ሰሚ ያጡ ድምጾች.pdf

• word cloud

• Extraction Summary

ህከኪ ኮኩፔ የስነቃል መምሪያ እና በድጋሚ በ የ። ሬነጸ መቪፎበ ቪሬዬርክርርኔ ከ ፍርሀበሮ። በ ። በቅድመ ፋሽሽት ወረራ የአውሮፓን የሚለው ሃሳብ በተለያየ መንገድ ጎልቶ ውስጥ ዘቤተ ተበታትነው ሃሳቦቹን በው ጃፓንን አንከተል ቢመስልም ሀገር በድግረ ፋሸሽሸትተ ዘመን ወደተለያዩ ሀገሮች በመፅሔቶ ሹተሹ በሚገኙ ሳለመግባት ጥረት ከየሀገሩ የየሀገሩን ልዩ ጥበብ የሮማ ና የታሰበበት ቪሆን ከውጭ የየማኦ ከተማሪው ዘመን ይመስለኛል ይህ ልማተን የሚሻው ከውስጥና ነ። ያሉንን እያልን ያለን ይደል በሌላ በኩል ደግሞ። ጥፐ ያዬ ዝ ን። የፖለቲካ ፓርቲ ጉዳይ ላይ ላቸው ተ ኣበውን ጉባኤ ጠርተው የአበ በቅርቡ ሌባ ማኖት ሰዎችን የባህል የተከበና ጋብዘው የአዳዲስ መጥተው እንዲገልፁና ዚ የአመውን ጻናኖ የስነጥ ፕሮግራም ሃሳ ወዘተ በ ባለ ይ ቦቻቸሠ ብቴ መገሇንፖና መደታው ዖጃሟዖውቀ ያመ ም ምመ። በእኔ ግምጥ ነፍሪ ላብቃ ምን እንደሆኑ በሚከተለው አንቀፅ አስፍሬ ሳዱ ነ ሥጋዎቻ። ና ለልፖዕነቋም ሆጌ አ የጌሆነ ግንቦት በዚህ መልክ ተፈፀመ መጋቢትጉት በጥቂቱ ታድቷል ር ተደርጓል ጋሯቻዳጳ ህ ዖደጳጴሃዖምታዖፆ ያያ ሃፇሇና ጸሩ ፆያ ዲደ በ ። ነገር ግን የሚነሳ የስሜት ጦርነተትተ በእነርሱ መ። ሣ ሌያ ቨርስ ተዛ በየቤተ ፀሎቱና ምአመናን በተገኙበተ ሁሉ ከሚሰብኩ ሰዎች ጋሮ የማወ ንስለ ክካሀይጣ ቱ ባህላሳዋ ለ ቃውንተ ጋር የማነ ጋገ ውሱ ሳ ያ ይበገ ሰልት ነገረሃይማኖት ጋገርበተ በዘመናዊ ዖ ከተማሩ የሀገር ውሁ ጥና የውጭ ሀገር ሊቃውንት ጋር የሚወያይበት የተለያየ አድሚ ድሜ መሟጫወ ተ ።ጮፅጮኀሪ ያያ ረሃ የሃ ያብ ለሆሃ መጥ በሃይማ አለመ ንፃ ባለመ ሆሃነወ በወሆፍ ባንኗ በለሳ በዙ ተሰልፈው ፄ ህዙ ቆላኒያ ውይይሮተ ዖ እየተበለሃ የተመለበተሀ ኮንቃቄ ማ ያሪ አይቪያሄዳ ለማስጠንቀቀ የሀይማናቶ ተኘ ሆኖ የአደባ የሚገኙ ተሳጋ አነሳሁ እንዲ ርአሰነገራቸው ስለታሪክ ጥበቃ በተኪያሄ ሰለ ለ ስብሰባነክ ፕር ሀሳቤሃ በፅሁፍ አንገብጋቢነት ሰሳልፈቀዶል ያ። አንድ ጉባኤ በሁሉም ረገድ ተሟልቶ መገኘት አደ አንን ተገቢ ባይሆንም ስለባህል ጠለቅ ያለ አውቀት ያላቸው በ።ዖ ተ ይመሩ ታል ብዬ በምገምተው የባህል ሁዬርይት እንዲህ አይነቱ መሰረታዊ ግድፈት ስሜ ከማተነኩሰው ኗርፎጠፍዙርራ እመል በቀሳሱ ስሜተ ያ በ ጫፍ ሎጐ ለ ያዘፃለተ ሃው የሃይማኖት ጉዳይ ጋር ተያይዞ መፈፀሙን መቀበል እንዳዳገተኝ ራዊ አለሁ ጉባኤው በደኅና ተፈፅማል ለምዓ ከ ለህ። ቆራ ዶ» ን ህ ል የሄም አጭር ዝን ረ ጻመሣመጁኙ ጮመሥጮሥጮሮ ማራ ወመልሰ ሃይማና የ በሰዎተ አእምሮና ስሜጎ ሳላይ ስራው እን ተ ሜየጌጮኖል ማ መ ። ሽ ኃይል ብዛተና ጥራገ ቕጢ ኑራራገግ ሄቻቻልበት ዘመን አይደለም የቲ ለ። ለም ጋ ታበይ የማሚትልበተ ይደዷ ዞምብ በትንሽ ላቦራቶሪ ውስጥ እሚሰራበት ደረዳ ላይ ተደርቋል እውቀተ ወገ ት በቀሳሉ የሲአይኤን እና የኬጂቢን የስ ቀቱንም ለማግኘት ሽ ለላ መረብ ለማለፍ መ።ገል አያስፈልግም ከኢንተርኔተ ላይ በቀላሉ መዘርገና ይቻላል ስለዚህ በቁጥጥርና ጉልበት የታገዝ ማናህሎኝነግ የማንንም ህይወት የተፈጋጋና ሰላማዋ አያደርገውም የኒውክልየር መሳርያ ባለቤት መሆንም አለምን ሰላማዊ ቦታ አያደርገውም ምክንያቱም በጉልበትና በመሳሪያ ጋጋታ መማረክ መግዛተ ማስገበርና ማስደግደግ የሚቻል የሰውን ስጋ ብቻ ነው መማረክ የሚገባ ግን የሰውን ፍላጎት ነው መግዛተስ የሰውን መንፈስ ነው። ይጣ ሚማ ር ። አጣል ይገኛሉ ብዙዎቹ ብቻተትውን ቀን ቀን በሀገራቸው ጎዳናዎቹ ማልማት የሚችል ልዩልዩ ጥበባትን ስነፅሁፍ ላይ ያለስጋት አይንቀሳቀሱም አርግጠኛ ነኝ ለ ብር ር ር ም መሳሰሉትን ሌሊትም ሰላማዊ እንቅልፍ አይተኙም በየቤታቸውም ች ችን ን ው ም ከሻ መልከትትዱ ማድነት አላ ምግባር ባጣ ህይወት የሚታመሱ ይመስለኛል የሜዝዢመው ርዊች የሚችል መ ኤፌ ዝርዝሩ ግን እነርሱም ካአኛ ከምድራውየኑ እኩል ብዙ ጊዜ ደግሞ አያልቅም ዓጭሩ ግን በእ ያ ያሊዝኖ ቋንቋ ከእኛ ጀከሙ ስለምግባር መዝቀጥ በየአደባባዩ ይሰብካሉሌ ካልቸርድ ፐርስን ርክህቨክርብ ዞጻፍክ የሚባለው እኒህ ጉሉሀን በየሙያቸው በየሀገራቸው እና ነው አንዳንዶቹም በአለምአቀፍ ደረጃ ጎልተው ስለሚታዩ እና ። ዊሃ ር ዚዘማ።

• Cosine Similarity

የትሮንድሃይም ዩኒቨርሲቲ የጋራ የምርምር ፕሮጀክት የስራ ቀን እንግሊዝኛ በመሆኑ የምርምር ዘገባዬን በእንግሊዝኛ ሣትቅረብ ነበረብኝ ይህንን ማድረጌ ትክክልም ግዴታም ቢሆንም በተለየዩ ምክንያቶች የተነሳ በወቅቱ ከንክኖኝ ነበር አሁንም ይከነክነኛል ለዚህም ነበር በ የክረምት እረፍቴ አሁን ያደረግሁትን ላለማይዮና ተነስቼ የነበረው ያኔ አልተሳካልኝም ከእንዲህ ዓይነቱ ስራ አን የማይሄድ ሌላ ስራ ስለመጣ የዚህ መፅሀፍ ዝግጅት ጠደ ክረምት የግድ መተላለፍ ነበረበት አሁንም ቪቢሆን የሩቱን እያሰብኩ በእሸቅድም ውዬ መሻ ግ ቋኸጠዉው ያዘጋጀሁት ስለዚህም በእንግሊዝኛው መፅሀፍ ይ ሉ ነነለበች በሙሉ እዚህ አልቀረቡም ግጥሞች ለመሰብሰብ ያጋጠሙ ሁኔታዎችን የዘገበው የማኅበረሰብ ተመራማሪዎች ስለኢትዮጵያ ድርቅና ረሃብ ከፃፉት ከዚህ ጥናት ጋር የሚገናኙትን የታ ገመ ታዋቂ የፎክሎርና የስነቃል መመመ ስለድርቅና ረሃብ ግጥሞች ስላለመፃፋቸው ያወሳው የድርቅና የሪ ግጥሞችን ሰብስቦ የድኀረምረቃ የዲግሪማሟያ ፅሁፉን አላቀረበሁ ለለ ሺበሺ ለማ ጥናት የተፃፈው በጥናቴ ወቅት ይጋጨመ ር የጥናቱን ገደቦች ግጥሞቹን ለማደራጀትና መልክ ር ችግሮችንና የተነሱ ጥያቂዎችን ወዘተ እያነሳ የሚያብራራው ለማስያዝ ሲሞከር አንድ እዚህ መፅሀፍ ውስጥ እንዳለ ተተርዔሞመ ሓራና አጥሮ አልቀረበም ያልቀረበበት አንዱ ምክንያት ዩኢኤ ቀና የተዘጋጀው ለየት ላሉ አንባቢዎች ስለሆነ ዓው ር መዕሀና ከጊዜ ማጣት ጋር የተያያዘ ነው የራሴን ትን ሌላው ምክንያት። እንደነዚህ ዓይነቶቹን ግጥሞች ባደባባይ አንስቶ መወያየት የተለመደ አይመስልም አንዳንዴ የስነቃል ትምህርት ወቅቶች በዩኒቨርሲቲ መጠነኛ ውይይት ሲደረግባቸው አቶ ሺበሺ ለማ ለድኅፈምፈቃ ፕሮግራም ያቀረበው ፅሁና በተለይ የሚታሰብ ነው ከስነቃል ትምህርት በተገኘ መነቃቃት አንጻንድ ምሩቃንም አንዳንድ ስንኞችን ከገራገር ማብራሪያ ጋር በብዙኃን መገናኛ አቅርበዋል በተጩማሪ የስነፅሁፍና የስነቃል ፍቀ ያላቸው የቅርብ ወጻጆች ስለእንዲህ ዓይነት ግጥሞች የተነጋገሩበት ጊዚ ሊኖር ይችላል ከዚህ በተረፈ በተለይ ከድርቅ ከረሀብና ከእግዜር ጋር ተያይዘው የተገጠሙ ግጥሞች በዚህ መፅሀፍ ውስጥ በቀረቡበት መንገድ ተተንትነው ለግልፅ የአደባባይ ውይይትና ንባብ በአማርኛ የቀረቡበትን ጊዜ አላስታውስም መንገድና ቃና የሚመስል የጊ » ኒ ያ ። ስነውበታዊ ከዩቪቨር ሁሄታዎችም ከግንባታው በፊት ይጠናሉ እነዚህ ጉዳዮች ሳይጠኑ የተሰራ መንገድና ህንፃ አስፈላጊ ሆኖ ሲገኘ ይፈርሳል እንደገና እንዲቀየስና እንዲገነባም ይደረጋል እነዚህን የመሳሰሉትን ቁምነገሮች ከአሜሪካና ከሌሎች በኢንዱስትሪ ከለሙ ሀገሮች ልንቀስም አልቻልንም በመገናኛ ብዙኃንም ስለእንደዚህ ዓይነቶቹ ባህልንና ልማትን ስለሚያሰናኙ የአሜሪካና የአወሮፓ ልማትነክ ቁምነገሮች እምብዛም አንሰማም የተወረርነው በልቅ ወሲባዊ ቪድዮና ፊልሞች በራምቦው በሽዋዚንገሩ በማፍያው በአካኙልኮው በሽብር ህርርክበርፍ ፊልሙ በኩንፉው በሀሺሹ በፋሽኑ እና እኒህን በመሳሰሉት ነው የባህል ጥናት ለማድረግ ሲሞከርም ባለፉት ዓመታት ፋሽን ሆና የተያዘው ጎጂ ባህል የሚባሉትን እማጥናት ላይ ነው ገንዘቡም እንደልብ የሚፈሰው ለእንዲህ ዓይነቱ ጥናት ነው ሀገሪቱንና ህዝቡን ልካውቸውን ሰፍረን ለማወቅ ለማናውቃቸው ዓመታት አብረው ያኖሩትን ባህሎች በጥናት ለይተው አውቀው የልማት ኃይል የሚሆኑበትን መንገድ ለመመርመር ስለወጣ ገንዘብ ግን የተፃፈም ሆነ የተነገረ ነገር መኖሩ በጣም ያጠራጥራል ዝ ይኹ የማፍረስ ጉዳይ አእንኳ በእንደኛ ዓይነቱ ሀገር ዛሬውኑ ሊታሰብ ቦኮጃቾል ር