ዜና አይሁድ.pdf

• word cloud

• Extraction Summary

ብር ዚና ስደኩድ ዮሴፍ ወበጆኮርኮነ ከኀጸጻዚኩ ይህ መፃሐፍ የአዳም ሶስተኛ ትውልድን ከያዘው ሴት ጀምሮ የአበውን ቅደም ተከተል ያስቀምጣል ከሶስቱ የኖህ ልጆች ሲደርስ የያፌትን ልጆች ብቻ በመከተል አድማሱን ያሰፋል ወደ ነገደ እስራኤልን መንደርደሪያ እያደረገ የአሶራውያንንየባቢሎናውያንንየፋርሶችንየዮናናውያንን እና የሮማውያንን የአገዛዝ መፈራረቅ ይተነትናል በመሆኑም መጽሐፉ ለምርምር በር ከፍች ነው አዘጋጅ ገብረዮሐንስ ገብረማርያም ዐፋፔ የካቲቲ ዓም ህህካለለወሂከዐበቲከ ሰረረ ቦ ሬሠቢ ነ ማውጫ ሪ ሠሪሄ ምዕራፍ ዜረ ከአዳም ልጅ ሴት የጀመረ ታሪክ ።» ምዕራፍ ቤና እስክንድር ወልደሕርቃኖስዳቓዜኻ። ራሴ ቀብሬ ወደ እግዚአብሔር እማፀንላችሁ አለሁ የሐጢአትንም ሥርየት ታገኛላችሁ ልጆቼ ሆይ ከዓለም ተለዩ የመገደሉንም ድርጊት በትዕግሥት ተቀበሉት እኔም እከተላችሁ አለሁ በናንተ ላይ የተቃጣውን አናንን አመ ን ላይ የፈፀማችሁትን ክህደት ሳንቆጥር በሰላም ደበደበ ዘጋጅተናልሰላም ፈላጊ መሆኔን ለማረጋገጥ ዮሴፍ ወወ መ አለሁ ሌሎችንም የናንተ ወገኖች ሁነው ትን ሁሉ ልስጣቸሁ። መመመ ቐ ለለበህከሀስሰዐከ አሳቱ በዚያ ሲያያዝ ብዙዎች ሮማውያን ከዚያ አለቁ የቀሩት ለመውጣት ሲጣጣሩ አይሁዳውያን እየጠበቁ ፈጁዋቸው ወደ ቤተመቅደስም ገብተው ባያን አስገቡ ለጌታቸው ጥጦስም መባ አስገቡ ቤተመቅደስን እየሰደቡም ዋጂ ድምፅን አሰሙ ጥጦስን ደግሞ አወደሱት በቪያ የተገኙ አይሁድ ጥቂቶችም ቢሆነ ሮማጡያንን ወጉዋቸው እጅግ ተበሳጭተዋልና ድርጊቱ ወደ ጥጦስ ተሰማ አሱም ሠራዊቱን አስከትሎ ወደ ቤተ መቅድስ መጣ ከዚያ የተገኙትንም አይሁዶች አብዛኞቹን ገደለ የቀሩት ሸሽተው ወደ ዕዮን ተራራ ወጡ ከዚያም ሆነ በማግስቱ በወርቅ ያጌጠውንና ያሸበረቀውንም ቅድስተ ቅዱሳን አቃጠሉት የበሩ መያዢዎች አየተቆራሄጅ ተኛ ውካታ አሰሙ ጥጦስ ጩኸታቸውን ሰምቶ ከሮሟውያንና ከአህዛብ ሲወድቁ ሮማውያን ከዛ መጣና ቤተመቅደስን እንዳያቃጥሉ ከለከላቸው እፆግ ተስብስበው ነበርና አይሁድን እጅግ ስለጠሉዋቸው የጥጦስን ትእዛዝ ከመቀበል አሻፈረኝ ብለው መቅደሱን አቃጠሉት ጥጦስ ከዚያም ከዚህም እየጮሁ አልሰማው ሰላሉ ከገዛወገኖቹ በዚሁ ጥቂቶች በእጁ ተገድለዋል ከቤተመቅደስ ውጡ ቢላቸው እምቢ ብለውታልና ጥኮስ ቤተመቅደሱን ከቃጠሎ ለማትረፍ የከበበ እየተንቆሳቐስ ባደረገው ጩኸት ጥሮሮው ተዘግቶ መናገር አቃተው የቤተ መቅደከን የውስጥ ክፍሎች አሠራርና ውበት አይቶ እጅግ በመደነት ላይ ነበርናሕእጎዲህም አለ ይህ ክብር ለእግዚአብሔር ቤት መሆን ይገባዋል ወዲህ የሰማይና የምድር አምላክ ማደሪያ ይህ ቤት ነው ስለዚህ አይሁድ።ሞ ዛሄእቋዘእኀሣግ ጨቤኬፍዓ የ የየለ ጋመ ሩየየ ማቸ ባመ ሽክ ስለተረዳ ካገር ወጥቶ በሌላ ቦታ እንደቀየረ ገልዐናል በተደበቀበት ቦታ ና ጥጦስ ከነሠራዊቱ ወደሮም እስኪመለስ ድረስ ይጠብቅ ነበር ጥጦስ ከምድረ አይሁድ ወጥቶ ወደ ሮም ጉዞውን በመቀጠል ራቅ መስዮ የተባለችውንም ቦታ ሄዶ ተሰበሰቡ ሲልለት አልአዛር ከተደበቀበት ብትአለ ቅዕር ሠራላት ባገር እንደምንም በሕይወት የቆዩ አይሁድም ወደሱ አንደገናም አንድ ሐይል ታየ ጥጦስ አንፆኪያ ሲደርስ ወደሮም በመጓዝ እያለ የአልአዛርን መነሳት ሰማ ስልያስ የተባለውንም የጦርአዛገየ ከብዙ ሠራዊት ጋር ወደአልአዛር ላከ አልአዛርየመሸገባትን ቦታ እንዳይይዝ በሠራዊቱ አይሁዶቹ ስልያስ አቺ በቅዕር አባረረዑቡ አንጂ እጃቸውን ለመስጠት ጓጉ በዚህ ጊዜ አልአዛር አድምጡኝ የነቢያት ልጆች ሆይ አድምጡኝእነሆ ጠላቶቻችን አህዛብ ደጋግመው አሽሸነፉን ኑሮአችንም አሸንፈው ጠላቶቻችን ገዙን እግዚአብሔር ፊቱን ከኛ ስላዞረ ትእዛዙን ስለተውን ህጉንም ስለካድን ተዋረድን በጥንት አንድጊዜ ስናሽ ሌላጊዜ ስንሸነዛ ኖርንአሁን ግን በዓለም ያልደረስ ው ርዴት በኛ ላይ ደረሰ የተከበረውን የቤተመቅደስ ቅፅር ጠላቶቻችንን ንደው ገበአገራችንንም ገቡ ልናሸንፋትቸውም አልቻልንም እናንተ በሁለት ዛሳብ ላይ ትገኛላችሁ አንዱ ሞት ጠልቶ በሕይወት መቀየት ይህንንም የምታገኙት እጃችሁን ለጠላት በህ የምትኖሩት ነሮ ግን የረከሰ ነሮ ነው ፍዑም የሆነ ለመኖር ደግሞ አሁን የከፋ ሞት ይሁን ሞራላቸው ስለወደቀ ለሮማውያን የአብረፃም ዘሮች ሆይ ተሽሸናፊነታችን ረዘመ በጦርነት ተዋረድን እንዲህ አላቸው ተለወጠ ንፍ በመስጠት ነወ ባርነት ነው የምትኖሩት በነዛነት ይጠብቃቹኋል በነባነት መኖር ይበልጣል ለነባነትም በትግል ሜዳ መውደቅ የተመረጠ ነው ነገር ግን በባርነትና በረከሰ ነሮ ከመኖር ለነባነት እየተዋጉ ጩጨ ዝመልኡ ን ያና ቋበከዐየ ነባዛነትን ትቶበባርነት አሁኑኑ ሕይወቱን ሸስሸጦቷል ክብራችሁንና ነፃነታችሁ ይህ ሰልጆቻቹሁ የሚተላለፍ ስለሆነ ነው በባርነት የሚኖረው ሕይወት ህይወት አይደለም የቁም ሞት እንጂ አብርዛም አንድ ልጁን ለመሰዋት ማቅረቡ ሞትን አላመጣበትም ልጁን በእግዚአብሔር ፈቃባድ ለመዣር የመረጠ መርገም ከገደለ የበለጠ ሕይወትን እንደሚያገኝ አወቀ ኢዮስያስ በዘመነ ወገኖቹ በሐጢአት ስለረከሱ ከነሱ ጋር መኖር ጠላ የዚህ ዓለምንም ኑር ንቀ ወደብርፃን መሄድን መረጠ ሕይወቱንም ለሞት ሠጠ ፈርኦንንም ተዋጋው በጦር ሜዳም በርትቶ ተዋጋ ደገኛው ኢዮስያስ ደግ ሆኖ እያለ ፈርኦን ጋር እየተዋጋ ሞተ በፈሮርኦንእየተገዛ መናር አልመረጠምና ኢዮስድያስን የመሰሉ ደጋግ ሰዎች የዚህ ዓለምን የደግነታቸውን ዋጋ እያገኙም ይህ ዓለም ዕረፍት የሌለው የድካምና የመከራ ዓለም ነው።

• Cosine Similarity

ዜና አይሁድ የኦይሁድ ታሪክ ይህ መፅሐፍ በስተመጨረሻው ዮሴፍ ወልደኮርዮን ራሱ እንደፃፈው ይገልዛል በመጀመሪያ ደግሞ ከዮሴፍ ወልደኮርዮን ጋር የሚቀራረብ የሚመሳሰል የሚል ፅሑፍ አለው ከአዳም ጀምሮ የአሥሩን አበው ቅደም ተከተል ያስቀምጣል ከሦስቱ የኖህ ልጆች ሌም ካምና ያፌት ሲደርስ የያፌትንትውልድ ብቻ እየተከተለ ይሄዳል የሱም ነገዶች የተበታተኑባቸውን አገሮች ያሳያል ዮናናውያን የሱ ነገዶች ሲሆኑ መቄዶንያን እንደያዙ ይገልፃል የሌሎችም ነገዶች አገር አንድ ባንድ ይዘረዝራል የያዕቆብ ልጅ ዮሴፍ አባቱ ያዕቆብን በምድረከነዓን ለመቅበር ቢመጣ ከዚያ የቆዩ እስራኤላውያን አናስቀብርም ብለው ጦርነት ገጥመውት እንዳሸነፋቸው ይናገራል ነገር ግን እንደ መዕሐፍ ቅዱስ አገላለፅ ዮሴፍ አባቱ ያዕቆብን ለመቅበር የመጣው ሻም ወደ ተባለው ቦታ ነው እስራኤላውያንን እየመራ ጦርነት የገጠመው ወልደኤልፋዝ ይባላል ዮሴፍ ካቸነፈ በኋላ ወልደኤልፋዝንና ተከታዮቹን ወደ ግብፅ ማርኮ ወሰዳቸው አንሳስ ለተባለው የአፍራቅያ ንጉስም አሳልፎ ሠጣቸው የአፍራቅያው ንጉሥ አእሳስ ዮሴፍን በመልካም ሁኔታ ተቀበለው ከይተም የተባለችውም አገር ለዮሴፍ አስረከበው ከይተም ለተባለችው አገር ኦፁ የተባለ ንጉስ ነበራት ኦፁ አንዲት ሴት ልጅ ብቻ ወልዶ ሞተ ሴቷ ልጅ ምያህ ትባላለች በሷ የነነዌ ንጉስና የአፍራቅያ ንጉስ ተጣልተው የነነዌው ንጉሥ አእሳስ ንጉሠ አፍራቅያን አቸንፎ ወሰዳት የፋርስ ነገሥታት እግዚአብሔርን የሚያምኑ ስለነበር አይሁድን በጣም ያከብሩዋቸው ነበርለዜተመቅደስም አስፈላጊውን ሁሉ ያሟሉ ነበር ኮርሼ የተባለው ንጉሥ በፋርስ በነገሠ ጊዜ ሐማ የሱ ባለሟል ነበር አይሁድን ይደግፍ ስለ ነበር ሓማ ኮርሽን ጠላውና በመርዝ ሊገድለው ተዘጋደ መርዶክዮስ ኮርሽን እንዲገድሉ ሐማ የዘጋጃቸውን ሁለት ሰዎች አጋለጣቸውና ነለባለሳለወቲከክበቲክርዐ በዚህ በመርዶክየስ በአስቴርና በአይሁድ ላይ ጥላቻ አደረበት ሐማ አማሌቃዊ ነው ሣኦል አማሌቃውያንን አጥፍቶ ነበር የሳኦልን ቂም ለመወጣት ሐማ አይሁድን ለማጥፋት ተነሳ ትልቁ እስክንድር የፊሲጳስ ዮናናዊና መቄዶንያዊ ልጅ ነው ፎሊጸስ በነገሠ በሰባት ዓመቱ በሰው እጅ ተገደለ የአገዳደሉ ሁኔታ እንዲህ ነው የፊሊጳስ ሚስት ለአመንዝራነት ፋሬስ የተባለው የጦር መሪው ጠይቆ እሺ አሰኛት አስቀድሞ ግን ባልዋ ፊሊልስ የእስክንድር አባትን ለመግደል ወስኖ አመቺ ጊዜ ይፈልግ ነበር ጠላቶች ተነሥተው የፊሊጸስን ግዛት ወረሩ በዚህ ጊዜ ፊሊሲልስ ሹማምንቱን በያቅጣጫው ለጦርነት ላካቸው የፃያ ዓመት ወጣት ልጁን እስክንድርንም በሌላ አቅጣጫ ላከው ፋሬስ በዚህ ጊዜ የፊሊጸስ ለብቻው መቅረት ተመሰከተ ወዳጆቹንም ሰብስቦ ቤተመንግሥቱን አስከበበው በዱላም ፍሊጾስን ቀጠቀጠውና ወደቀ ይህን ሰምተው የከተማው ሕዝቦች ተጨነቁ ወድያው እስክንድር ከጦር ሜዳው ሲመለስ የሕዝቡ ዋይታን ሰማ አባቱ እንደተደበደበም አወቀ በሩጫ ቢሄድ አባቱ ወድቆ እናቱ በፋሬስ ታሥራ አገኛቸው ወዲያው እስክንድር ፋሬስን ገደለው አባቱን ፊሊጳስም ወድያው ሞተ እስክንድርም ነገሠ በቤተ መቅደስ ሊቀካህናት አልአዛር ነበር አልአዛር ደግ ሰው ነበር ካህኑን አልአዛር ክርሶስ የተባለ ሮማዊ የቤተመቅደስን ንብረት በሙሉ እንዲያስርክበው ጠየቀው አልአዛር እስካሁን የሮም ነገሥታት ቤተመቅደስን አከበሩ እንጂ አልዘረፉም አንተ ይህን እንዴትታደርጋህ አለው አልአዛር ሦስት መቶ ግራም ወርቅ ራሴ እሠጣሀለሁ አንተ ግን በሥልጣንህ አትዝረፍአለው እሱ ግን እንቢ ብሎ ያለውን ወርቅ ሁሉ ዘረፈና ፋርስን ለመውጋት ሄደ ግን በፍርሶች ተቸነፈ ሮም በሕዝብ በተመረጡ አባላት ትመራ ነበረ። ን«ረ ምዕራፍ ፀ የማደይ ንጉሥ ደራ የፋርስ ንጉሥ ኮርሲ ከዮናናውያንጋር ጠብና የባቢሎን ንጉሥ ብርዋስደር ሞት የዚህ መጽሐፍ ባለቤት እንዲህ ይላል የከርዳናውያን ዘመነ መንግስት ሲፈጸም እግዚብሔር የሜፈርድበት ጊዜ መጣ መንግስታቸውንም አጠፋ ነቢያትም እንደገለዑት እግዚስብሔር በነገስታቱ ላይ ተነሳባቸው የፋረሱና የሜዶኑም ተጣሉ እንደገና ሁለቱ ታረቁና የፋርስ ንጉስ ከኒርዲ የሜዶንን ንጉስ ሴት ልጅ አገባ በዚሁም ካርዲዮን የተባለው ንጉስ ለመዋጋት ግንባር ፈጠሩ ይህ ንጉስ ብልጥሳፅር የሚል ድርብ ስም ሲኖረው የናቡከደነዖር የባቢሎን ንጉስ ልጅ ነው ግዛቱም ባቢሎን ነበር አሱን ለመውጋት እጅግ ቁጥሩ የበዛ ወታደር አሰልፈው ለጦርነት ተነሱ ብልጣሳዕር በልጣሶር ሊወትጉት መነሳታቸውን ሲሰማ ራሱ ሳይዘምት ወታደር ላከባቸው ሁለቱንም ነገስታት የብልጣሶር ወታደሮች መቱዋቸው ወደ ሀገራቸው ያንድ ቀን ጉዞ ብቻ እስኪቀርም እየተከታተሉ ወጉዋቸው ብልጣሶር መስነፋቸው ሲሰማ በአንድ ሺህ አለቆች የሚመራ ብዙ ሰራዊቶችን ላከ እነዚህ ሰራዊት በሌሊት ደረሱና ከነሱ ጋር ጦርነት ገጠሙ የሜዳኖንና የፋረሱንም ንጉስ አሸነፋዋቸው ብልጣሶር በድል አድራጊነት ተመለሰ ደስተኛም ሆነ ሰራዊቶቹንም በመብልና በመጠጥ ብዙ ቀን አስደሰታቸው ከመጠጥ ብዛትም ራሱ ሰከረ መኳንንቱንም በማወደስ ብዙ ለፈለፈ ጎግግርንም አበዛ አያቱን ናቡከደነፆርን ከቤተ መቅደስ ያመጣቸውን የወርቅ ፅዋዎች አስመጥቶ ጠጣባቸው እቁባቶቹንና መኳንንቶቹን እንደሱ በቤተ መቅደስ ፅዋ ጠጡ ከስካር ብዛትም የተነሳ ጣዖታቸውን ያመሰግኑ ጀመር እግዚአብሔር ምስጋና ለሱ ይሁንና በብልጣሶር ላይ ተቆጣ ባደረገውም ድፍረት አዘነበት መልአኩንም ልኮ ከእሱ ፊት ለፊት የእግዚአብሔር ፍርድና ስለ መንግስቱ መውደቅ ነገረው ብልጣሶርም በሰው እጅ መልክ ሲጻፍ አየ የጻፈውም ከግንቡ ላይ ነው እጁ አስደናቂ ብርሃንን ያበራ ነበር ብልጣሶር በዚህ ግዜ እጅግ ደነገጠ የተጻፈውም በከነናዊ ፊደል ነው ቋንቋው ደግሞ የዕብራውያን ቋንቋ ነበር ስለተጨነቀም ዳንኤልን አስጠርቶ አስተረጐሙጹመው ዳንኤልም የቤተ መቅደስን ንዋየ ቅድሳት ስለደፈርክ እግዚአብሔር ተቆጥቶ መልአኩን ልኮ ያንተን ስህተትና ድቀትህን በጽሑፍ ገለፀልህ እግዚአብሔር መዝኖህ የቀለልህ ሆነህ ተገኝተዛልና አለው ብልጣሶር ዳንኤል የነገረውን ሰምቶ እጅግ ደነገጠ ወታደሮቹም ደንግጠው ወደየቤታቸው ሄዱ ብልጣሶር ተነስቶ አልጋው ላይ ተኛ የገዛ አሽከሩም ሌሊት መጥቶ ገደለው እራሱንም ቆርጦ ይኮ ወደ ሜዶኑና ወደ ፋርሱ ነገስታት ሄደ ከመልአኩ የተጻፈውንና ዳንኤል የተረጐመውን አንድ በአንድ ዘርዝሮ ነገራቸው እነርሱም ካሉበት የብልጣሶር ራስ ተቆርጦ ስለመጣላቸው እግዚአብሔርን አመሰገኑት ለከሀሊነቱም አድናቆታቸውን ገለፁ ከዚህምየተነሳ የፋርሱ ንጉስ ኩርሽ በኢየሩሳሌም የፈረሰውን ቤተ መቅደስ ለመስራት ተነሳሳ ናቡከደነፆር ከኢየሩሳሌም የማረከውንም ነዋየ ቅድሳት ለመመለስ ወሰነ የተማረኩትም አይሁድ ወደ ሀገራቸው እንዲመለሱ ፈቀደ የፋርሱ ንጉስ ኩርቪና የሜዶኑ ንጉስ ደራ አብረው ወደ ባቢሎን ፄዱ የባቢሎንም ሰዎች ገደሉ ነቢያት በካርድዮን የተናገሩት ትንቢት ተፈፀመ እግዚአብሔር በበደላቸው ብዛት እንደሚያጠፋቸው እስቀድሞ ነጎፅ ተንብየዋልና ዝህህህህፎየከዩ የ ከዚያ በኋላ እነዚህ የፋረስና የሜዶን ነገስታት ባቢሎንን ለሁለት ተካፈልዋት የሜዶነ ንጉስ ደራ ሸምግሎ ስለነበር ቶሎ ሞተ በዚህ ጊዜ የሜዶንና የፋረስ ሕዝቦች ተስማምተው የፋርሱ ንጉሥ ኩርሺ ሜዶንና ፋረስን እንዲገዛ ወሰነ ሜዶንና ፋርስም አንድ ሀገር ሆኑ ኩርሺ ሁሉን ካጠቃለለ በአንደኛው ዓመት ወደ ሀገሩ ተመልሶ ናቡከደነዖር ያፈረሰውን ቤተ መቅደስ ለመስራት የሚፈልግ አይሁዳዊ ሊሄድ ይችላል እኔም ኩርሺ የአምላክ ባርያ ስለሆንኩ ካለኝ የቤተ መንግስት ቤተ መዛግብት ዕቃ ሁሉ ለቤተ መቅደስ ሥራ ሊውል የሚችል ካለ ለዚሁ አውለዋለሁ ባቢሎናውያንን እንዲሸነፉ ኃይል የሰጠኝ እግዚአብሔር ነውና አሰ ወንዶች ሁሉ ኩዙርሺ የሚለውን ካዳመጡ በኋላ እጅግ ተደሰቱ እግዚአብሔርንም አመሰገነ ብዙ ሕዝብም ወደ ሀገረ ቤተ መቅደስ ሀገረ ቀድሽ ፄደ ከእነሱ ጋርም እዝራ ካህንና ነህምያ መርድጋይና ኢያሱ ተማርከው የተወሰዱ ምሁራን ሁሉ አብረው ሄዱና የከበረውን የልዑል እግዚአብሔርን ቤት ሰሩ እንደቀድሞውም የውስጡንና የውጭውን አስተካክለው ሰሩት ኩርሺ ለቤተ መቅደስ አገልግሎት የሚውለውን ሁሉ እንዲያሟላላቸው ጠየቁት ኩርሺም በጥያቄያቸው መሰረት ለቤተ መቅደስ የሚያስፈልገውን ሁሉ አሟላ ሕዝበ እስራኤል የፋርስ መንግስት እስክትወድቅ ድረስ በዚሁ መልካም ነባነት ለመኖር ቻሉ እግዚብሔር የፋርስን መንግስት አፀና ፋርሶች እጅግ በረቱ የዓለምንም ነገስታት ተቆጣጠሩ ቤተ እግዚአብሔር ተከፈተ ነቢዩ ኢሳይያስ በትንቢቱ እንደገለፀውም ኩርሺ ለእስራኤል ልጆች መልካምን ስላደረገ እጅግ ረዳው የሽብጣ ንጉስ በፋርስ መንግስት ላይ ዐመፀ ነገር ግን ኩርሺ ዘመተበት ገደለውም ከሀገሩም ሕዝብ ብዙዎቹን ገደለ የሽብጣን ቤተሰቦች ሚስቱንና ለጆቹንም ገደላቸው የሽብጣም ንጉስ ሚስት ቡሊደለ ትባል ነበር ጠንካራ ቤትም ነበራት በእሷ ቤት ብዙዎች ሕይወታቸውን ለማትረፍ ተጠግተው ነበር ነገር ግን ሁሉም የነገስታት ዘሮች ተደመሰሱ ሁሉንም ካጠፋ በኋላ ከአሽከሮቹ መካከል ለዚችው ሀገር ሹሞ ወደ ሀገሩ ተመለሰ አቺ የንጉስ ሚስት ቡሊደሊ የልዷን መሞት የንግስትነቷን መቅረት ስተመለከት በቁጭት ከሞት የቀሩትን የቧልዋን ወታደሮች ስብስባ ዲፓ በምትባለው ቦታ እስክትሞት ድረስ በጭካኔ ኩርሺን ጠበቀችው የዙርሺ ተከታዮች አብዛኛዎቹ እስኪያልፉ ድረስ አደፈጠች ኩርሺ ወደ ኋላ ቀርቶ አብዛኛውንም ሰራዊት ወደ ፊት በማስቀደም ጉዞ ጀመረ ኩርሺን በግላጭ ከጥቂት ተከታዮቹ ጋር አግኝታ ሁሉንም ገደለቻቸው የፋርሱን ንጉስ ኩርሺ አንገት ቆርጣ በስልቻ ቋጥራ ደም ሞላችበትና አንተ ኩርስ ደሙን ጠጥተህ ጥገብ አለችው እንደዚህም አለች አንተ በጭካኔ ሰዎችን ስትፈጅ ምንም አትራራም ምህረትም የለህም የኩርሺ ነገር ተፈጸመ ለሞት ያበቃውን ያለ ርህራፄ ሰዎችን መፍጆቱ ነው ሰውን በጭካኔ መፍጀት ለሰብአዊ ፍጡር አልተፈቀደም እግዚአብሔርን አውቆ መፍራትና ለፍጥረቱም እንደሚያስብ መገዘንብ ለሰው ልጅ ይበጃል ስለዚህ ሁላችሁም በስርዓተ እግዚአብሔር ኑሩ ምዕራፍ ከኩርሺ በኋላ የነገሱ ነገስታት በፋርስ አስቴርና መርዶክዮስ ታሪክ ከአክሶስ ንጉሥ ጋር ከዙርሺ ቀጥሎ ልጁ መኪስ ነገሠ መንግስቱ ሲፀናለትና መንበሩ ሲቀናለት አባቱን የገደለች ቡሊደሊ ወዴ አለችበት ሀገር ሄደ ከቤተሰቦቿም ጭምር ነቀላት ለማስታወሻ የሚሆንም ምንም አላስቀረባትም ከዚያ ህህህህህህ«ክከዐሀበርህበከ በመቀጠል ካባቱን ያፈነገጡ ሁሉ ወደ አሉበት ዘመተ ካባቱ ሞት በኋላም ሁሉንም እያሸነፈ ተቆጣጠራቸው መንግስቱም ፀና ስልጣኑም ፀናለት ስልጣኑም አደገለት ስራውም በረታ አይሁድ ኩርሺን በጣም ይታዘዙለት ነበር ከሱ ቀጥሎም ለእሱ የፋርስ ነገስታትም አንደዚሁ ይታዘዙለት ነበር የፋርስ ነገስታትም በበኩላቸው የአይሁድን ፍላጐት ሙሉ በሙሉ ያስተካክሉላቸው ነበር በቤተ መቅደስ ለመስዋዕትና ለሌሎች አስፈላጊዎች ሁሉ ከፋረስ ነገስታት ይሰጣቸው ነበር ይህንን የጀመረላቸው ኩርሺ ነው ስለዚህ ፋርሶች ቤተ እግዚአብሔርን እጅግ ያከብሩ ነበር ከቤተ እግዚአብሔርም በረከት ይቀበሉ ነበር በቤተ መቅደስ በበረከት ጊዜም ስማቸው እንዲነሳ ፍላጎት አደረባቸው እስከ ዘመነ እስክንድር ድረስ ይህ ልማድ ቀጥሎ ነበር እስክንድር ከነገሠ በኋላ ግን ያይሁዶች ሁኔታ ሙሉ በሙሉ ተሰወጠ የዚሁ ምክንያት እስክንድር ሓማን የተባለውን ስው ከእነሱ ዘንድ የበላይ አድርጎ ሾመላቸው ለእሱም አንዲሰግዱ አዘዛቸው በዚህ ግዜ ሓማን የአይሁድ ጠላት መሆኑን ታወቀ ሰውየው በዘሩ አማሌቃዊ ነው የእስራኤል ንጉስ በነበረው ሳኦል ክዘመን በአማሌቃውያንና በእስራኤላውያን መካክል ከፍተኛ ጥላቻ እንደነበር ይታወሳል ሳኦል ከአግዚአብሔር በተሰጠው ትእዛዝ አማሌቃውያንን ደምስሶአቸዋል ከዚሁ ዘመን ጀምሮ በሁለቱ መካከል የተነሳው ጥላቻ አልበረደም በይበልጥ በብንያም ነገድና በአማሌቃውያን ዘንድ የከረረ ጥላቻ ነበር ምክንያቱም ሳኦል ከነገደ ብንያም ነውና በሌላ በኩል ምድረ ጋይየተባለው የአይሁድ ወገን በአክስሮይስ ቤተ መንግሥት አገልጋይ ሆኖ ነበርና ለሓማን አልሰግድም አሉ ክብርም አልሰጠው አሉ ይህም ምድረ ጋይ ወገኑ ከነገደ ብንያም ነበር ይህ ለብዙ ዘመናት በታሪክ ብቻ ይታወስ የነበረው ጥላቻ በዚሁ አገረሼ ሓማንም አይሁድን ጨርሶ እስከ ማጥፋት ፈለገ ሁለቱ የንጉሥ ባለሟሎች የሆኑ ሰዎች ነበሩ ከላይ የተጠቀሰው አክስሮይስ ሲሆን ዮናናውያን ለማፋቀር ሲሉ ንጉሥን ለመግደል አላማ ነበራቸው በዚሁ ዘመን ዮናናውያን ፋርስን በመውጋት ላይ ነበሩና ምድረ ጋይ መርዶክዮስ የነዚህን የንጉሥ ባለሟሎች ንጉሥን ለመግደል እቅድ ማውጣታቸውን አውቆ ነበር ይህን ተንኮል የአጉጐቱ ልጅ ለሆነችው አስቴር ነገራት እሷም የክጐቷ ልጅ ምድረ ጋይ መርዶክዮስ የነገራትን ለንጉሥ ነገረች እነዚህ ሁለት ለዎች ንጉሥን አክስሮይስን እንዲነድፉ እባቦችን አዘጋጅተው ነበር ይህንን ተንኮል ሁሉ ምድረ ጋይ መርዶክዮስ ለአስቴር ነግሯቷል እሷም ለንጉሥ ነግራዋለች ንጉሥም እውነት ሆኖ ስላገኘው ሁስቱን ባለሟሎች ገደላቸው አስከሬናቸውም በአደባባይ ሰቅሎ በዚሁ ላይ የመርዶክዮስን አስተዋይነት በንጉሠ የክብር መዝገብ እንዲሰፍር አዘዘ ለሓማ ግን ይህ ሁኔታ አስጨነቀው በመርዶክዮስ ላይም ከፍተኛ ቅንአት አደረበት የንጉጮ ባለሟሎች ከማንም በበለጠ የመርዶክዮስ ባለ ምስጢሮችና ፍቅረኞች ሆነዋል ሓማን የአይሁድን ምሳሌ እየፈለገ አይሁድን ንጉሥ የሚጠላበትን መንገድ ይፈላልግ ጀመር በተለያየ መንገድም ሐማን ከሁሉ የበለጠ በንጉሥ ታማኝነቱን አገኘ መርዶክዮስ ደግሞ ሐማን ከአማሌቃዊነት ነገዱ ተነስቶ የሚጠላው መርዶክዮስን ይህንን ያህል የመንግስት ሥልጣን ሊይዝ በመቻሉ እጅግ ተጨነቀ አስክሮስ በንጉሥነት በነበረበት ዘመን ምድር ስትናወጥ ያየበትንም ሕልሙ አስታወስ ሁለት ትላልቅ እባቦች እርስ በእርሳቸው ሲጣሉ በዚሁ ህልሙ አይቶ ነበር ኒ ። ብለስለቹየክ በከ« ከዚህም የተነሳ ታላቅ ጩኸት እንደሆነ በህልሙ ታይቶት ነበር በዚሁ ብዙ ሰዎች ተሰበሰቡ ህዝብን ለማጥፋትና ለክፋት የተዘጋጀ ነበር ዓለም ልትደመሰስ ስለተቃረበች ወደ እግዚአብሔር ትጮኸዘንድ ያድናትም ዘንድ ለመነች ዓለም በጨለማ ተዋጠች በሁለቱም ዝምድና ያለውም ዝምድና ጠነከረ አንዱ ሌላውን ለመዋጥ ይጥር ነበር የተሰበሰበውም ህዝብ ሁለቱን ዘንዶዎች ለማገላገል አልቻለም ዘንዶዎቹ በዚሁ ጠባቸው ብዙ ቀዩ እንደገና የውሃ ምንጭ አየ ምንሟም ልትደርቅ ስለተቃረበች ከሷ ጥቂት