አይደለም እዚህ ያነሳሁት ለፎክሎር የሚሰጠውን ትኩረት ልክ ለማመልከትና እኛም ያቅማችንን ያህል ወደፊት ትኩረት መስጠት ንድንጀምር ለማሳሰብ ብቻ ነው ዖማ ስየ ጆንስ የተባለው አሜሪካዊ ፎክሎረኛ እአአ በ አድቶ ዘ አድርጎ ያሳተመው መፅሀፍ ይህንን እውነታ አጉልቶ ያሳያል የእርሱ መግቢያና ያደታቸው መጣጥፎች ስለ ተግባራዊ ፎክሎር ትውርፍ ተ ነባር ሰፊና ጥልቅ ሀሳብ ይሰጣሉ የቀደምት መጣጥፎችና መፃህፍት ክባ ከመፅሀፉ ማግኘት ይቻላል ከአርሱ መፅሀፍ በኋላ የታተመ ር ለመመልከት እድል አላገኘሁም የእርሱን መፅሀፍ ፈልገው ለማንበብ ለሚ የመፅሀፉ ዝርዝር መረጃ የሚከተለው ነው እርከቧፎ ጋነነርቨ ገዐበርኡ ገታዓ ዖዘዘዘቋደ ያሀሃዐ ኗሀ ፐከር በክርነሃ ር ኗርበክርሃ ኗእ የፎክሉር ጥናት ለልማት ሊኖረው ስለሚችለው ሚና በከፍ የመንግስት ባለስልጣናትና ምሁራን ደረዳ ቀርቶ በብዘ ነደሎኖገ መሀከልም የምር ውይይት ተከፍቶበት የሚያውቅ አይመስልም ባለፉት ሁለትና ሶስት ዓመታት ስለድኅነት ማስወገድና ስለድኅነጎ መቀነስ በተደረጉ ጥናቶችና ዲስኩሮት ውስጥ የባህል ማሜና ሊሆን እንደሚችል የተደረገ ጥናት እኔ አሳጋጠመኝም ። ለም የምሞክር ስለሆነ የተባለው ዓይነት ጥናት አለ ማለቱ ይቀለኛል ይሁንና ኮንፈረንስ ሴሚናር ወዘተ የሚባሉ ነገሮች በብዛት እርግጠኛውን ማወቅ ያዳግታል ዐውደጥናት ስለሚኪያሄዱ ባንድ ቁምነገር ላይ ግን መስማማት አለብን ድኅነትን የሀገሪቱን ተጩባጭ ሁኔታዎች በማጥናትና በማወቅ ሳይ ተመስርቶ በታቀደ ስልት ለማስወገድም ይሁን ለመቀነስ በመጀመሪየ በነዚህ ተግባራት ላይ የሚሰማሩ ሰዎች ስለተግባራቱ ያላቸውን አስተያየት እውቀትና ተግባራዊ ልምድ ማወቅ ያስፈልጋል ለምሳሌ ድኅነትን በማስወገድም ይሁን በመቀነሱ ስራ ሳላይ የተሰማሩት ባለሙያዎች ለምሳሌ የግብርና የአስተዳደር መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች የምግባረ ሰናይ ድርጅቶች ተመራማሪዎችና ሌሎች ሰራተኞች ሊሆኑ ይችላሉ ከድኅነት የመውጣቱን ዋና ተግባር እጃቸውንና አአምሯቸውን አቀናጅተው የሚያከናውኑት ደግሞ ገበሬዎችና ሌሉች በድኅነት ውስጥ የሚማቅቁ የሀገሪቱ ዜጎች ናቸው ተብሉ ይታሰባል ብዙ ጊዜ በነዚህ ሁለተ ወገኖች መህሀከል ያለው የስራ ግንፔነት እንደየሁኔታው የሃነጋሪና የአድማጭ የመካሪና የተመካሪ የአዛዥና የናዛዥ የታዛዥ የአዋቂና ያላዋቂ የሚባል ዓይነት ኃር በተያያዘው በመፈፊ አይሆንም ልማትነክ ከሆኑ ተግባራት ወገን ታኝ ለ ርዕ የአሰራር ስልት ውስጥ አንደኛው ወገን ደግሞ አላዋቂ አድርጎ የሚቀርብበት ሁለተኛው ብዖ ሕ ። ያለው ሁለ ተሟጥጧል ስለዚህም ወቅቱ የብርቱ ረሃብ ወቅት ነው ሰው መታመም መሞት መሰደድ የሚጀምርበት ጊዜ ነው ባጭሩ የምግብ መጥፋት የረሃብን መካረር እና የማህበራዊ እሴቶችን መናጋት የሚያስከትልበት ጊዜ ነው ለዚህ ነው ዘመነ ዐፀባ የተባለው ሶስተኛው መቅ ጳፎዐፀዕዐታሥ ኮርበ ዐ ጀዩርዐዐነዩኮሃ ነው በዚህ ክፍል አስቸኳይ እርዳታ ይደርስና የምግብ አቅርቦት ሁኔታ ይሻሻላል የመናሪያ አካባቢያቸውን ጥለው የተሰደዱትም በደረሱበት ቦታ መጀመሪያ እንደ አንግዳ የታዩተ የተቀባዮቻቸው የቅጥር ሠራተኛ ሆነው ማገልገል ጀምረዋል ረሃቡ ቀስበቀስ ማፈግፈግ ጀምሯል በዚህ ውስጥ የሚካተቱተትተ ግጥሞች ከዚህ በላይ የተጠቀሱትንና ሌሎች ዝርዝር ስሜቶች ይገልፃሉ አራተኛው ኬላ የረሃ ዕል ምርሦ መ ዐ ኋጳዝዝበ ቦር ሃነው በዚህ ወቅት የምግብ ሁኔታ በተገኘው ምርት ሳቢያ በጣም ይሻሻላል ይህ ሁኔታ ደግሞ በቂም ያለፉትን መራር ክስተቶች ሁሉ ያስታውሳል በዚህ ክፍል ወስኖ የተመደቡት ግጥሞች የሰውን ልድ ጥልቀ የቺ ቺኪ የሚያስተጋቡ ናቸው በጣም የሚያስገርመው እነ ስ ር ነፍልል በጥጋብ ዘመን ስለረሃብም መገጠሙ ነው የሚቀጥለው ስእሪፉ የረሃብምርትረሃብ ዑደቱን ያሳያል ቀጠና ዕጦተት ድኸነት ኪዳነ ወልድ ክፍሌ ዐፀባ ጭንቅ መከራ። ኔ ሪ ለያያየበም በማኅበራዊ ሕይወት ውበጥ አዋዶችን ስም ብዙ የተነገሩ እና የተደረጉ ነገሮችም እንደነበሩ ይታወቃል እነዚህን ሁሉ ስናስብ ዳመናና ዝናብ የጠፋው በኮሚቴዎ ላጢአት ነው ማለት ነው እግዚአብሔር እነሱ ባጠፉት ጥፋገጎ ስለተቆጣ ቁጣውን ለመግለፅ ነው ማለተ ነው ዝናብና ያጠፋው ይህ ደግሞ የተለመደ ለድርቅ መምጣት ባህላዊ ምክንያት አይደለም ምክንያቱም በግጥም እግዚአብሔርን የሚያስቀይም ጥፋት የሠሩተ የተወሰኑ አባላት ብቻ ናቸው የዝናቡ መጥፋት ግን የሚጎዳው ሕዝብ ነው ስለዚህ ለኃጥአን የመጣ ለፃድቃን በሚባለው መሰረት መሆን አለበት የተፈፈው ገ ብብ ውን ሂሰጥ መሠረገ የኮሚቴ ሁሉንም ይተርፋል ለሌላው ህዝብ ይህ ቀጣተ በየ መንቶ የአየር ጠባይን መለወጥና የሚያስከትለውን ተንብይዋል ሁለተኛው ይህንኑ መጭ ችግር እያመለከተ ጎያቱን ግን ከዘመኑ እግረደረቅነት ሶስተኛው የድርቅን መምጣት የሚያያይዝ ነው ቁምነ ኸፌ «ው የአካባቢን መለጠፍ ይጨ መ ጋር ነው የሚያያዝ ከኮሚቴዎች ኃጢአት ጋር መንቶዎች የአየር ጠባይንና ድመው ማመልከታቸው ነው እነዚህን የድርቅ ችኙ ይጀምራል ምልክቶች ተከትሉ የአህል ዋጋ መጩመሥር መንቶ የዱባለ ወንድ ም ብጣቾቸው ነጃ እቤት አልገባ አጉርጣቸው ነኝ ሁምራ ከገበያ ነኝ በ የተከሰተወ አካባቢዎት አጉርገ ዓይነት ለተልቀም ሆነ የተለመደ ነወ በመንጎ ወይም በ ተከስቶ የነበረ ረሃ የተባለው ረሃብ መምጣገ ኣገርጥ በዚህ መንቶ ውስጥ ተገልጧል ይህ ማለት ትግሩ የተከሰተው ማለት ነው በየገበሬው ቤገ በየማጀ ታቸወ ያስቀመጡት እህል ቢኖር ያንን አንዲበሉ ገና አላስገደዳቸውም ማለተ ነው የኣአህል ዋጋ በጣም በንርም እ ሠል ገር ካኅ አልጠፋም ገንዘብ ያላቸው ሊሸምቱ ይችላሉ ማለት ነው በላይ የተተነው ዘዴዎች ከሚጠቀሙባቸው መጠቁሞች ዋጋ መሆኑን ያሳያል ሃዳ ዘ ባህሳዊና ዘመናዊ የአስቀድሞ ማስጠንዋዊ አንዳ መንቶ አራት እና ከዚህ በታች የቀረቡት ሶስት መንቶዎች ጉዳይም ከዚሁ ከገበያ ጋር የተያያዘ ነው መንቶ አወይ ሰባ ሰባት ያየነው መከራ ቆሎ ተገዛበት በልድግ ተሸጠና ጋዐ ን ቶ መገን ያ ክፉ ቀን ያመጣብኝን ዕዳ ተ እአንስራዬን ሸጥኩ አውጥቼ ተጓዳ መንቶ ይኸ ሰባ ሰባት ይቅር አይነሳ። አዬ ሰባ ሰባት ባልተወለድኩኝኒ እናቴ ከእዴ ሳይ ጥሬ ስተቀማኝ መንቶ አወይ ይህ ክፉ ቀን እኔን ለከብት አጋጅ የሠሥራልኝ ሥራ እህቱን ለጸሞራ መንቶ ያንን ሰባ ሰባት በምን ላሞግስ። በችግር ጊዜ በመበዳደር ማኅበ በመጣጣት ወዘተ የሚገለፅ የመረዳዳት ባህልም እን ባለ ይታወቃል እስካሁን በጠቀስኳቸውም ይሁን በሰበሰብኳቸቤኩ ቆቆልግጥሞች ውስጥ ይህንን የአብሮነት የመተጋገዝና የመረዳዳት ስሜት የሚገልፁፀ ቃልግጥሞች አለማግኘቴ ከዚህ በፊት በዘ ፅሁፍ እንደጠቆምሁት በቀውጢ ጊዜ እነዚህ እሴቶች መናጋታችውን ይጠቁማል ብዬ እንዳስብ ገፋፍቶኛል ኣኔ እራለሲ እስከ ዛሬ የሰበሰብኳቸውን በጣም ብዙ ቃልግጥሞች በድኅሪ ምረቃና በቅድመምረቃ ተማሪዎቹ ያሰበሰብኳቸውን እና ለበአ እና ለኤም ኤ ዲግሪ ማሟያ ሆነው በቀረቡ ፅሁፎች ውስጥ የተካተቱን ቃልግጥሞች ሳስብ ከእነዚህ ግጥሞች ውስጥ ለልዩ ልዩ ትግሮት ማገበራዊና አዎንታዊ መፍትሔ የሚጠቁሙትን ለይቶ ከማውጣት ይልቅ ሰዎች እራሳቸውን ለማዳን ሲፍጩረጨሩ የሚያሳዩተን ለይቶ ማውጣት እንደሚቀል ይሰማኛል በጋራ ወይም በትብብር ድርቅንና ፈሃብን ለዘለቁቂታው ለማሸነፍ የተዴረገን የሚደረግን ወይም ደግሞ መደረግ ያለበትን ትግል የሚገልፁ ወይም የሚጠቁሙ ቃልግጥሞች ጭ እንደተደመምኩ አለሁ ሞት ስላሳጋጠሙኝ እኔ በግሌ ለመኖር ሲባል የሚበሉ ተክ ታዩ ሌሉች የግጥም ስብስቦት ሉችን የሚጠቅሱ ድርቅና ሃብገ ተከተለው የሚመጡት ጭጭ ኻ ድርቅ ሬሃብን ናችው የስደትንና የሞተን ገፅታዎች የሚገልፁ መ እኔ በበኩሌ ይህንን ሃሳብ በዘ ሁ የምተወው አ የሥራ የጦርነት የፍቅር ፃ ይደለሁም አንደኛ ግጥሞቹ ። ዮውሮምፖሥ ታ ሊያረጋግጥ መሆኑ ሲሰማው ተስፋዓና ይሉኝጋ ወዩዬዎም ሀፍረት ተቀላቅለውበት ያሰናኘው ሊሆን ይችላል ብዙው አቅም ያገኘ ረሃብተኛ ይሰደዳል አቅም የሌለው ባለበ ይቀራል አቅም