ውፃ በሁለቱ ዘንዶዎች መካከል ይፈስ ነበር ይህም ጥቂት ውፃ የሁለቱን ከንዶዎች ጠብ አበረደ ዘንዶዎቹ ታረቁና ምንጩም ብዙ ውዛ ማመንጨቱን ተያያዘው ፀፃይ ወጣ አለም በራ ጨለማም ተወገደ ያች አናሳ የነበረች ቤተሰብም በዝታ ታየች ከዓለም ሰፍኖ የቆየው ፍርዛት እና ድንጋጤ ተወገደ ሰላም እውነትና ርትዕ በዓለም ሰፈነ ይህንን ሁሉ በህልሙ ምድርጋይ መርዶክዮስ ከአንድ አመት በፊት ታይቶት የነበረ ነው መርዶክዮስ ይህነን ራፅዩን አልረሳውም ነበር እስኪተረጎም ብቻ በጽናት ይጠብቀው ነበር በጊዜውም ላባቱ ወንድም ልጅ አስቴር ይህንን ህልሙ ነግሯት ነበር በዚሁም ዛማን በጥላቻ በእሱና በወገኖቹ ላይ በተነሳበት ጊዜ መርዶክዮስ ለአስቴር እንዲህ አላት ያ ከዓመታት በፊት አይቼ የነገረኩሽን ህልም አሁን የሜፈጸምበት ጊዜ ደረሰ አሁን ከሁሉ በማስቀደም እግዚአብሔርን ለምኝው ከዚያአያይዘሽ ወደ ንጉሥ ግቢና ለምኝው ወድቀሽ ተነስተሽም ህዝቦችሽን ለማዳን ተሯሯጪ አላት ራሱም ምድርጋይመርዶክዮስ ምህላውን ወደ እግዚአብሔር ተያያዘው ፆመ ፀለየ ወደ እግዚከብሔር ማለደ አመሰገነም የመርዶክዮስ ጸሎት እንዲህ የሚል ነበር ታላቁ እግዚአብሔር ሆይ ልዑል እግዚአብሔር ሆይ እኔ ለዛማ የአክብሮት ስግደት እንዳልሠገድኩ ፒተር መ አንተ ታውቀዋለህ ነገር ግን ለሱ ያልሰገድኩት አንተን ፈርቼ ነው ያንተንም መንግስት ፈርቼ ነው መስገድ ወዳንተ ብቻ መሆኑን አውቃለሁና ወደ ሌላ ቀርቤ ብሰግድ አንተን አስቆጣለሁ ወዳንተም እቀርብ ዘነድ ከአሱ ራቅሁ ስግደትስ ላንተ ብቻ ይገባል ወዳንተም ጸሎትና አስተብፉኦት ይቀርባል ይህም ባይሆን ኖሮ ለፃማ መስገድን እምቢ ባላልኩ ነበር ለሃማም እየሰገድኩ ወገኖቼ አይሁድ በሰላም እንዲኖሩ ባደረግኩ ነበር የሃማን ፈቃድ ሁሉንም ፈጽሜ የዘመዶቼን ደህነነት ባስጠበቅኩ ነበር የረገጠውንም መሬት በተሳለምኩ ነበር ሐማ አኛን ለመደምሰስ መነሳቱን እነሆ አውቄአለሁ ስለዚህ ከዚሁ ከተደቀነብን ጥፋት ታድነን ዘንድ እለምንፃለሁ እሱንም በቆፈረው ጉድጓድ ላይ ጣለው ለባሮችህ ወጥመድ አዘጋጅቷል የሁላቸን ዓይን ያንተ ድህንነት ብቻ ይተማመናል ካባቶቻችን ጋር የገባኸውን ቃል ኪዳን አትርሳው በደላችንንም አስበህ ችላ እትበለን በምርኮ ተዋርደናል ያለፈውን ውርደታችንን ተመልከትልን መዋረድና ዝቅ ማለት ለአግዚአብሔር ብቻ ይገባል መርዳትን ትችላለህና እርዳን አድነንም ከመቼም በበለጠ በጭንቀት ላይ ያለነው አሁን ነው ካንተ ሌላ መጠጊያ የለነም ከምንዳቢያችን አድነን በኃይልህም አድነን በጠላታችን ኃይልን ስጠን ምክራቸውንም በትን አቤቱ ከአህዛብ ለይተህ የመረጥከው ነውና ለጠላት አሳልፈህ አትስጠው አምላክ የላቸውም ብለህ ጠላቶቻችን አምላካቸው አያድንም እንዳይሉም በጣኦታቸውም እንዳይመኩ አሳፍራቸው እምነታቸውንም ፃሰትን አድርግ በዚህም የአማልክቶቻቸውን ከንቱነት ይረዱ ይህም የሚሆነው የእኛን መዳን ሲረዱ ነው ለእኛ አንተ እንድናመሰግንበት የሰጠኸንንም ኪዳን አታጥፋ ምስጋናህም ከአፋችን አይጓደል አንተ በቃልህ የምትመሰገን ፈጣሪ ነህ በመንፈስህምትመሰገናለህ « ፃዘናቸንን በደስታ ለውጥ እኛ በዚሁ እናመስግንህና እንባርክህ ዘንድ እንቀድስህም ዘንድ ረድኤትህንም እናይ ዘንድ በእኛ ላይ ስላለው ፀጋ ለበቁ ለበቁዔትና ለመዳን አድርግልን አክሳይሮስ ንጉሥ በሚገዛው አገር ሁሉ ባሉት አህዛብ ሁሉ እንኖር ዘንድ አገሮቹ ሱሳናስቅ ናቸው አይሁዶችም ከሐማ የተጀመረውን ተንኮል ስለ ሰሙ ወደ አግዚአብሔር አለቀሱ በፍርሃት እና በመንቀጥቀጥ ወደ አግዚአብሔረ ጮኹ ሃማን ያጠፋላቸው ዘንድም እግዚአብሔርን ለመነ አስቴርም በበኩሏ ወደ እግዚአብሔር ተማለለች ይህንንም መከራ ፈርታ የንግስትነትን ልብሷን ትታ ሽልማቷንም ጥላ ማቅ ለበሰች ወደ እራስዋም አፈርን ነሰነሰች በፆምና በጸሎት ተጋች እያለቀሰችም በግንባርዋ ተደፋች የክቡርና የልዑል እግዚአብሔርንም ስም ጠራች እንዲህም አለች የእስራኤል አምላክ ሆይ የነገስታት ንጉሥ ሆይ የሁሉም መኮንን ሆይ በርያህን እኔን አሸናፊነት ትስጠኝ ዘንድ ስልጣን ያንተ ነው እኔ ሌላ ረዳት የለኝም አቤቱ የመማረክ እድል እንደገጠመኝ አንተ ታውቃለህ ከህፃንነቴ ምሮ በምርኮ ነው የኖርኩት በባዕድ አገርም ኖርያለሁ ምርኮኝነት እጅግ አስመረሮኛል ከአባቴ እና እናቴ ጋርም አድክሞኛል ይህ ንጉሥ ያለፈቃዴ ነው ያገባኝ አሁን ከእርሱ ጋር ነኝ ወገኖቼ ካልሆኑ ጋርም እኖራለሁ ባሀይማኖት ከማይመስሉኝ ህዝቦች ጋር አንድተባበርም ተገድጃለሁ አኔ ግን አምነቴን አለወጥኩም ዓለምን ሆነ ንግሥትነትን አላሸነፉኝም ከትዕዛዝህም አልወጣሁም አቤቱ የእዚህ የእኛ ጠላት ስው ቦታ የት እንደሆነ አንተ ታውቃለህ እኛንም ሰማጥፋት ብዙ ተጋድሎ ማድረጉንም አንተ ታውቃለህ እኔም የራሴንና የወገኖቼን መጥፋት እፈራለሁ በአማለጅነት በፀሎት እለምንፃለሁ ልቤንም እዮ ተቃጠለ ወዳንተ እጮፃለሁ ካንተ ምህረት እሻለሁ ርዳኝ ይቅር በለኝ አኔ ችግረኛ ነኝ ምስኪንም ነኝ ወገኖቼን እንዲጠፉ ፈቅደህ ከሆነ ጥፋታቸው ከማየቴ አስቀድመህ ግደለኝ በዚህ ዓለም አንድኖር ከፈቀድክ ደግሞ ባሮችህን ለጠላት አሳልፈህ አትስጥ አንተ ከነጣቲ አንበሶች አፍ ሰዎችን ታድናለህ በችግራችን ጊዜ ሁሉ አንተ አባቶቻችንን ከመርዳት ወደ ኋላ አላልክም ረድተህናል በዘመናትም ሁሉ አባቶቻችንነጎ ጠብቀዛሃቸዋል አምላኬ እግዚአብሔር ሆይ መሃሪ አንተ ነህ ሁል ጊዜ ለአኛ የምታደርገውን የምህረት ልማድህን አትተው ደካማዋ በርያህንም አጽናት ድክመቷንም አረጋጋ ወዳንተ ተጠግታለችና ከዚሁንጉሥ ባለሟልነትን አግኝቼ ወገኖቼን አድን ዘንድም ልቡን አራራልኝ ወደሱ ለምልጃ ስገባም ጠብቀኝ ልቡናውን ወደኛ ወደ ህዝቦችህ አንዲመልስ አድርገው የነገሥታት ልብ ተለዋዋጭ ነውና በማለት ጸለየች ለሦስት ቀን ስትጸልይ ሰንብታ አስቴር የንግሥትነቷን ልብስ ለበሰች ሽልማቷንም አደረገች ከሴቶች ባሮቿም አስከተለችና አንዲ አንዷን እንድትይዝ ሁለተኛዋ በነገስታት ህግ የሚደረገውን መሬት ለመሬት የሚጎተተውል የልብሷን ዘርፍ እንድትይዝ አድርጋ ደስተኛ መሰለች ዛዘንዋንም ደበቀች ንጉሠ ካለበትም ገባች እየፈራችም ከፊቱ ቆመች ንጉሱ ለግዜው ትእዛዙን በመዳፈርዋ ተቆጣት ሳይጠራትም አስቀድማ ገባች መቆጣቱን ስታውቅ እጅግ ደነገጠች ከባሮቿ ዘንድም ተደግፋ በዝምታ ቆየች በልቧ እግዚአብሔርን ትጠራ ነበር ምን ማድረግ እንዳለባትም ታሰላስል ነበር እግዚአብሔር የልቧን ሀዘን አይቶ ይቅር አላት ከንጉሥ ዘንድም ባለሟልነትን ሰጣት ንጉሥም ውበትዋን ተመልክቶ ራራላት ቁጣውንም አስወግዶ ወደሱ እንድትቀርብ ፈቀደላት በጣምም ወደዳት ወድያውም ስለ ሯካስለስለወየክዐክቁበዐቲከ«የ ወገኖቿ ለመነችው እሱም ልመናዋን ተቀበለ አላሳፈራትም በእጅዋ እግዚአብሔር ሁሉን አስተካከለ የአባትዋ ወንድም ልጅ ምድርጋይመርዶክያስ ከፃዘኑ ተረጋጋ የፃማ አሟሟትና መጥፋት በስስቱር መጽፃሃፍ ተጽፏል በነብያት መጽፃዓም የተጠቀሰበት ቦታ አለ አይሁድ ከዚህ ጊዜ ጀምረው በፋርስ መንግስታት ሥር በመሆን በሰላም ለመናር ቻሉ ዳግማዊ ደራ የተባለው ንጉሥ በፋርስ እስኪነግስ ረስምሥ በሰላም ኖሩ ደራ ዳግማዊ ዮናናውያንን አሰንፎ ገዝቶአቸዋል ዮናናፀኑያንም አስክንድር ወልደ ፊሊልፅስ እስኪነግሥ ድረስ በፋርሶች እየተገዙ ናሩ አስክንድር ወልደ ፊሊጳስ ግን የፋርሱን ንጉሥ ድል አድርጎ ዮናናውያንን ከፋርስ ከመገዛት ነባ አወጣቸው ደራንም ከነ ሰራዊቱ አስገዛቸው አስክንድር አለምን ሁሉ ገዝቷል ለፈቀደውም መንግስት እና ኃይልን ለሚሰጥ እግዚአብሔር ክብርና ምስጋና ይሁን ምዕራፍ የዮናናዊ የፊሊልጸስ ልጅ እስክንድር ሜቄዶንያዊ ታሪክ የአስክንደር ታሪክ ከፋርሱ ታሪክ ጋርና ከአይሁድታሪክ ጋር ተገኘ በሌላ በኩል ደግሞ የዚሁ መጽሐፍ ደራሲ እንዲህ ይላል የአስክንድር አባት ፊሊጸስ ከዮናናውያን ነገሥታት በትልቅነቱ የታወቀ ነው ብዙ አገሮችንም እያሸነፈ ፊሊጳስ እንዲገብርለት አድርጎ ነበር ፊሊጸጳስ በንጉሰነት የቆየው ግን ለሰባት ዓመት ብቻ ነው ከሰባት ዓመት በኋላ ሞተ ያሟሟቱም ሁኔታ እንደሚከተለው ነው ከበታቾቹ መንግስት ባለስልጣኖች አንዱ የፊሊጳስን ሜስት ወደዳት ይህቺ የእስክንድር እናት ናት እንዲገናኛትም ተላልኮ እሺ አሰኛት እሷን ለመውሰድ ደግሞ ፊሊጳስን መግደል አለብኝ አለ በቀላሉ ለመግደል ስላልተመቸው ጊዜ ለማግኘት ይጠባበቅ ነበር በዚህ መካከል መቄዶንያ በሌሎች ንጉሥ ተወረረች የፊሴጾስ ጠላቶች አሷን ወረሩ ፊሊጳስም ባለቆቀች የሚመሩ ሰራዊቶች ወደውጭ ጠላቶች ላከ እስክንድርም ባንድ በኩል ጦርን መርቶ ኮንዲዋጋ ላከው በዚህ ጊዜ በከተማው ጥቂት ወታደር ብቻ ቀረው ያየፊሊጸስን ሚስት የወደደና ሊያገባትም እሺ ያሰኛት የመንገሥት ባለ ስልጣን ፋሬስ ይባላል ፊሊዶስን ለመግደል አመቺ ጊዜ ተፈጠረ ወድያውን ወዳጆቹን ይዞ ቤተ መንግስቱን ከበበ በዱላም ፊሊጳስን ቀጠቀጠው ህይወቱን ሥቶ እስኪወድቅም ድረስ አደከመው ነገር ግን ቶሎአልሞተለትም በዚሁ አገርያሉ ህዘቦች ይህንን ድርጊት ሲሰሙ ደነገጡ አስክንድር ከሄደበት የጦርነት ተልዕኮ በዚህ ጊዜ ተመለሰ ወደ ከተማው ሲጠጋም ጩኸትን ሰማ ሁኔታውንም ላማወቅ ጠየቀ ባባቱም ላይ የደረሰውን አደጋ ነገሩትና በፍጥነት ወደ ቤተ መንግሥት ሲገባ አባቱም መሬት ላይ ተዘርሮ አገኘው ወዲያው እስክንድር ፋሬስን ገደለው ፊሊፅስ የደረሰበት በዱላ የመደብደብ ብዛት እጅግ ከባድ ስለ ነበር ጥቂት ሲያጣጥር ቆይቶ ሞተ ወዲያው ግን እስክንድር መንግሥቱን ተረከበና ነገሠ በዚህ እስክንድር የፃያ አመት ልጅ ነበር አስተዋይና ጥበበኛም ሆነ ጥበብን ያስተማረው እውቁ ፈላስፋ አርስጣጣሊስ ነው የእስክንድርም መልኩ እንዳባቱ ወይም እንደ እናቱ አልነበረም ህሆህሆህሆ ርከበርበዉቲከ« ምዕራፍ የእስክንድር አርአያነት ታሪክ የአስክንድር ፊት እንደ አንበሳ የሚያስፈራ ተኝ ዓይኑ የሚያይ ሲሆን የአሞራ ሆኖ ወደ ላይ የሚያይ ነበር ጥ ነበር ዓይኑም ልዩ ነበር ጥቱር ሆኖ ወደ ታች የግራ ዓይነ ደግሞ ዓይን ህብር ያለው ርሶቹም ደግሞ አንደ ጡሳ ጥርስ የሾሉ ሆነው ከነከሰ ሰዎችን