ከሌለውም ካለውም የሚተርፍም የሚሞትም ይኖራል በመጀመሪያ ስለሚያልቀው ከብትና ስለሚሞተው ሰው የተገጠሙትን እንመልከተ መንቶ የከብቶች ድምፅ ጠፋ የአውሬ ግን ነገሠ ጊዜው የሱ ሆኖ ያው ተንፈላሠሠ መንቶ እልል በይ አሞራ እልል በይ ጭልፊፈት የከብቶች እሬሣ ተረፈኝ ለእራት መንቶ እግዚአብሔር ይይልህ አቶ ሰባ ሰባት ልጄ ትጠባለች እናቷ ሞታባት አህያ መጣች ተጭና ምሥር ሰው እረከሰ በየዲቡ ስር መንቶ መንቶ እና በድርቁ ምክንያት የደረሰው የከብት እልቂተ ለአውሬው ትልቅ ድግስ መሆኑን የሚያረዱ ዓይነተ በ ጢት በሰላሙ ጊዜ የእምቦሶች መጩፈሪያ የበሬና ላሙ መንሳማለያ የነበረው እርሻ በክፉ ቀን የአውሬዎች መጩፈሪያ እና ሟ ንፈሳሰቫ ሆኖ ተስሏጳል የሰዉም ኣጣ እጅግ አስከፊ መሆኑ በመንት ን በመጠኑ ተጠቁሟል እህትየዋ ሞታ ህፃኗ እየጠባች ምህ ሏ የሰው አስከሬን በየዲቡ ስር መውደቁ ብቻ አይደለቻ በሰዎች ላይ የደረሰው ስቃይ የድርቁና የረሃቡ ሁኔታ በጣም በገነነበት ጊዜ መሠ ሥሥመሠ ሠ ሻ ች ን ንድ በዝርዝር እ ጻፀነቶቹ የቃልግጥም መንቶዎች አንዴ በአንድ በ ንዲህ ዓይነቶቹ ያ ሽክ ነ በ ዌ ክረ በብዙ ዓይነት መንገድ ሊፈቱ የሚ ትሉ ይም ስለ ት ቀት ን ጋካነቃ ዐሮ ወይም ጥሩ አንባቢ ነነ በማለተ ብቻ የ ዎች ለአንኗ የከ ይ ፍችና የቃልግጥሙ አቀባዮች የሚሰጡት ፍት ሊለያኑ የማ ችለብት ሁኔታ ሊኖር እንደሚችል የመስክ ልምዴ ፍ ነጭ ሰጥቶኛል ነፍሳቸውን ለማዳን ነበሩ ኣርዳታ ለአ እንደቀበረ የሚገልፅ መንቶም አለ የሰዎች አስከሬን በየስርቻጡ በየኮረብታውና በየመንገዱ ይረፖ ምሂሦረዞፆያ ሖድርቃ ታንን መቅበር እንኳ ኣዳግት ርጀቼ አቀም የላፐ ሲሉ ሲሰደዱ የሚቀሩት ኣቅመ ሙታንን መቅበር አይችሉም ጅ የሚመጣለት ሲያጣ በቻውጡንግ ጮኾ እነዚህ ፍለጋ በለ ጠኤመፎረ ዋማ የነሳው አጳጥት የሚገልፁ ብዙ ቃልግጥሞች አሉ በአፄ ምኒልክ ዘመነ መንግስት ተከስቶ ስለነበረው በመባል ስለሚታወቀው ረሃብ በመጀመሪያ በ በር በታተመው ግማዎኞ ጎለጤጨ ፖሂአልጳያ በተባለው ፖጋፅዞሀና ጌ አፈወርቅ ገብረ ኢየሱስ ያሰፈሩትን በረጅሙ እጠቅሳለሀ ቦከን የማደርገው እስካሁን የተወያየንበትን ማስረጃ ጋር ሊያዳብር ወደ ሶስተኛው የዘመነ እፎይታ ኬላ በቀጥታ ሓጋ ከተለየ በማነፃፀር ስለረሀብ ያለንን አጠቃሳይ አስተያየጎ የሚችል ስለመሰለኝ ነው እርሱን ከጠቀስሀ እባገራለሁ አረረ ያ ይ በድፍን ኢትዮጵያ ጭንቅ እራብ ገባና ሰውን ያሰጣው ይፈጀው ጀመረ የገጠር አራሽ ያገር ጎናዴ ሁለ እስከ መቸውም ከብት አይተካ ብሎ ፈርቶ በገደልና በጎታ እህል ሞልቶተ ሳለ ሸሸገ ተገቢያው የህል መልክ ጠፋ ሠኔ ጫን ሁለት ጫን ይሸመት የነበረ አንድ ቁልቢጥ አከከ ከ በዉ ሁሉ በራብ እያለቀ በየመንገዱ በለ ቴተክርስተያኑ እደሞ በየመኳንንቱ ቅጥር ዙሪያ የሰው ናክ ጊዜው የጅብና ያሞራ ደስታ ወጻ ለወላጅ እርርር ከስ ንዳ ይተዛዘን እንኳን ልዥም ለናቱ ሚመር ያጥናህ ሊባባል እናት ለል ን አ ታና ሃልቀስ መላቀስ ቀረ ለሞተም ው ቃብር እጥ ሆነበት የዘያን የሚቆፈርላቸው እንብ በበይ መታብር መቃብሩ ያሞራና ብህ ቀ ብረ ለቀረው ሁሉ ግን ፆ ሆነ ገዕ የዘመነ እፎይታ ስንኞች አንድ ቦታ በድርቅና በ ጠቃ በአካባቢው የላጠቃችወ ሐ አዎንታዊና አለሱታፃ ኣና የጦር መሳሪዐ። ሰጭም ተቀባይም ሳይተዋወቁ ለእንዲህ ዓይነቱ የበ ጊዲ መብቃታቸውን ስንኙ በደስታ የሚገልፅ ይመስላል ከዚ በላያ ጣ ጅ ዖሃዞ ምሂሦ ሪሃገ ሥሮ የተሰነዘረው ሀሳብ በቀጥታ በቃላቱ ውስጥ ያልታየ መሀል ተቀምጦ በቀላሉ የሚታይ ፍት ይመስለኛል ሰው ስለመሆን ፋይዳ በጥቅሉ የሚያወሳ ዓይነተ ነፀ እርዳታ ጋር ተያይዞ በወቅቱ በሰፊው ይነገ የፖለቲካም ህነ የሙስና ጉዳይ እዚህ መንቶ ውስጥ የለህ እርዳታው እንደ ሰውለሰው ወይም አንደ ሕዝብ ቪ መተሳሰብ የተቆጠረ ነው የሚመስለው በሌላ በኩል ግን በፈረንጂ ወይም በዘነበች በኩል አ መቅረቡ ያመጣው አሉታዊ ሃሳብ አለ መንቶ ይኸ ሰባ ሰባት ቢመጣም አይከፋ ስንዴና ቅንጨ ታፈሰ ባካፋ የቱ የከረረ ድርቅና ረሃብ ወደ ብዙ ቦታዎች ብዘ በመንቶው መሰረት ደግሞ ስንዴና ቅንጨ የሚመሰገን ይመስላል። ገደማ ፆ ጉዳይ የሚያጠፋውን ንዘብ ስንኞች የሴቷን እንከን ነው ትን ስላገኘሁም ሊሆን «ደ ትላል ወገናዊነት ያለባቸውን ግጥኘገ ዘፈን በወቅቱ ከገነኑት ዘፈኖች አቅዱ ወይም ተባለ እን ደሃብምርሦረሃሃ ሖዶናኗድፖፓ ይህንኑ የእርሻ በሬ እጦት አንስቶ ገጣሚው ከእግዚር ጋቦፀ ይሟገታል መንቶ ውስጥ ገጣሚው እግዜርን የቀረበር በተለያዩ መንገዶች ሕዝቡን የሚፈታተን አድርጎ ነው ዝናጊ እህል በማጥፋት ደርቦ የሚከሰው ይመስሳል የመጀመሪቱህውጡ ስንነ በእግዜርና በገበሬዎች መሀል ለመደመሪያ ጊዜ የተኪየሄዕ ትግል ብቻ የሚገልፅ አይመስልም ትግሉ ቢበዛባቸው ሊቋቋሙት የወሰኑ ነው የሚመስል ወስነው ስለታገሉም የእርሻውን ከብት ሁሉ በመግደል የእነርሱንም የመጩረሻ እድል ሊያከስምባቸው ሲል አህያ ጠምደው በማረስ ራሳቸውን እንዳዳኑ ነው ገጣማውኩ በድል መንፈስ የሚናገረው ለነገሩ ባህል ወይም ልማድ ጥሰጡ ነው በአህያ አርሰው በትግሉ ያሸነፉት እንደዚህ ዓይነቱ ክርክር በክፉ ጊዜ ከምንጠብቀው በላይ ይመሳላለሳል ሰዎች በዚህ ዓይነት ከእግዜር ጋር በምሬትና የሚፋጠጡባቸው ጊዜያት እንዳሉ ሁሉ እግዜርን የሚማፀኑባቸው ወቅቶችም ብዙ ናቸው ምዕራፍ ዘርዘር አድርገን እንመለከታለን በእ ልህ የሚለ ምኑና ይህንን በሚቀጥለው በዚህ በሶስተኛው ክፍል ውስጥ አንድ ተጩማሪ ነጥብ አንስቺ ስቴ ወደ አራተኛው ክፍል አቀናለሁ ስለእርሻ መሣሪያ እጥረትና ስለእርሻ ከብት መጥፋት እንደተወሳው ሁሉ የመጪው ዓመት ሰብል ሁኔታም ከወዲሁ ሲተነበይ ይሰማል ነው የሚያደርገው የሚቀጥለው መንቶ ይህንን መንቶ ሰባ ሰባት አልፎ በሰባ ስምንትስ አህያም አትችለውሩ የስሙኒውን ገብስ በእርግጠኝነት የሚተነባ ይመ ገ እርስ ምርት እንደሚያገኘ ስላል ር ምርት ዘመን ስንኞች ያመራናል ከክ መደ ረሃብከተል የረሃብከተል ምርት ስንኞች በዚህ ክፍል ሶስት አበይት ነጥቦችን ይገኛሉ የመጀመሪያዎቹ በ ተገኘው ከ ከው ። ፈነጥዙ ያ ማ ቦዖጠ ር ምቃ ዓይነት ስገ ው ሁለተኝቹ በተለይ በዘመነ መጣሁብህሀና በዘመነ ዐፀባ የደረሰባቸውን የንብረተ መሸጥ የወዳጅ ዘመድ መሞት እ የእሴት ማናጋት እያውጠነጠኑ የሚቆዝሙ ናቸው ሶስተኞቹ ወደፊት ይመጣል ተብሎ የሚፈራን ድርቅና ረሃብ በማንሳት እጥጋብ ላይ ሆነው የሚያስጠነቅቁ ናቸውጡ አረኞች ዘፈኑ በጣም ደስ አላቸው አጋምና ቀጋ ስለ አፈራላቸው መንቶ አህያ መጣች ተጭና ሞፈር ቅቤ እንደ ጭቃ እህል እንዳፈር መንቶ አወይ ሰባ ስምንት ደህና ቀን ሲመጣ ልብስ ልገዛ ነው አምጣ ገንዘብ አምጣ አሮጊት ኮረዳው ቂን ቂን አመጣ መንቶ ክአየር ጠባይ መለወጥ ጋር የመጣውን የአካባቢ ለውጥ ተከትሎ መሬቱ ረጥቦ የደፈቀው ሲለመልም አረኞች መዝፈንና መፈንደቅ ይጀምራሉ አዝመራው እስኪደርስ ለመጠበቅ የቻሉ አይመስልም አጋምና ቀጋ ማፍራቱ ብቻ በቅቷቸዋል ከሞተ የተረፉ ከብቶችም ቢሆኑ በየመስኩ አንገታቸውን ቀና አድርገው መንጎራደዳቸውንና ቀስ በቀስም መቦረቃቸውን በምናባችን መሳላቸው አይቀርም ይህ የተፈጥሮና የሰው አብር ን አብሮ መፍካት አብሮ ማንባትና አብር መደሰት በብዙ ግጥሞ ውስጥ ተንፀባርቋል መንቶ ገና በአጋምና ቀጋ ማፍራት እረኛች መዝፈናቸውን ሞቹ ጋል የእህልና ቅቤን መገርቸመች እለተ ኾመቹ መ ይወት የወጣትንና የአዛውንጥን ገሳ ሁኑ ደግሞ ፀርጥ እኩል ማኩነስነስ እኩል በተጠበቀ ስልት እኩል ማቃቸውን አውልቃም ማፍነክነክ መያዚዛን ሆዳችወ ሪ ሀረደረቻቸው መሆኗን ከትቧል እንዲኳኳሉና እንዲጊያጌጡ እያገዱ ን ተሰጣቸው መለያ ቁጥር በእንግሊዝኛው ር ሁሌ አይሰናኝም እ ኢፊ ለ መንቶዎቹ የ በዚህ መፅሐፍ ውስጥ መፅሐፍ ውስጥ ካላቸው ቁጥር ዖሃ ያሂረሃሃ ሖና ይሁን እንጂ ይህ የደስታና የቡረቃ ስሜት ብቻውን ገን ለመቆየት አይፈቀድለትም ያለፈው ሰቁቆቃ ርቆ አልራኳዉ በትውስታ እየመጣ በቁጭት ያቃጥላል በትካዜ ያበግናኒ በቁዘማ ያነሆልሳል ብሬ ተመለሽ ብሬ ተመለሸስ ለአንድ ጣሳ ጥሬ የወረወርኩሸ መንቶ መንቶ እንዲህ ቀን ሊወጣ ልመለስ ሀገሬ ጠመንጃዬ ሄደ በአንድ ቁና ጥሬ መንቶ እናቴን ለወጥኳት ለጣባ ባቄላ ልጄንም ለወጥኳት ለጣባ ባቂላ ሚስቴንም ለወጥኳት ለጣባ ባቂሳ ቀን አይወጣም ብዬ የሆዴን ልሞላ መንቶ አጉርጣቸው ሲሄድ ዘነበች ስትመጣ እህልስ ተረፈኝ ዘመድ ከየት ይምጣ በመንቶ የእህልን መትረፍረፍ በዓይንና በአጄ የ ገበሬ ጩ «ት የለካው ገበሬ በክፉ ቀን መባቻና ቆይታ ወቅት ጥቁት ጥሬ ለመሸመት ያጣትን ብን ያስታውሳል ካለፈው ጋሮ ስነፃፀቦ አሁን እህሉ ተርፈል ገንዘብ « ተወድዴል እህሉ በአጅ ሲገኝ ገንዘቡ አእየተወደደ ንዘቡ ሲኖር እህሉ እየተወደደ ሁለቱን ባንድ ላይ ለመገኘት እንደተሳነው መኖሩ እተውስታው ውስጥ ደለ ተ ቸን ብ ያር ፃው የቅርብ ጊዜ ትዝታ ሆና አዚህ ፕኖጩው የምናያት ጣን ዞቹ ላንዲት ጣሳ ጥ የከፈላት ብር ናት ነ ዲ በ መ መንቶ ደግሞ ተመማሪ ልማ ዮ ዳ ዛብ የተና ጋራውን ኅለና የሚተገትገው ቁማ ቁ ሰንቀ ያጋ ርከህኣገጠፍጃቭ በሆነ ማኅበረሰብ ውስጥ የራሱን አግናኝ ክብር ንብረቱን የማኅበረሰቡን እና የዐገሩን ይብ ይጠብቃል ተብሉ የሚጠበቀው ወንዱ ነው ድንበርና ክብር ለወንድነቱ እንደሚያደርገው መሳሪያውን ል ክታ ጠልጠለ የግድ ነው በሰላምም ጊዜ ቢሆን መሳሪያውን የሚል ይመስሳል በሰዚህ ለእህል ካወጣው ገንዘብ ይበልጥ በቁና ጥራ የለወጠው ጠመንዳጻወ ይበልጥ ሳያንገበግበወ ሳያንሰቀስቀው አይቀርም እህሉ በስጋ ከመኖርና ከመሞት ጋ ብቻነው የተያያዘ ጠመንጻው ግን በተጨማሪ ከወኔና ከማንነሳ እሴቶችንም የሚመለከት ካልያዘ ስሜገ ገር የተያያዙ በለሆነ ስሜቱ ጠሊቀ ይሆና ል እመንቶ ውስጥ የሚሆነው ከዚህ በላይ ካልነው ጋር የሚያያዝበት መንገድ አያጣም በጥሬው ላይ ላዩን ስንመለከተው ኣባጉን ልድን እና ሜስተን ለመናእጄር ሲባል ለጥቂት ባቁቂላ መለወጥን ነው የሚያሳየው ወደውስጥ ስንዘልቅ ግን ተናጋሪውን ተናጋሪዋን የሚያብሰለስለው የሚያብሰለስላት ዛሬ ትንሽ ለሚመስል ፃገር በወቅቱ እሴተን አናግቶ የምምም ፀፀተ ዛው እናትት ልጅ እና ሚስት በባህሉ ውስጥ ያላቸው ቦታ በቀላሉ የሚገመት አይደለም ሁሉም የተለየ ተንከባክበው ሊይዙት የሚገባ ፍቅር ክብርና ማእረግ እንዳላቸው ሃው በብዛተ የሚታመን ለእህል ያውም ሳንዲት ጣባ ን የዋሻቸውን እያለው ነፍጎና ሰስቶ የለንሦ ያባ ስ አሁን የሚቆጩው ሁለቱ። ይህ መመለስ ታድያ ወደ ዘመነ መጣሁብህ አሻግሮ መመልከትንም ይጩምራል ለዚህ ነው መንቶ እና የቆዛሚውን ኅሊና ወደዚህ ቁምነገር ሲመልሱት የምንሰማው መንቶ ያንን ሰባ ሰባት ምን ጊዜ እረሳሸው ማሸላውን ሸጠሽ ማሺን የገዛሺው መንቶ ቆጥበሸ ጉረሺ ቆጥበሽ ልበሺ የአጉርጥን ልጆች ትመልሻለሽ መንቶ ይሽ ቀን አለፈ ብላችሁ ኣትኩሩ ድህነተ ቅርብ ነው ይመጣል ካገሩ እነዚህ ሶስት መንቶዎች ድርቅ ር አ ሸም ለኸ በምርተና በጥጋብ ጊዜ እንኳን ለአንዳ ነሳ ቭፆሽ ጎሊነ ። ነው ሺ የኢትዮጵያ ሕዝብ እየተባበረና እየተጋገዘ የሚኖር ሕዝብ መሦኞ ብዙ ጊዜ ተነግሯል በድርቅና ረሃብ ላይ እገጠር ገብተቤ ምርምር ያደረጉ አንዳንድ ኢትዮጵያውያን ምሁራንም ዩህን የትብብርና የመተጋገዝ ሁኔታ አንስተው ከልብ በመነጩ አድናቆነ ጭምር ፅፈዋል ይረዳዳባቸዋል የሚሷቸውን ሁኔታዎች ሰ ዘረዝ ግን ብዙዎቹ ተግባራት ቅድም በጀመርኩት መንገድ ስተናፈ አሉታዊ ትብብር የሚባሉ ዓይነት ናቸው እዚህ ጋ አሉታዋ የሚለው ቃል ያላሰብኩትን ትርጉም ለአንባቢዎች እንዳይሰጥብነ ቶሎ ብዬ ላብራራ ሻ አንደኛ አሉን የምንላቸው ትብብሮች በእጅ ባለ ነገር አብሮ በመጠቀም ፍልስፍና ሳይ በጣም ያተኮሩ እንጂ አቅም በፈቀዩ መጠን አንድ አዲስ ነገር አብሮ በመፍጠርና በዚያ በመጠቱዖ ፍልስፍፍ ሳይ ያተኮሩ አይደሉም ትብብሮቹ ባብዛኛው አሥ ስ ታባ ኣንድም በዚህ ምክንያት ሃው ይርፉ ደት ምጣድ ስኒ እንስራ ሙቀጫ መጥረቢ ። ንኀ አሀዐአሠሥ ለ ለ ሆ ንገተ ጋ ነው ዉ በነቀስ ኮ ነ አህል ሲመጣ ሾሀሣባ አቆሙ የቻለውን ተጋፐ ማጥረው ብሉ ሐዱ ለመ ጋ ዘ ጥ ሉ የተ ሃሳበት ገ ዳይ ገቡን ሲመታ ኗምፁ እንደገና ጠፋል እንዲህ ዓይነቱን ትብብርዩ ነው አሉታዊ ተብብር የምለው አሉታዋ ያልኩበት ምክንየያገጎ ታስቦና ታቅዶ እውቀትና ሀብት ለመፍጠር የኑሮ ደረጃን ጥራትን ለማሻሻል የሚከናወን ሳይሆን አስከፊ ሁኔታ ሰ የስገዮ ድንገት የሚከሰተ ብዙ ጊዜ በመረባረብና በደመ ነፍስ የሚከናወን ስለሆነ ነው ይህንን ዓይነቱ ትብብር ችግር ሲመጣ ሲመጣ ጠቅሞ ይሆናል ነገር ግን ከዚህ በላይ እንደተጠቀሰው ማኅበረሰቡ እያሰበና እያቀደ እውቀትና ሀብትን አፍርቶ ቪሆን ኖሮ እንዲህ ዓይነቶቹን ድንገተኞች የሚከታተሉ ተቅዋማት ይኖሩት ነበር ያኔ ሕዝብ ለመረባረብ መውጣገ አይኖርበትም ሁሉም የየራሱን ስራ ይሠራልና እርግጥ ከቁጥጥር ውጭ የወጣ ድንገተኛ ክስተት ከመጣ ሁሉንም ሕዝብ አስተባብሮ መነሳት ግዴታ ሊሆን ይችሳል እንዲህ ዓይነቱ አጋጣሚ ግን እጅግ አልፎ አልፎ የሚከሰት እንጂ እንደዛሬው ቋሚ ሊባል በሚችል መንገድ የሕዝብ ተግባር ሆኖ የሚከናወን አይሆንም በተለይ በጦርነት ታሪኩ የኢትዮጵያ ሕዝብ እስከ ዛሬ እንደቀናው እና ች ንጻስመዘገበ አለ በኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴዎቹ ግን አኩሪ ድሎችም እንዳስመዘገበ ላው በቁርቶ አቂል በሱ ተመሳሳር ዮሉች ነመዘገበም ሌላው ቀርት ዊበ ር ቺለ የመነሳት ታሪኩም የለው አይመስልም ቀስቀስ የማተጉት ልዩ ልዩ ባለሥልጣኖችና እርግጥ ለጦርነቱ ጊዜ ለመተ ሽር ያስ ይንን ኣልተጉ የሚተጉበት ኙቸጡ ኖሚው ጦርያፕ ፌይ ኢ ሓል ጅክ ከፈ ሪጋ ንዳችም አልናሪ ቸው ይሆናል እሺ እነርሱ አደ ትጉ የ በር ራዓ የተ ክቀው ሰው ለዘመናት የአስተዳዴር ። ያረረ ወ መልክአ እግዜር በድርቅና በረሃብ ል ግ ጥ ሞ ች ባለፈው ምእራፍ በተሰበሰቡት ግጥሞች ውስጥ አለ ያልኩትን የረፈሃብምርትረሃብ ኡደት ለማሳየት ሞክሬያለሁ በዚህኛው ምእራፍ ደግሞ በድርቅና በረሃብ ጊዜ በእግዜርና በሰው መሀከል በሚኪያሄድ መልክ ቀርቦ የተገኘውን ምናባዊ ምልልስ አቤቱታ ሀዘያ ምሬትና እምቢታ ለማሳየት እሞክራለሁ በመጀመሪያ ግን በደኅናው ቀን ማለትም ድርቅና ረሃብ ማኅበራዊ ሕይወትን ከመሰረቱ ያላናጉና ያልረበሹ በሚመስሉባቸው ጊዜያት በእግዜርና በሰው መሀከል ያለውን ግንኙነት ከሚስሉት ግጥሞች መሀከል ጥቂት ስንኞች አቀርባለሁ ይህንን ወትሯዊ ግንኙነት የሚገልፁ ብዙ ግጥሞች ተረቶችና ምሳሌያዊ ንግግሮች አሉ እነርሱን በሙሉ ሰብስበን ከተለያየ ማአዘን መመርመር እንደሚገባገ አምናለሁ በዚህ ፅሁፍ ውስጥ ግን ይህንን ለማድረግ አልተነሳሁም ስለዚህ እንደ መግቢያ ያገለግሉናል ካልኳቸው በሰላሙ ቀን ከሚነገሩት የእግዜርን እና የሰውን የተለያዩ ግንኙነቶች ከሚገልፁት ልዩ ልዩ ግጥሞች። እ ንም እግ ቹ ብየዳዳሻሻዛዓጐኀሦዓዱኣጻዓዓ ባዱ ቸገ ባጻ ዱባባ ዓዓ ዱቫባ ያቬር ኣንድ ሰው ሲሞት ገደለው እየተባለ ዩ ኣይደለም ብዙ ጊዜ የተወራው ማሚ የሀመም ራው ተክክል ይሁን ኣይሁን አፇ ስት ጥቁት ዚያ መልክአ እግዜር በድርቅና በረሃብ ቃልግጥሞ ነጥቋታል ብዙ ልዶ ት ባቸ ሰዎች አንድ ልጅ በሞትባቸጠ በተረፉት ይፅናናሉ ብላ ታስባለች እርሷ ያላት አንድ ልጅ ብ ስለነበራ የእሱ መሞተ መፅካና አሳጥቷታል የቁጭታዊ ንዴ ምክንያትም ይሄው ነው አንድ ልጂን ማጣቷ በአግዜር ላያ እንድታማርር አነሳስቷታል እግዜር ፍትሐዊ ሆኖ አልታያትም ፍትሐዊ ያልሆነውም በእግዜርነቱ ብቻ አይደለም በግጥሙ መሰረት እግዜር የሴት ልድ በመሆኑና ሴት ያሳደገው በመሆኑ ነው ትክክለኛ ፍርድ መስጠት ያልቻለው ገጣሚዋ በማኅበራዊ ሕይወት ውስጥ ለወንድና ለሴተ የሚሰጠውን ባህርይ ወስዳ የእግዜርን ስራ ትመዝንበታለት የቃልግጥሞችና የገጣሚዎቻቸችው ሂስ ሁልጊዜ በእግዜር ሳይ ብቻ የነጣጠረሬ አይደለም ምክንያቱም ከአግዜር በኩል ቆመው የማኅበረሰቡን ነዋሪዎች የሚተቹ ግጥሞችም አሉ የሚቀጥሉተ ስንኞች ማርያምንና ልጄን እንደሰው ይቆጥሯቸዋል ከዚያም በችግር ጊዜ ሰዎች ለሰዎች ማድረግ ያለባቸውን የማኅበረሰቡ ነዋሪዎች ለእነርሱ ባለማድረጋቸው ይገስዷቸዋል አምዬ ማርያም በርጉዝዋ አይተናት ነበር ተክዛ እግዜር ያጥናሽ አልናተ ወይ ወልዳ አልሞታትም ወይ መንቶ ግ ምት ሱሰ ታሪ ኣው በዚህ ግጥሙ የተመሰረተው በማርያምና በእየሱስ ታር በ ን ዴፄ ኣጄስ ቁቸሞጐሩ ታሪክ መሰረት ማርያም ከርስቶስ ነ ነ ከ ሞተል ወልዳለች በመጩረሻም ልዱ በስት ብ ዋ ኑሮ ያወርድና ገጣማው ይህንን ሀይማኖታዊ ታሪክ ወደግራ ና ። የልዩ ልዩ መረጃዎች ቅብብሉ ስ የሚኪያሄድባቸውና ብዙ ጉዳይ የሚተኮስባቸው ፍህ ው ለሁላትንም ግልፅ ነው ስለዚህ ሰዎች ለቅሶ የሚሪዱት ሟችን ለመቅበርና ሀዘንተኛውን ለማፅናናት ብቻ አይደለም ማለተ ነው እርስ በርሳቸውም ስለኑሯቸው ለመነጋገር ሀሳባቸውንና ጭንቀታቸውን ለመተንፈስ ለመጋራትና እርስ በርስ ለመፀናናት ጭምር ነው ማለት ይቻላል ሰዎች ከጥንት ደምሮ እውነተኛ ሀሳባቸውን ከሚጋሩባቸው መድረኮች አንዱ የለቅሶ መድረክ ነው ማለት የሚቻል ይመስላል ይህ ሁሉ ዳር ዳርታ መንቶ ከእንዲሀ ዓይነቶቹ ሁኔታዎች ባንዱ ቢገጠም አያስገርምም ለማለት ጭምር ነው ገጣሚው የቤተክርስትያኑን የመቃጠል ዜና እንደ ጥሩ አጋጣሚ ቆጥሮ ለረዥም ጊዜ ያመቀውን ትዝብቱን በሁለት ስንኝ ቋጥሮ በቅፅበት የዘረገፈው ነው የሚመስለው ብቻ በስንኝ አንድ ላይ በተገለፀው የገጣሚው አስተያየት ው በሰዎች ላይ ልዩ ልዩ ችግሮች ይደርሳሉ የማርያም ል ንን እነዚህን ችግሮች ሲካፈል አይታያይምዎ አለመካፈሉ ገ ለ በዚህ ስንኝ የሚተቸው ከዚህ አልፀ ተርፎ ያ የሚል መራር ወቀሳም መ በሰዎች መከራ ያሳግጣል እያ ለከተ ህንን መሰረት ከጣለ በኋሳ ነው የበቀል ስሜቱን። ሁሰት እውቅ የማኅበራዊ ብጋ ተመራማሪዎች ሕዝቡ ድርቅንና የተፈጥሮ አ ደ ተምች የእግዜር ቁጣ ብቻ አድርጎ ንው መለከተው በማለት ነሷቸውን ዋና ዋና ነጥቦተ ባጭር ባጭሩ አቀርባለሁ ፕሮፌሰር ሪቻርድ ፓንክረስት ከተለያዩ ጥንታዊ መህዌህፍትና መዛግብት ስለኢትዮጵያ ድርቅና ረሀብ ብዙ መረጃ የሰባሰቡ ምሁር ናቸው እነዚህን መረጃዎች መሰረት አድርገው የፃፋቸውን መጣጥፎች አሰባስበው እአአ በ በመፅሀፍ መልክ አሳትመዋቸዋል በፅሁፎቻቸው ውስጥ ካነሳቸው ጉዳዮች መሀከል ረሃብና ወረርሽኝ በሀገሪቱ ውስጥ በተለያዩ ዘመናት ሲከሰቱ ለመከሰታቸው ምክንያት ናቸው ተብለው በልዩ ልዩ ምንጮች ውስጥ የተጠቀሱት ነጥቦች ይገኛሉ ከሁሉም በፊት የጠቀሱት ከ ዓመት በፊት ስለማኅበራዊና የጤና ችግሮች አንዳንድ ነጥቦች የጠቆሙትን በመጽሐፈ ስንክሳር ውስጥ የሚገኙ ሁለት ምንባቦችን ሃው በእነዚህ ምንባቦች ውስጥ የረሃብና የወረርሺኝ መንስኤ የእግዜር ቁጣ መሆኑ የቁጣው መንስኤ ደግሞ የሰዎች መጥፎ ድርጊት መሆኑ እንደተጠቆመ ፓንክረስት ገልፀዋል ገፅ የመካከለኛው ዘመን የኢትዮጵያ ስነፅሁፍም ለረሃብና በሽታ መነሳት ምክንያት አድርጎ የሚገልፀው የእግዜርን ቁጣ ነው ክፍለ ዘመናት የተፃፉ በኛው በኛው በኛውና በ። ጠጅ ቿቿቹ ፌዎድ ዳሄሃ ያፓ ያያ ምታ አስተያየት ስለድርቅና ረሃብ ለረዥም ጊዜ በተመራጪ በሁለት ታዋቂ ኢትዮጵያውያን የምርምር ፅሁፎች ውስጥ ሰፍቦ ይገኛል ፕሮፌሰር መስፍን ወልደማርያም የኢትዮጵያን የገጠር ኑሮ መጋለጥ በሚመለከት ባሳተሙት መፅሀፍ እአአ ገፅ ውስጥ ስለ ረሃብ ይሰነዘራሉ ያሏቸውን ባህላዊ ምክንየ ለረ ሃብ ኮች አስፍረዋል በእርሳቸው ፅሁፍ መሰረት በኢትዮጵያ ባህል ረሃብ ተፈጥሯዊ ክስተት ተደርጎ ኣይታይም ከማኅበረሰብ የኢኮኖሚ የሶሻል አሩ የፖለቲካ ስርዓት ጋር የተያያዘ ተደርጎም አይታይም ረሃብ የእግዜር ስራ ነው ረሃብ የኃጢአት ዋጋ ነውጡ ረሃብተኞቹም የኃጢአት ዋጋ ነው ብለው ነው የሚያምኑት ማንም ሰው ሊጠየቅበት አይችልም ማንም ሰው ሊያስቀረውም አይችልም ሰዎች ካቋቋማቸው ድርጅቶችም ማንኛውም ድርጅት ሊጠየቅበትም ሆነ ሊያስቆመው አይችልም ችግሩ እንዲህ ቁልጭ ብሉ ተቀምጧል መፍትሔውም የእግዜርን ይቅርታና ምኅረት መለመን እንደሆነ እንደዚሁ ቁልጭ ብሉሎ ተቀምጧል ገፅ ደሐ ይህ ባህሉ ውስጥ የተ መንግስትና የ ከከ ውጅት ሐው ቶ ። የተሳካለት መሆኑን ይኸው ባ ብ በዚህም ሸሦቅጉዥ ጋሪ ግ ህ ሞትን በሰላምና በተረጋጋ መንፈ ሕዝቡ ስቃይንና መሆኑንም ፅሁፉ ይገልፃል እንዲቀበል ያደረገው እነዚህ ሀሳቦች አንዳንድ ፕ ኢ ጥያቄ ማስነ ሮ አጃ ያሳ ከከ ርር ከን ሙተ እንደው ይ ርሮ ሞክረው ለባየየም እያሰተጋቡ ካላባቸው ስታት ይህንን እንደሆነ ብይን ባብን ኣይደጀ በማድረጋቸው ሠብ ሳይ ለመቆየት ችለዋል ማል ተሳክቶላቸዋል ር ለተ ከሆነ በስልጣን ሳይ ለ ን ሪፓወሠ የታቸው መልክአ እግዜር በድርቅና በረሃብ ቃልግጥሞኘ ወሰረታዊው ምክንያት እርሱ ስላልሆነ ነጥቡን ማብራራት ያ ልጋል ተሳክቶላችዋል ማለተ ህዝቡን አሳምነዋል ማለት ከሆነ ይሄም ሙሉ በሙሉ ተክክል አይመስልም ምክንያቱም መጀመሪያውትኑ ስለረሃብና ድርቅ በሕዝቡ መሀከል የማነገሩ አስተያየቶች እና እምነቶት አንድ ወጥ ለመሆናቸው በሀገር አቀፍ ምርምር ሳይ የተመሰረተ አስተማማኝ መረጃ የለም። ሥቀራ የተሻ ይመስሳል የጩከኑበት ያልኩት ለዘህም ጭምር ነወ ሰለኛል ሳያስቡበት ያ ብ ፌቃድ ሃ ፆሟ ቦገጡ ሮርምዖፖ መልክአ እግዜር በድርቀና በረሃብ ቃልግጥሞ ቀደም ብለን በዚህ ምእራፍ መግቢያ ሳይ ያነሳናቸጡ ረደበት ቅጣት ተደርገ ፃው በግጥመ ውስጥ የተነገፆጠ ሃይማኖት ላይ የተመሰረቱ ሃሳቦች የሀይማኖት ዘክርስነ ከንዶ ዴግሞ ምፍድርቀ የመጣው ቅንነትና ንፅህና የተመላበጎ እነዚህን ሃሳቦች የሚያፈልቁ የሃይማኖት መሪዎች አለክ ከ ነብ በለመኖሩ ነው የሚል ይመስላል ናቸው ማለት ይቻላል ካንድ ድርጅት ስለሚመነጨ ብ ለ ጎደል አንድ ወጥ የሆነ ባህርይ ይታይባቸዋል ማለትም ወክ ንዳንዴ ሃይማና ታዊው እና ፖለቲካዊው ምክንያት ተጣምረው ገበሬዎችና ቃልገጣሚዎቻቸው ስለ እግዜርና በአለት ፁርቅ የመጣበትን ምክንያት ለመግለፅ ይቀርባሉ ሕይወታቸው እርሱ አለው ብለው ስለሚያስቡት ማና አባ ለለ ሃሳብ ግን ቀኖና ያላቸው ሃይማኖቶች ስለእግዚር ባጡ መንቶ አስራ አምስተ ኮሚቴ ሲያናፋ ሲያናፋ እንዳሳቸው ዓይነት አንድ ወጥ ምስል የሳቸውም የእ ቦንለ በሰማይ ዳመና በምድር ዝናብ ጠፋ ግለሰብ የሕይወት ልምድ የተለያየ እንደመሆኑ ፀ«ህ ል ዌ የሚገለፅባቸው መንገዶችም እንደዚያው የተለየዩ ርን ቦህ ግጥም ከቱ የመሬት አዋጅና በአዋጁ መሰረ። ሠ ተግባራትን በመፈፀምፃችን ሊቀጣን ድርቅና ረህሀብገ አክ የሚሉትን አምሳክ ነው ከረሃብ እንዲያድናቸው የማ ብ ነ ያ በመንቶ ውስጥ ደግሞ የስደት ጉዳይ በመበዘ በስደትም ውስጥ የእግዜር እጅ ፀቦገባበታል አ መቆየት ተስፋ የሌለው መሆኑን ቢሲገነዘቡና እህልና ባ ኮሰ ገ መጓዝ ሲጀምሩም ስደቱን እራሱን የእግዚር ሰሪ የደርጉ እንዲሰደዱ ያደረጋቸው እርሱ ነው በሚልም ሊከሱ ያምራቸዋል በሚቀጥለው መንቶ ውስጥ ደግሞ ስለ ኮ እራሰ ፍችየለሽ ትካት መሆኑ ተገልጂል መንቶ ውጭ ሀገር ይመኛል ዋ አበሻ ሞፔፒ እዚያ እግዜር የለም ወይ ከዚህ የሚያውቀኘፒ መንቶ ሀሳብ አደቀቀኝ በከንቱ ጎኔን አምላክ ያለው ላይቀር ያላለው ላይሆን የመንቶ ገጣሚ የስደትን መሰረታዊ ሃሳብ አተያይ ነው የሚያቀርበው ስደት ሕይወት በተለያዩ ምክንያቶች አልመች ሲል የሚወሰድ የመጨረሻ አማራጭ ነው በሚኖርበት አካባቢ መኖርን መመ ሰው ተሰፋ ሲያወ ሚክ አንይ ለው ስ እልፍ ሲሉ አልፍ ይገናኛል ሰሜት ተስፋ ይሰጣል ወደሚለው ስፍራ የሚሰደድ አን አርህን ነሩ የመ ያለይ አ ሳይ ያለው ኣርሱን እያሳደደ ለማሰቃየት የእርሱን ፍዳ ዘሳለማዊ ለማድረግ እንደሆነ አድርጎ ነው ሂመለከተው በመደበኛ መሩ ስፍራዬ ወይም ሀገሬ ኑሮዬን የፆይህብ የመከራ አንዲሆን ያደረገ መሽ ቦታ ብለውጥስ የተ ይለቀኛል። አፈራረቁብን አንኮላና ቁና ዘገባው ትክክለኛ የሚል ፉፋ ተ የክርስትና የክርስተና አስታኮ ሃው መንት የነሱ አግዜር ዋሎ እነዚህ ተጉለቶት ግጥም ጋር በጣም ነው ገጣሚው ሁለት የተለያዩ ነው የሚናገረው ድርቅና ረሃብ ዎች አንድ እግዜር እንዳላቸው ተደርጎ ደግሞ የተለየ እግዜር ግጥም ቃና ከፍ ብለን ካብራራነው የተቀራረበ መሆኑ ግልፅ እግዜሮች ያሉ አስመስሎ ከቤታቸው ያፈናቀላቸው ሰ ሲቆጠር ድርቅና ረሃብ እንዳላቸው ተቆጥሯል ዙት ራሳ ውበጥ ቤተክርስትያንን ያ ት ግጥሙን ያገኘሁገ ምክንያት ወደ ገ ኦለ ነ ከነበሩ ሰው ነው ች ስለነበሩ የምደማያክ ር እንደነበር የነገሩኝም ሂ ተኛው አግዜር ደግሞ በድርቅና ከ የእነርሱ መሆኑ ነወ። ገጣ ን በወቅቱ ያልተጦቁት መሆኑን አጥቶት አይመስል እነዚህን የሁለቱም ፈጣሪ ገቀስናቸው መልክ የቋጠረው እንዲ ስንኞች እዚህ የዚህ የልመታቸው ሪቫ ፈቻይ ሰዘ ዮኒእ ያያቻ ያ ሮምዖን መልክአ እግዜር በድርቅና በረሃብ ቃልግጥሞገ አንድ አምላክ መኖሩን እያመነ ሳለ የእግዜር ስአ ስፍራዎች የተለያየ ሆኖ በማየቱ የደረሰበትን መከራ ፍጠረኝ ሳልለው ፈጥሮኝ ለመከራ ይመስሳል ሁለት እግዜር ነው እንዲ የለው በሉ አሻ መንቶ ያስተናንቀኛል ከዱባለ ጋራ በቅቶ ይህንን መንቶ የደረሰው ምክንያቱም አንዬ ቦቦ በፍጡራኑ መሀከል ልዩነት አያደርግም ብሉ የምን ነበርር መንቶ የዘፍጥረትን ጉዳይ አንስቶ እራሱን የሚጠይቅ ነው ገው ክን መሚ እና ኑ በከ ዖውም ገጣሚው በተራው እግዜርን እየተፈታተነ ነው ተጉለቶች አደረሱብኝ የሚለው በደል ነው በመንቶ እትም ይቻላል። ምክንያቱም ተናጋሪው የግል አስተያየቱን በሌላ ምክንያት ተጉለቶችን በቀጥታ የሚወቅስ ጋጥ ላይ ጥስ ለፊት እየተናገረ ነው ማወላወል የለበትም ሰምና ወርቅ በረዘ ቅኔ የለበትም እንዳለ እንደወረደ የሚባል የግል ሃበር መንቶ ም የሚገልፀው ረሃብተኞቹ ተጉለት በሰክ ነ ሌላ ረቂቅ ጊዜ ደርሶብናል የሚሉትን በደል ነው ልዩነቱ በዘህኛጡ ክክ ከለጹያየት ቁልጭ ብሎ ቀርቧል ገጣሚው ሳልጠይቅ ነው በቀጥታ የሚወቀሰው ተጉለቶች ፈፀሙት የተባለውን ከ ከ ብርኩት ነው የሚለው ይህ ባንድ በኩል አንድ እንዲፈጽሙ ኣግጂዚቸዋል የተባለው አምላካቸው ነው በደለፅ ሐር ታዊ ድፍረት በሌላ በኩል ደግሞ ችላ የማይባል መወገጫ ነው ሳልጠይቅ የተፈጠርኩትም መከራዬን እንዳይ ነው ብሎም ሰለመሆኑ በመንቶ ገውስጥ ፍርጥርጥ ተብሎ ዖቦልተነገራቃ የምናል ይህ ሁለተኛው ድፍረት ሁለተኛው መወገጫ ገው ክድ አአ ከዱባለ ጋር ሲተናነቅ እግዜር ቁጭ ብሎ በተለይ ካካባቢው ባህል ጋር ምንም ዓይነት ግንፔነ። ን ወጣ ብለህ እንዳተዘነጋ መሠሖስቹሽ በሽ ጉረሺ ቆጥበሽ ልበሺ ዱውዎችጵንንን ከ መው ሆዳችሁ እድ ርጥን ልጆች ተመልሻለስ ባለ ብር ቸበለው ያሰርሽው የአርባ ሰባትን ጀርሲ የለበስሽው ያን ሰባ ሰባት ምን ጊዜ እረሳሽው እሪቁን ክደኑት በደጁ ክምር አጉርጥ እንዳይመጣ ደግሞ ሊጩፍር ያንን ሰባ ሰባት እኔ እናንተን ብሆን ስሙን አልጠራው ምንም ነገር ብሆን አቶ ሰባ ሰባት መጣብሽ ቢሏት የወለደችውን ልጅ ጣለችው ከሳት እባካችሁ ሰዎች አጉርጥን አታንሱ ልምጣ ይል ይሆናል አይን የለውም እ አቶ ሰባ ሰባት ስሙ ቢነሳሳ እራቤ ጥማቲቴነ ከሆዴ ተነሳ ያንን ሰባ ሰባት ምን ግዜ ረሳሽው ገና ሳይወቃ ጫማ ግዛ ያልሸው ያንን ሰባ ሰባት ምን ኘዜ እረሳሸውን ማሺሳውን ሸጠሽ ማሽን የገዛሽው ይሽ ቀን አለፈ ብላችሁፁ ኣትኩፌሩ ድህነት ቀርብ ነው ይመጣል ካገሩ ክፍል ሁለት የትምህርት ስነቃሉትች መታ ንና ታፍሥርሪት ያር መሙፃቀ። ያመሳ ይም ለ ዲ ፖሦምድዖፖ ሙታፐታፖፓ ጭፍሥ ነ ዖፉ ው ትርጓሜ ስለ ማስተዋወቅ ስለ ሞግዘ ና ለነ አጆየርዶች ወንዶች በተለይ የሚጠብቁት ራርንነ ዘ በመሳሰሉ በአርባ አራት ዑሳን ርእሶች የተፃፉ ምክርን አስብነ ተርንሚው የመፅሀፉን ታሪክ ሲያስተዋውቁ ሀፍ መጩረቫካ ከእንግሊዝ አገር ወደ አገሬ እንደ ተመለስሁ የመልከ» ሶስዬቲ ሥነ ሥርዓትና ሕግጋት የሚባለውን በአውሮጉ ጸካ በተለይም በእንግሊዝ አገር ሰው ለጓደኛው በየዕለቱ የሚየያሳየቤ መልካም አስተዳደግንና የሥልጣኔን አካሄድ የሚያመለክት የሀ መጽሐፍ ከእንግሊዝኛ ወደ አማርኛ እንድተረጉም የግርማዊነት»ነ ትእዛዝ ተቀበልሁ ይሳሉ እመጽሀፉ ውስጥ በሚገኙት ምክሮሃ በሙሉ ዘመነኛው ትውልድ ሊጠቀምበት ባይችልም ለተከታዩ ትውልድ ጠቃሚ ሊሆን እንደሚችልም ገልፀው መፅዘፉ ሕዝቢ የሚያኮራውን ጥንታዊ ባህሉንና ልማዱን ሳይለቅ አካሄዱን ኑሮውን በማሻሻል ከሠለጠነው ዓለም ባህልና ልማድ ለማዋሀድ የሚችልበትን መንገድ እንደሚያመቻች ይጠቁማሉ መፅሀፉን በንመረምረው ግን ከተራው ህዝብ ይልቅ ለመኳንንቲ ለባለስልጣናቱና ለተማሩቱ ይበልጥ እንደሚጠቅም ግልፅ ሆና እናገኛለን እንደ ጎኅሩይ የሹማምንቱን የአኗኗር ስርዓት ሠለጠነ ከሚባለው ዓለም ስርዓት ጋር የማቀራረቡ ጥረት በዎቹም እንደቀጠለ እናስተውላለን በዎቹም ስለአኗኗር በርዓተና ምግባር የተፃፉ መፃሀፍተ አሉ አንዳንዶቹ በርእሳቸው ጭምር ከመነሻው የተፃፉበትን ምክንያት የሚያስታውቁ አሉባቸው የገብረእግዚአብሔር ሰለሞን ስለ ልጆች መልካም አስተዳደግና ምርጥ የሆኑ የ ፃሰተማር እቅዶች የወልደ ጊዮርጊስ ወልደ ዮሐንስ ብ ምግባር የተክለ ዳጸድቅ መኩሪያ ይህንን መፅሀፍ በንጉሠ ትእዛዝ እንዳዘጋጄ ብ መፅሀፋቸው ውሰጥም እንደገና ገልፀዋል ፎርም ረር ሥማ ው አንድ ሊላው የፖለቲካ የኢከኖሜሩ የአስተዳደር ጉዳሪ የምግባር ፉትዳይ የመሪዎችም ጉዳይ ቢሆን የተሻለ ት ክሪት ለ ዖገኝ ን ዶሚቻልና ኣንዳንድ ጠቃሚ ተግባራት እንዲከናወኑ መሪዎች ምክንያት ይሆኑ እንደነበርም ያሰገነዝበናል በ ገቢህ በታች ሰለምጠቅሳቸው መሣግህፍት ምፅፈው አብዛቐው ሩሁ ሀሰደው ከዎቹ ጀምሮ በግሊ በዎቹ አና በዎቹ በዘፇ የተ ሰደወ ልዩ የድኅረ ምረቃ ተማሪዎቹ ጋር እያሰናዳሁ ካለሁት የአማርኛ ሬ ል መግለጫዊ መዘርዝር መሆኑን አገልፃለሁ ማርኛ መፃህና ማንበረሰፅሇ ሦምሀሮሦ ጨፉቻናኖ መገናኛ ብኃጋ ፅያፅ ዖሟኖራምው ማና ግ የመኖር ዘዴ የብሩክ እንግዳሰወ ፀባ አ መ ስላሴ ወልደ ሐና የሕፃናት ማደጊያ ብ ጊዮርጊስ ወልደ ዮሐንስ የዓለም ጠባይ ኃሜትና ርባ የሞገስ ክፍሌ ዘመናዊ ኑሮ ጥቂቶቹ አለክ ይ እ አችስ በተረቶች በምሳሌያዊ ንግግሮች እካ ባንጃ ጥቅሶች በመጠቀም መንፈሳዊነትን ያስተምራሉ የመፅሀፍ ቅዱ ባይ ያርቃሉ መልካም ዜጋ እንዲሆንም የአንባቢው ተክለ ጻድቅ መፅሀፍ ይዘቱ በ ያስተምራሉ ው ፀሀፊው መፅሀፉ ለተለያዬ የህብረተሰብ ሀሳቡ ሽ ወጋወቸና ለተመሪዎች ለተማሪዎትና አባላት ብ ። ምህርቱ ከሌሉች የትምህርት ዓይነቶች ን በአፅን ት ህተ ሳይንስ ሂሳብ ወዘተ ፌር ፆት ይፅፋል ይዛመዳል ሲል ከዚህ በላይ የተጠቀሱት ጃጁ ኢ ዘጠን ር ች ሥሥ መ ቋንቋውን የማስተማር መራ ሚሩ ስ ን ወ ያ ኾ ኮን « ዘጠኝ ርመን ብ ገውን ልዩ ልዩ የቋንቋ ክሂሉች ጥ ገ ያያር ኮፖሄሂ ያሳውቁቄ ምንባቦች ጋር እይነ ኒ ማፍ ከተቻለ ሀሳቡ በጣም የሚደነቅና የሚከበነ መዱ ማሰተማር የ ማጃ ሃሪያ መፃሀፍቱ የተጠቀሱትን ግቦች ለላ ያው ሰለዚህ መንገድ ተዘጋጅተዋል አልተዘጋጁም የሚለውን በሚትለብተ ጥያቄ መጠየቀ ታሪካቅፃ ጥበቃ ወዘተ ት ዎቻ ጐምርሦ ቤፇፇና መገናኛ ሇሯኃን ሇ ማንገበረሰቋዝ ምህር ዖማኖራቻው ማና ዜያሃ ኣእየመረመርነው ያለነው የኛ ክፍል የአማርኛ ዓናል መያ መዕ ይሀ ጥያቄ አዎንታዋ መልስ እንድንሰጥ ተገቢ » መፅሀፍ ለዚህ መማ ችለን አይደለም ዋና ባላማ የቋንቋን ክነ ዖንቋ ትምህርት ተቀዳሚ ዋና ያሳማ የቋንቋን ክል ም ማስተማር ነው ይህንን ዓላማ ለመፈፀም የሚዘጋጁት የደረጓው ብዙ ችግር የለም ችግሩ ያለው ይዘቶቹ በቀረቡበት ይዘቶች በተፃፉበት መንገድ ላይ ይመስለኛል ምንባቦቹና ወይም ከ ተማሪውን ሊስብ በሚችል መንገድ ካልተዘጋዱ መልመዳሃ ፉት ቀርቶ ቋንቋው በየገባበት እየገቡ የሚያጠቁት ያ ጳ ዮች እንዳ የፈራ ያደርጋሉ ለምሳሌ በኛው ክፍል ብዙ ጠጎ ር ማሣርያ መፅሀፍ ውስጥ ካሉት ። ው መጨ ፍለጋው ወደፊት ቁር ጥናጎ ተ ካደረግሁት እስኪኪያሄድ ድረስ ወይም ሌላ ተመራማሪ በጦ ኣሰተማማኝ ሁኔታ ኪያ ላ ም እስኪለውጠው ድረስ በዚሁ ማዝገም ያለብን ይመስላል መረጃ ይህንን ሃሳብ ጋለታሇ ማግዘረባዝሇ ሦምሀሮድሦ ይፇፇሦፐና መገናኛ ያኃዖ ፊያሰሇ ያዖ ራሃሦው ታ መ በትምህርት ቤቶች የመማርያ መፃህፍትም ውስጥ ሆነ ቅስት በች ስራዎች ውስጥ አልታየም ማለተ ይቻላል በግበ ምግባር በድኅረ ዘመነ ኢሕአዴገ በትምህርት ነ ችና በግለሰቦች ዕሁፎት መህ ቀጥዬ ከ በአማርኛ መማሪያዎች ኅብረተሰብ ትምህርት የመማሪያ መፃህፍት በሲቢክስ ቢዝ ሪያ መፃህፍት እና በግለሰቦች በተፃፉ መፃህፍት ውስጥ ነር ገር ጉዳይ የተሰጠውን ትኩረተ ባጭሩ እቃኛለሁ በአማርኛ ምግባር ጉዳይ የተሰበ መማሪያዎቹ ልደምር የአማርኛ መማሪያ መፃህፍት ርህንን መጠነኛ ጥናት ሳኪያሄኗ ር አማርኛ መማሪያ መፃህፍት ሲሆኑ በክልል የተዘጋች ያ ገኛ ብ የኛ ክፍል ጋ የማስተማሪያ የ በልክ ርነ ን ርፈለዱ ጹ ሕዝ ፍ ልፅ ኗ ክሎዮ ጋገጣማ የተገ ከደበ በ ና ረ ኣማ መ ። ነገዮች ሕል ቤት ልብሶች ምግብ የቤት ውስጥ ዕቃዎች ለቢ ስለመታዘዝ ታላቆችን የግል የመኖሪያ ቤት እና የአካባቢ ንፅኋና ከጎረቤት ጋር ተስማምቶ ስለመኖር በሀዘንና በደስ ስለመሆንና በስራ ስለመረዳዳት ወደ ትምህርት ቤት በትምህርት ቤት መጠበቅ ስሳለባቸው ሰላምታ አሰጣጥ ስለ ተፈጥሮ በመኪና መንገድ ላይ ስላሉና ስለሌሉች እነዚህን የመሰሉ ርእሶች ማሰብና ስለማክበር ንብረት በለመንከባከብ በለመጠበቅ ዚ ጳብቦ በለመሂሄድና ደንቦችና ስርዓቶች ስለ አካባቢና ማኅበራዊ ግንኙነቶች ስለሚየጋጥሙ ዳዮ ተ እና ህፃኑን በስእል ለማስተማር ያንንም ባንድ መፅሀፍ ውስጥ ለመተግበር መሞከር ሚመ የትምህርት አሰጣጥ ውስጥ አንድ እመርታ ይመስለኛል በግሌም በጣም ያስደሰተኝ ሙከራ ነው ሓኣቁ እንጂ ለሀፃኑ ተዘጋቻቶ የቀረበው ፈረ አ ጫመ ተምህርት ኣነጋጋሪ ጉዳዮች እና ስህተቶች ኤ ኣሉበት ከባድና ቀላል ር መቻወና የአንደኛ ክፍል ተማሪን አቅም ርመጥናል ፓ የሚለውን መፃሀፍቱን በሙሉ የማ መለከተውን ያቄ እንዲህ ጠቀስ አድርጊ ላአብነት ኣሃዛቦማሮትር ከፆታ ያህል ከሃይማኖተና ጋር የተያያዙ ምሳሌዎችን ልጥቀስ ስዕል ስር አጎት የሚል ተፅፏል የጠመጠመ ቄሰ ሃው ቁስ ማድረግ ከመነሻው የሃይማኖተ ሚዛናዋነት ጥያቄ እገፅ ላይ ካለ አንድ ሰዕሉ የሚ ዖሳጀው ግን ለምን አስፈለገ። ማንረያረሇ ምሀረድሦ ይፇቱፇና መገናኛ ብሪን ዖሟኖራቻቸቻው ማና በመጩረሻ የምግባር ጉዳይ ሀገራችን ከምትሰቃይባቸው ክአውራ አሳሳቢ ችግሮች መሀል የሚመደብ ስለሆነ በአኔ በንባቢዎቹ ልብ ይህንን ቁምነገር የሚመለከት ብዙ ሀሳብና በሜተ እንዳለ በሚገባ እገነዘባለሁ በዚህች ፅሁፍ ውስጥ ሁሉንም ነዝር አውስቼ እንደማልጩርስ የታወቀ ነው ዋናው ቁምነፒር ስለምናውቀውና የየራሳተንን አስተዋፅኦ ለማድረግ ስለምንችልበግጎ ጉዳይ መነጋገር መጀመራችን ነው ከዚህ የሚቀጥለው ቁምነገር በየአካባቢያችን ያሉትን መረጃዎች ሰብስበን እያጠናቀርን ይህንን ውይይት ከፍ ብዬ ከጠቃቀስኳቸው አንዳንድ ተግባራዊ ቁምነገሮች አጣምረን በያለንበት መቀጠል ነው በህይወት ምንም ነገር ሰተት ብሉ አይሄድም ውኃ እንኳን የሚያንቅበት ጊዜ አለ ስለዚህ በጥቂት ትጋት እራሳችንን እና ጥቂት ሌሎች ግለሰቦችን ወደዚህ ቁምነገራዊ ውይይትና ተግባር ተግተንና ዳክረን ብንስብ ቀስ እያለ የሚመጣውን ማን ያውቃል። በመጀመሪያ በ ኛ በ ኛ በ ኛ በ ኛ በ ታተመ ምስጋና ማውጫ መግቢያ ለተጩማሪ ንባብ የተመረጡ መጻሕፍት ዝርዝር ከታሪክ ከግጥም ከልቦለድ ከተውኔት መፃሀፍት የተመረጡ መጻሕፍት ይዚል ክፍል ጥሳሁን አሥረኛ ጻ ቀርቧል ዝርዝሩ ከድርሰት ማስተማሪያ በአፀደ ሕፃናተና መደበኛ ትምህርት ሥርዓተ ትምህርት የአማርኛ ትምህርት ቡድን ተስፋዬ ካሣ ተዘራ አለነ ጥላሁን ገብረክርስቶስ ደበበ ኃይለጊዮርጊስ የአማርኛ መማሪያ አስራ አንደኛ ክፍል ትምህርት ሚሂስቲር በመጀመሪያ በ ኛ ዋና ክፍል ኛ በ ታተመምስጋና ማውጫ መግቢያ በጀርባው ሽፋን የውስጥ ገፅ ላይ ለተጨማሪ ቀባብ የተመረጡ መጻሕፍት ዝርዝር መጸሕፍት ይሄል መርባል ዝርዝሩ በአለማራ ብሔራዊ ክልል መንግስት ዝግድት ጥናትና ምርምር መጽሐፍ ሰባተኛ ክፍል በ ታተመ ምስጋና ዋጋ ብር ትቢሮ በሥርዓተ መምሪያ የተዘጋጀ ግያ ገዯተማሜሚቻ ቤት ማውጫ ተምህርት ኣማርኛ መማሪያ የለውም መጀመሪያ መግቢያ ጌታቸው ተክሉ ደረጀ በቀለ ዓለ ማየሁ ሁ ኃይለ ጊዮርጊስ ኣስቴሮ ዋና አዘጋዶች ቴር ዜን ሣሙኤል ንኤል ክሰ አደ አወ ጊራ ጌ ታ ቸው ዋሃግሪሰኘ ሥ ያፖርሦ ይያሥጥና ዖዊኖራፖሦሙው ማና ጋፓ ሩ ነ ኘያኃ ፊተሰፅሇ ሽኩር አሻሻዮች ድጋፌ ፈይሣ ። ክፍል አዲስ አበ ን ከጠ ጦ ር ሥትዝጥምመምሪ በ ታተመም ሙሉዓለም ሐለፎም አንግዳው ጌዓተዬ ተፈሪ ሰለሞን ታሪኩ ፋ ፓ ሄፖ ጆች ር ገው ዖ መጽሐፍ ኣኛ መብራት ር ጳተሮቸ ትቢሮ ው እንደገና በ ኝ መት ካሳሁ ሀሮ በክልል ሠለ በመደ ክፍል መሇጭና ዌር ኡራጅምጅጋፓ ሥማያፖመ ጋ ያመለታም ዲ ፇምሦዶዖሥ ውጥ ማፍዕ በሜ ጎኅ ታማ ሆ ሁ ኀ ማውጫ መግቢያ ክልል ሩ መስተዳድርጀር ሥርዓተ ምርምር መምሪያ ተዘጋጀ አማ ክፍል አአ ሜጋ አሳታሚ ድርድ በክ ልል ተምህር በ በሜጋ አሳታሚ ድርጅጎ መግበያ ኗ በመደ መሪረየ በ ክልደ መስተዳድቓዩር ሥርዓተ ማሞህርት ዘግድገጎ ምቓርምር መምሪያ ተዘጋደ አማርኛ ማስተማሪያ መፍ ክፍል ብርሃንና ሰሳም ማተሚያ ቤት ታተመ ማውጫጣ መግቢያ በ በመጀመሪ ር በአማራ ብሔራዊ ክልል መንግስት ትቢሮ በሥርዓተ ትምህ ዘግድት ጥናትና ምርምር መም ሪያ የተዘጋጀ በቃሉ ምህረቲ አርታዓ ኤዲተር አማርኛ መማሪያ መጽሐፍ ስምንተኛ ክፍል በመጀመሪያ በ ታተመ ምስጋና ማውጫ መግቢያ ለተጩማሪ ምንባብ የተመረጡ የ መፃህፍት ዝርዝር ገፅ ይ አለ በኮንትራት ፀሐፊነት የመጽሐፉን ረቀቅ የያዘጋጄት አቶ ወርቁ አድማሱ እና አቶ ሰራው ይሁን መሆናቸው በ ምስጋና ውስጥ ተገልጺጻል እንዳለ ተስፋዬ የኋላሸት ደሳለኝ አዘጋጆች የኋላሸተ ደሳለኘ ጋቶ» ጭጅ ጣሻ ። ኣኛ በሽብኤው ላይ የሚያቀርቡትንስ ጥናት ሰዚህ ጉባኤ በሚጠቅም መንገድ ማዘጋጀት የጀመሩት መቹ ይሆን ሃ ለመሆኑ የጥናት ፅሁፋቸውን ለማን እንደሚያዘጋጁ ለምን ሳታፊዎች እንደሚያቀርቡስ ተነግሯቸው ያውቁት መውድዴይቱ በምን ቋንቋ ይሆን የሚኪያሄደው የመሳሰሉ ጥያቄዎች ነበሩ ለነዚህ ጥያቂዎች ለ ዘሙሉ የሚያረካኝ መልስ እስካሁን ከጥያቂዎቹ መሀል እነዚህን በፅሁፌ መግቢያ አ የሀይማኖተ ጉዳይ ምን ያህል ሊያሳስብ ተልና በእውነትም ምን ያህል ሊያሳስብ እንደሚገባ ለማስገንዘብ ስል ብቻ ነው ያም ጥያቄ ስር ለነሱ የሚችሉ በዛ ያሉ ነ ያቄ ትጉ ግልፅ ይመስለኛል ምን ማለቴ ልፅ ለማድረግ ስል ብቻ ከፍ ብዩ ፕያቄዎች መሀከል አንዱን ወስዴ ለምን ሩጫ እንዳብራራ ይፈቀድልኝ ለምሳለ ያህል ፐዘጋፈበተ ገዜ ለምን ተዘጋጀ የሚለውን ዌቄ ራቤያ በጠይቀቅ ምን ማለቴ እንደነበረ ለማመልከት እለንዳንድ ሀሳቦጉትን ልጥቀስ ጉባኤወ የሚከ ሆዱመ በመስከረና ም ወር በአሜሪካ የብዙ ሰዎትን ህይወት በድምላ ያፀደው አደጋ በደረሰ በአመቱ ንው ያሚ ሠው ኣ። ም አለው ማለት ያስቸግራልቡ በነገራችን ላይ ፍላጎቱም ባይኖረው መገረም የለብንም እርሱ ብዙ የህይወት ጣጣ አለበት እውነትም እኮ ሰፊው ህዝብ በግማሽ ከሌ ውይይት ከአንድ ሺ ኪሎ በላይ ፍሬ የማምረት ችሌፋጉ ያለው እንጂ ከአንድ ሺ ኪሉ በላይ ውይይት አድርጎ ከግማሽ ኪሎ በታች የማምረት ችሉታ ያለው ዲስኩረኛ ወገኛ እና ፊደላዊ አይደለም ይህ ደግሞ በእኛ አኗኗር እና ኑሮው በሚባለው በእርሱ አኳኋን ለዘመናት ሲመዘገብ የቆየ ሐቅ ይመስላል በእለት ተእለት ኑሮው ከዘመድ ከጓደኛ እሩ ከነረቤት የበለጠ ዋስትና የሚሰጠው ምንም ወገን ስለሌለው በዚህ ባልተፃፈ የኢንሹራንስ ውሉ ለመቀለድም ሆነ አምርሮ ለመጣላት ጊዜውም ድሉሎቱም የለውም ሲድር የሚያዳድረው እና ደስታውን የሚካፈለው ሲቸግረው በደቦ ተሰማርቶ ቤቱን አብሮት የሚሰራው እርሻውን የሚያስተራርሰው መኸሩን የሚያስተጫጭደው ሲሞትበት የሚያቃብረው እና ሲሞት የሚቀብረው በአካባቢው አብሮት የሚኖረው ሰው ነው ለዚህም ይመስለኛል ስለጎረቤቱ እምነትና ብሄረሰብጎሳ ብዙም ሳይቸገር ተቻችሉ ተደጋግፎ ለረዥም ዘመን የኖረው በመቶ በሚሆነው በድሆአደሩ የኢትዮጵያ ህዝብ ዘንድ ጉልሁ ችግር የእንጀራ ስለሆነም ነው መሰል በህይወቱ ውስጥ የፖለቲካ እና የሀይማኖት ፕሮብሌሞች የታሰበውንም ሆነ የሚፈራውን የህል የማያምሱት ሰዉ ከጎሳና ከሃይማኖት ውዝግቦች አራሱን ጠብቆ እንዲኖር ያደረገው ይህ በዝርዝር ተጠንቶ ገና ያልታወቀ የኢትዮጵያ ህዝቦች ገናን የህይወት አተያይ ወይም ፍልስፍና ህርክቨክርከህህከ ዐየ ላገፎዴኳጁ ይመስለኛል ጉሉሃኑና መሪዎቹ ልዩ ልዩ የፖለቲካና የአስተ ዳደር እንዲሁም የአ ተናሚ ሃሳቦችን ን ከየሚህ ሂያመ መዉ ይ ጠብት ት መ መንገድ ያለፍላተፋ በየገዜው ቢ ሲጭኑበት ከዚህ ህ ኣ ንግዳ ዘመን የህይወት ውጣዐ ውረድ እያረቀ የህ መኑ ቬራ ን ተከትሉ በጎውንና ክፉውን አስተውሎ ሀብ ጀው ሀራሱ የአኗኗር ፍልስፍና እና የአኗኗር ስልት ታድያ በጉባኤው ሳይ ፖለቲካንና ያይቸ ንንን ለል ት አደገኛ መሆኑ በተለያየ ቃና ቢወሳም በዚህ የማቆራ ጠ ወዴደሚተጉት ወገኖችና መስርታ በለባቸው ጠቱን ሪን አጠንክሮ ሳይቀስር ይመስለኛል ውይይቱ ያበቃው ወደፊት በሚኪያሄዱ ውይይቶች ላይ ግን ፖለቲካንና ሃይማኖትን እያደበላለቀ ሰላማዊውን ዜጋ የሚበጠብጥን ወገን በመረጃ ላይ በተመሰረተ ክርክር ከአጥፊ ተግባራት አንዲታቀብ በገሀድ ለመንገር መጣር ያስፈልግ ይመስለኛል መንግስትም ቢሆን በዲሞክራሲ ስም የሚደርሱ የሃይማኖት ችግሮችና ብጥብጦች እንዳይበዙ ከስርከስር በትምህርታዊ ውይይት እንዲታረሙ አንዳንድ እርምጃ በጥንቃቄ ጭምር መውሰድ የሚጠበቅበት ይመስለኛል ምክንያቱም ሁላችንም እንደምናውቀው የግለሰቡም ሆነ የአንድ ቡድን የሃይማኖትም ሆነ ሌላ መብት የሚጠበቀው የሌሎችን ግለሰቦችና ቡድኖች መብት ሳይነካ ብቻ ነው ሁሳችንም ይህንን ከማወቅ አልፈን በተግባር ለመተርጎም በየግላችን መጣርም ይጠበቅብን ይመስለኛል ብዙው ነገር መቼም በአደባባይም ይሁን በየልባችን እንደሚነገረው ቀሳል አይደለም ቀላል አድርጎ የሚያይ የሚገምት ሰው ካለ ያ ሰው እንጀራውን የሚያበስለው በአፉ ብቻ መሆኑ አያጠራጥርም ወደ ሌላ ነጥብ ልሸጋገር ብዙ ስብሰባዎች ላይ የቋንቋ ችግር እየበዛ መጥቷል ምክንያቶቹ ብዙ ይመስሉኛል ሙያቸው እንዲህ አይነቱን ጉዳይ ወደማጥና ትተ የሚያዘነብል የ አኪያሂደው የሚነግሩንን ለመስማት ከ ስነልሳን ሰዎች የምር ጥናት ሚጓጉት ሰዎች መሀከል አንዱ ነኝ እስከዛው ግን በጌተ ም በተኪያሄደው ጉባኤ ሳይ ያስተዋልኩትን ገ ላይ አንድ ቁምነገር ከአንባ ብያ ጋር ፍይ በጣም የተለያየ የተገኙት ሰዎች የእንግሊዝነ ይ በብዙኃኑ ሞሆኑናሽ ክል ምርምር ሰራ አስራበ ሞሀ በራ ተሳታፊዎች የቋንቋ ር ልዩነት አለ ዶ በቡ መሀከልም ጉል። ንጀል ሟሆነው በማናውቀ ነ ለምና ኛ ክል መከታተልም ሆነ ሀሳባትንን ችልበት ቋንቋ ከምናደርገው ውይይት ዕ በማንችልባሽ ድንጋይ መወራወር ነዕሚባ እንግሊዝኛ ቋንቋ ህንንም በደርግ ዘመን ፈል ይ በሪታንያን ቋንቋና ባህል በቆመው በ ብሪትሸ ካው ንስል ዮ ተባለ የእንግሊ ዘኛ ኝ ከ ቋንቋ ኤክስፐርት ሳይቀር መስክሯል እውነትም ዬሩ ቋንቋው ሌላው ቀርቶ በስደት መልክ የሂኒበርሲቱተ ግበ ውስጥ ይገኛል ብሎ ለመና ገር እንኳን የማይቻልበት ደረ ከተደረሰ ቆየ ሲጩንቃችው እንግሊዝነ ውን በአማርኛ እያብራሩ የሚያስተምሩ የእንግሊዝና ቋንቋ መምህራን የሉም ማለትም አይቻልም በእንግሊዝና እራስን እንደልብ ተዝናንቶ መግለፅ የብዙዎች የኢትዮጵያ የእንግሊዝኛ ቋንቄ መምህራን መለየ ምልከት ነው ብሉ ለመመስከር ያዳግታል በዚህ አጠቃላይ ሀገራዊ ሁኔታ ውስጥ ለስሜት እቾግ ስለቀረፈቡ ስለሃይማኖት እና ስለእምነት ጉዳዮት በእንግለ ዝኛ መነገገር የሚያስከትለውን አለመግባባተ መገመት አያዳግትም በየአፍ መፍቻ ቋንቋትን እንኳ ተነጋግረን ምን ያህል እንደምንግባባ ሁላችንም ሌላው ቢቀር በየልባችን እናውቃለን ያሉብን ችግሮች ብዙ ናቸው በማናውቀው ቋንቋ ስለ መፍትሔያቸው እየተነጋገርን ችግሮቻችንን ይበልጥ ባናባዛቸው ይሻል ይመስለኛል በጌተ ኢንስቲትዩት የተኪያሄደው ውይይት በዚህ ረጊድ ለወደፊት ትምህርት የማሆኑ ነጥቦችን ለተሳታፊዎች በሙሉ አስጩብጧል የሚል ተስፋ አለኝ በመጩረባ አንድ በሀገርአቀፍ በአኅጉር አቀፍ ከዚያም አልፎ በአለም አቀፍ ደረጃ ቢኪያሄጀሄድ ይጠቅማል ብዬ ስለማስበው ጉባኤ ልናገበር በመደመሪየያ ግን አንዳንድ መንደርደሪያ የሚሆኑ አረፍተ ነገሮችን ልደርዮድር ኣለማችን ከጊዜ ወደ ጊዜ ይበልጥ እየታመለ ና ዊም በእልህ እየገፋበት የቨፔሽችው ይመስለኛል ዘመነችን የቀስተና ጦር ዘመን አለመሆኑ ደግሞ የለንበትን ከይር ይበልጥ አሳሳቢ ያደርገዋል የሰውልጅ ለመጠፋፋት ከፈለገ ከሚፈልገው በላይ የቴክኖሎጂ አቅም አለው ስለዚህም ዘመኑ በጦር መሳርያ ብዛትርሩ ክፍ ሰጠ ላይል ብዛትና ጥራት ከጠሉ ማሣ ጥራተ በጦር ተ ኮራት እና በስለላ ዓዞቦ ኣሆ ኣያ ጋ እድግ መኩራራ ። ነጥ ፋው ባፋጣኘ በመገሰገፅስ ላይ ይገኛ ሽ መርዕ ሊገነድሳችወ አበባ ዩሂበርሲ የአማርኛ መዝገበ ቃላተ ውስጥ አጸፋ የፖለቲካ የሃይማኖት የኢኮኖማ ኢርርርመጃ ዩብ ግበሰበሰ ማእከል በታ ነትም ደግሞ እኛም በዎቹ ለመቀዳጀት የአለም የንግድ የውትድርና እ የቀዕጦ ደማይ ዘፀሂል መዝጭርእዘምሬን ሳይዘለይክ የፖለቲካ የትምህርት ወዘተ ጉሉሃን ይ የአፍሪካ ዎን ቀርጫት አየሆንን መጥተናልሄ በኖር ይጨቪርል ለማለት ነው ይህ ሁሉ ደና ሪዖ ተ ፃዓለፖ ሀውቁ ዖዝኑልናል እየዘኑል ታም ሂገባንን ብር እሴቶችን አየደፈጠጡ በመሮጥቱጥሮር ሜ ቀና ሥግባራዊሂ ታሪክ የሜ በመዘቀዳደም ላይ ክር አ ስ ከ እና አክብሮት ይሰጡናል በተለይ በጦርነትና በረሃብ ገዚ ሰራው ህዝብ በታሪኩ ሲየያሳይ በቆየው ዛራም እያሳየ ባለውጡ መንፈሳዊ ፅናት ይደመማሉ በእኔም አስተየየት ተልቁ ችግራችን ቁሳዊ ድኅነት እንጂ መንፈሳዊ ድግዓግነት አይመስለኝም ይህ ንግግር ጥቁት በማይባለ ሰዎች ዘንዮ እንደ ደፋር ማጠቃለየ እንደሚቆጠር አንዳንድ ሰዎችን እንደሚያናድድ አንዳንዶችን ደግሞ እንደሚያቀጥልም እገምታለሁ እኔ ግን የእኛን ምንነት እውስጡ በመኖርና በንባብ አንዳንዴም በሁለቱም ከማውቀው ከሌላ ህዝብ ጋር በራሴ ግምትና ሚዛን ለክቼ ነው የተናገርሁት እንደ የዛሬው ኣዲስ አበባ ዩኒበርሲቲ ከ ዓም ገደማ ጀምሮ በዚህ ዓለም ላይ ለኖረ አንድ ሰው ይህቺን የህል ድፍረት ሊፈቀድለት ይገባል ብዬ አስባለሁ ባንፃሩ ምንም ዓይነት መንፈሳዊ ድኅነት የለንም የምል አይደለሁም ባፍኗዬም እንዲያውም እኛኑ ከእኛ ጋር እያስተያየሁ እኛኑ በመተቸት የማመርበት ብዙ ጉዳይ ነበረኝ ገና ብዙም አለኝ ከዚህ አነጋገሬ ውስጥ አከራካሪ ነጥቦች ሊመዘዙ ይችላሉ ይህ መሆኑ መልካም ነው በዚህ ፅሁፍ ውስጥ ሀሳቤን በዝርዝር ማብራራት ስለማልችል ነጥቡን ቀጥዬ ለማነሳው ሀሳብ መነሻ እንዲሆነኝ ብቻ እንዳመጣሁት አስበው አንባብያን እንዲከተሉኝ ለምፔ ወደ የወንድ ልጅ በሬ ላምራ የወንድ ልጅ በሩ መቻቻል የኢትዮጵያ ክርስትናና እስልምና አርአያነት በሚል ርእስ አንድ ትልቅ ጉባኤ በተባበሩት መንግስታት አሰናጅነት ማዘጋጀት ነው ደጋግሜ እንደጠቀስኩት የኢትዮጵያ ሰፊ ህዝብ ካሉት የመንፈስ ሃብቶች አንደኛው ተቻችሎ የመኖር ባህል ነው የህዝቡ የተቻችሉ መኖር ባህል በልዩ ልዩ የህይወት ዘርፎቹ የሚከሰት ቢሆንም ለጊዜው ለ ዓመታት ገደማ ያለምንም መሰረታዊና አገርሺ መናጋት ለመቆየቱ በቁ ህያው መረጃ ያለለትን በሃይማኖት ተቻችሎ የመኖር በባህልን በዝርዝር እና በጥልቀት አስጠንቶ በአለም አቀፍ ደረጃ ውይይት መክፈት ጠቃሚ የሚሆን ይመስለኛል ተቻችሎ ሊኖር የቻለባቸው ምክንያቶች በምርምር ሲገለፁ የኢትዮጵያውያንን የመንፈስ ሃብትና ፅናት ሌሳው አለም ያውቃል ከውይይቱም ዛሬ ላሉበት ግጭቶች አንዳንድ መፍትሄ ሀሳቦች ያገኛል ዛሬ ባለችበት የኢኮኖሚ ሁኔታ ምክንያት አንገቷን እንድትደፋ የተደረገችው አትዮጵያም መስከረም በዚሀ መልክ ለለቀ በፊት ቋንቋው ትንሸ ተነዛካክቷል ሂህቦቸ ለዘመና ጠብቀወ ባቶቆዩ ለሰውልጅ መኩሪየያ ሊሆን በሚገባወ መንፈሳዋ ሀብተ ዓለምን አክብሮት ታገኛለች በዓለም ላደ የሚገኙ ተመለሐለፉ።

• N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
  • https://github.com/millzon/textSummarizer-am
  • https://github.com/icoxfog417/awesome-text-summarization#motivation