በዮናናውያን ላይ ያካባቢውን ቅጫጭን ነበሩ ከዚሁም የተነሳ በህጻንነቱ ያደማ ነበር አስክንድር ሲነግስ አጅግ አስፈሪ ሆነ ከማስገበሩ በፊት የፋርሱን የተነሳው ከባሮቹም ወደ ተለያዩ ክፍሉች እየሾመ ላከ ራሱን ተጓዘ አሸነፋቸውም ለሱም እንዲገብሩ ቃል ኪዳን አስገባቸው የመንግስቱን የጦር ሰራዊት አዛገች አስስቀተድሞ መንግሥታት ንጉሥ ደራን ነው ለመጡጋተ ዐደ ምዕራብ ከየ ክፍሉም አየመረጠ አያደረገ ሾማቸው አስክንድር ሊቃረኙኝ ይችላሉ የሚላቸውን ሁሉን ካስከበረ በኋላ ወደ ሌሎች አህዛብ ሄደ አነዚህ በዚህ ጊዜ እስክንድር የዘመተባቸው የአህዛብ ደራበተባለው የፋርስ ንጉሥ ሥር የነበሩ ናቸው ጦርነትንም ገጥሞ አሸነፋቸው ቀጥሎም ሻም ዐወደ ተባለው አገር ሄደ ፃገሮችንም ከፈተ ይሽውም መርከቦች የሚቀመሙበት በሙሉ ከተቅጣጠረ በኋላ የሚጠረጥረውን የይቅርታ የንግድ ወደብ ነው አስክንድር አይሁድን ለመውጋት ወደ ቤተ መቅደስ ሄደ አልታዘዝም ብለውት ነበርናወደ ቤተመቅደስ በሚገባበት ጊዜ አንድ ነጭ ልብስ የለበሰ ሰውን አገኘ ይህ ሰው ሰይፍንም ታጥቆ ነበር ይህ ሰይፍ እጅግ ያንጸባርቅ ነበር ሰውየውም በያዘው ሰይፍ እስክንድርን ለመውጋት ቃጣ አስክንድርም እጅግ ደነገጠ ይህ ባለ ሰይፍ ከአግዚአብሔር የተላከ መልአክ መሆኑን ተረዳ ከተቀመጠበትም ፈረስ ወደቀ እንዲህም አለ ከቤቱ ጌታዬ ባርያህን ለምን ተትገድለዋለህ ሰገደም መልአኩም በዚህ ጊዜ አንተ እየሄድክ ያለኸው ወደ ትዱስቤተ መቅደስ ነው የምትሄደውም የልዑል ክቡር እግዚአብሔር ካህናትን ታጠፋ ዘንድ ነው ህዘበ እግዚአብሔርንም ለማጥፋትፈልገፃል እኔንም ካህናተ እግዚአብሔር ከማጥፋትህ አስቀድሞ አንድነግርህ አግዚአብሔር ላከኝ ነገሥታትን ሁሉ በማሸነፍ አለምን ሁሉ እንድትቆጣጠርም እረዳህ ዘንድ አግዚአብሔር ልኮኛል ህዝበ እግዚአብሔርን ግን መውጋት የለብህም አለው እስክንድር በዚህ ጊዜ ለመልአኩ አቤቱ ጌታዬ ሆይ በድያለሁ ይቅር በለኝ ፈቃድህ ይሁንና ወደ መጣሁበት በሰላም ለመመለስ እችል ፍቀድልኝ አግዚአብሔርም ይቅር ይለኝ ዘንድ ለመንልኝ አለ መልአኩም እንዲህ አለው አንተ በደልህን እና ስህተትህን ስላመንክ አሁን መንገድህን ቀጥል ባለህበትም ወደ ቤተ ዘንድ ይቅርታ አደርጌልዛለሁ መቅደስ ሂድ እኔን የመሰለ ሰው ከዚያ ካገኘህም ከፈረስህ ወርደህ ስገድለት ኣሱ ያዘዘህን ሁሉ አድርግ እንቢ አትበለው ካልታዘዝከው ግን ትደመሰሳለሀ አስክንድር ከዚሁ ተነስቶ ወደ ቤተ መቅደስ ሄደ አይሁድ አስክንድር እንደ መጣባቸው ሲሰሙ አጅግ ፈሩ ከአይሁድ ካህናትም ትልቁ መምጣቱን ስለሰማ በሕብረት ወደ ልዑልና ክቡር እግዚአ ብሔር በፆምና በፀሎት ምህላ ያዙ በሱም እንዳይጠፉ ከእግዚአብሔር ምህረትን ለመኑ ከዚያ ወደነሱ መቃረቡን ሲሰሙ ሊቀበሉት በሑ ብረት ትልቁ ካህናቸውም ከፊትለፈታቸው ነበር ወጡ ህህህህህ። ስውየው ከባለጸጎች ሙታን ይበዛሉ ሲል መለሰለት ድህነትም ከሞት ይቀጠራል በማለት ተናገረው እስክንድር ሁለተኛ መንግሥታትን ማን ይፈልጋቸዋል ሲል ጠየቀው መንግሥትነት ደግሞ ደም ካላፈሰሱ አትቀናም ይህንን የሚያደርግ ሁሉ ደግሞ እግዚአብሔርን የሚፈራ ብቻ ነው የጥበብ መጀመሪያ አግዚአብሔርን መፍራት ነውና መንግሥትነትስ የአግዚአብሔር ገንዘብ ናት እግዚአብሐር እንደፈቀደ ይሰጣል ይነሳልም ሲል መለሰለት ሌላውን ፈላስፋ ከብርፃንና ከጨለማ የቱ ነው የቀደመው ሲል ጠየቀው ፈላስፋውም « ጨለማው ይቀድማል ልጅ በናቱ ሆድ በጨለማ ይኖራል ሲወለድ ወደ ብርዛን ይወጣል በማለት መለሰለት ሌላው ፈላስፋ እውነተኛው ሰው አግዚአብሔር የማይሰወርበት ነው አግዚአብሔር የአውነት አምላክ ነውናፍ አለው ፊላስፋዎቹን ብዙ ነገር ጠየቃቸው እነሱም ብዙ ነገር መለሱለት በመጨረሻ የምትፈልጉትን ሁሉ ጠይቁኝ አላቸው አነሱም ዘላለማዊ ህይወትን ስጠን አሉት አሱም ይህንን መስጠት የኔ ስልጣን አይደለም አላቸው አነሱም ሲመልሱለት አለምን ለማንበርከክ የመትደክመው ለማን ብለህ ነው ማንም ከሞት አንደማይቀር ካወቅህ ለምን ይህን ያህል ትደክማለህ አሉት ካንተ በኋላ ግን ማን አንደሚነግስ አታውቅም አሉት አስክንድር የሚከተለውን መልስ ሰጣቸው የሏላ ነጉሥ አንደሚሆን አግዚአብሔር ብቻ ነው አግዚአብሔኬር ብቻ ነው ነገሥታትም የሚሆነብት ጊዜ አለ እሱ ያነሳቸዋል እሱ ይጥላቸዋል መጥፎ አመራር ያለውንና በትክክል የሚያስተዳድረውን እግዚአብሔር ይለየዋል እኔም አግዚአብሔር በሰጠኝ ስልጣን ምስራቁን ምዕራቡን ደቡቡን ለመግዛት ችያለሁ የሁሉንም ንብረት እየሰበሰብኩ የሰበሰብኩትም ንብረት ከኔ በኋላ ለሚመጣው ይሆናል ዘላለማዊ ልዑልና ክቡር እግዚአብሔር ዓጥረቱ ላይ ፈረደ እሱንም ተከትለን በዓለም አንድንኖር ፈቅዷል እግዚአብሔር ባይፈቅድ ኖሮ እኛ የዓለም ስዎች ምንም ባልሰራንነበርያሰብነውም ባልተፈጸመልን ነበር ነፍስ የዋህነትንና ርሀራሄን ታፈቅራለች ጸጥታና ዝምታ ትወዳለች አኔ የማገኘው ምድርን ነው ነፍስ ጠብንም ትወዳለችወዴ መከራ ለመድረስ ጠብና ድካምን ትሻለች ጥፋትምይደርሰባታልእኔ መከራ በጠናብኝ ጊዜ ሞትን አፈልጋለሁ ያመንገድግን አይገኝም የሚያጡቀ ነገሥታትን የሚለዋውጡጣቸው የአግዚአብሔር መልአክተኛ በራሴ ፈቃድ የማደርገው የለኝም ነገር ግን ክቡርና ልዑል አግዚአብሔር ያነሳኛል ይህንንም ለማድረግ ይመራኛል እግዚአብሔር በሰው ልቦና አድሮ ሁሉን ባያደርግ ኖሮ ሰዎችንም ወደ ሚደክሙበት ባይመራቸው ናሮ መታመንን ድካምን ባይጨምርባቸው ኖሮ ለመትከል እና ለመዝራት ባልተነሳሱ ነበር ብዙ ደክመው የብሱንና ባህሩን አያቋረጡም ባልነገዱም ነበር ይህን ሁሉ ሰዎች ባያከናውነ ደግሞ ምግባቸውን ባላገኙ ነበር ሰዎች በተለያየ የዓለም ስራ ካልተጠመዱ ዓለም ትጠፋለች ሰውንም ታጠፋለች ስለዚህ ሰዎች በዚህ ዓለም በተለያየ ስራ እንዲጠመዱ አግዚአብሔር ፈቀደ ያዳም ልጅ ሁሉ ስራ አንዲሰራ ሰዎች ንብረቱን አንዲያሳምሩ አንዲጠቀሙ በዚህም የእግዚአብሔር ፈቃድ አንዲፈጸም ዓለምም በስርአት አንድትመራ እግዚአብሔር ፈቅጻጳል የመጽሐፉ ደራሲ አስክነድር ከዚህ ላይ የተገለጸው ከፋርስ ፈላስፎች ር ከተመላለሰ በጊላ ከነሱ ተለየ ይላል አስክንድር ከእነሱ ከተለየ በኋላ የምድርን ዳርቻ ሁሉ ለማዳረስ ተነሳ ያልታየውንም ክፍለ ዓለም ሁሉ የሰዎችን አፍኗር ለማየት ጉጉት አደረበት በዚህችው ዓለም የተለያየ የአፈጣጠር ባህርይ ያለቸው ፍጡራን ይኖራሉ በማለትም ተናግሯል ሰዎች አስከማይኖሩበት ዛገር ሁሉም ደረሰ በዚሁ አራዊት ብቻ ነበሩ አስክንድር ምድረ በዳ የሆነ አገርንም አግኝቷል ወደ ባቢሎን እስኪደርስ ድረስም ጉዞውን አላቋረጠም ብርፃን የሌለበት ድቅድቅ ጨለማ ብቻ የተዋጠና ምንም የፀሃይ ጮራ የማይደርሰበት ቦታንም አግኝቷል በዚሁ ለማለፍ አልቻለም ነገር ግን በሌላ አቅጣጫ ዞሮ ወደ ባቢሎን ሊደርስ ችሏል ተአምራትንም አይቷል መንግሥቱም ጸናለት አህዛብ ታዘዙለት ንብረታቸውንም ማረከ የምድር መዛገብትም ተገለጹለት ችሎታውም አደገለት ክብሩም በዛ ህህህሆህሃሆከወዐፎጠበበዕበሂከእዐሀ ይህ በዚህ አያለ የወታደር አለቃ የሆነ አልጠቂስ ሊገድለው አተደ ከወይን አቅራቢው ጋርም ተነጋገረ የወታደሩ አለቃ አልጣቂስ ለወይን አቅራቢው ከወይን ጋር ጨምሮ እንዲሰጠው ሰጠው ከዚያ በፊት ወይን አቅራቢውን ተቀጥቶ አበሳጭቶት ነበር ስለዚህ ቂሙን ለመወጣት ከአልጠቲቂስ ጋር እስክንድርን ለመግደል ወሰነ መርኩንም ከወይን ጋር ጨምር ስላጠጣው አስክነድር ሞተ አንጦፌስ የእስክነደርን ሬሳ በረቅ ሳጥን አስገብቶ ከጠቅላላ ሰራዊት ጋር በመሆን ወደ አስክንድሪያ ወሰደው በዚሁም ተቀበረ እስክንድር የጦር መሪ ሆኖ ባባቱ ፊሊፅስ ዘሜቄዶንያ መንግሥት ስር መዋጋት የጀመረው በአሥራ አምሥት አመቱ ነው ንጉሥነትን የተረከበው በዛያ አመቱ ነፃው ጠቅላላ አድሜው ቋወ ዓመት ነው አስከሞተበት አለት ድረስ በአሸናፊነት ብቻ ቆይቷል የተወለደውም ግብፃውያን ሙሰር በርሙዳ በሚሉት ወር በዕለተ ረቡአ ጥዋት ነው በግአዝ ወርዛፃ ሚያዚያ ይባላል የአስክንድር ታሪክ በዮናናውያንና በፋርሶች የተመዘገበ ነው ምዕራፍ እስክንድር ከሞተ በኋላ የአይሁድ ዜና እስክንድር ከሞተ በጊላ በአይሁድ ላይ በዕርክውያን ብዙ ነገር ተፈጽሟል የመጀመሪያው ታሪክ ከአስንትንያኮስ የተፈፀመባቸው ነው የመፅሐፉ ደራሲ እስክንድር አንደሞተ መንግስቱ ለአራት የእስክንድር የቅርብ ባለሟሉች መከፋፈሉን ይገልጻል እነዚህ ኣራቱ ነገስታት ስር መሰረታቸው ፅርዕ ሆኖ አይሁዶችን በተለያየ መልክ ገዘተዋል አነዚህ ከአስክንድር በኋላ የተነሱት ፅርዐውያን ብዙዎቹ አይሁዶችን በክፉ አይን የሚመሰከቱ ነበሩ እግዚአብሔር ግን አይሁዶችን ከእነሱ ጥፋት ጠብቋል ከክፉዎቹ የጽርፅ ነገሥታት የመክስሞናይ ነገዶች በሆነ ካህናት አማካኝነት አድሮ እግዚአብሔር ከጥፋት አድኗቸዋል የመጽሄዛፉ ደራሲ አንደመዘገበው ከእስክንድር ቀጥሎ የነገሠው ሳልጥፎር በጣም ዴግ ነበር ሰቤተ እግዚአብሔር በየዓመቱ ብዙ ገንዘብ ይሰጥ ነበሮበቤተመቅደስ ዙሪያ ለሠፈሩት ነዳያንና ምስኪናንም ምግብ ይሰጥ ነበር ሰካህናትና ለሌሎቹ የቤተመቅደስ ሠራተኞችም ፍላጐታቸውን ያሟላ ነበር ከሱ በፊት የነበሩ የፅርዕ ነገሥታት ይሰሩት የነበረው ደግ ነገርሁሉ ያከናውን ነበር ከአይሁድ መካከል የሆኑ ክፉዎች ሰዎች አልማዝ እንጐና ወርቅ በቤተ መቅድስ አለ ይኸውም ተቆጥሮ የማያልቅ ነው ይህ ሁሉ በቤተ መቀደስ ሳይሆን በቤተ መንግስት ነው መቀመጥ ያለበት ብለው ደገኛውን ንጉሥ ሳርፓፎስ ነገሩት በዚሁም ንጉሥን ሸነገሉት ይህ ንጉሥ ሠልአክተኛን ወደ ቤተ መቅደስ ላከ ሃናንያ የተባለው የቤተ መቅደስ ታላቅ ካህን ከአይሁድ ሽማግሌዎች ጋር በመሆን የንጉሥን መልእክተኛ ተቀብለው ስለ አመጣጡም ጠየቁት ሳርፓፍስ ንጉሥ እሱን በላከበት ምክንያት ዘርዝሮ አስረዳቸው በዚህ ጊዜ ካህን ፃናንያ እንዲህ አለው ብቤተ መቅደስ አልማዝ እንጐና ወርቅ የለም ክፋርስ ነገሠታት እና ከፅርዕፅ ነገሥታት የተሰጡ ማስታወሻዎች ብቻ ናቸው በቤተ መቅደስ የሚገኙት የተቀረው ገንዘብ ደግሞ ለካህናት ቀለብ ለነደያንና ለምስኪናን የሚሰጥ ገንዘብ ብቻ ነው ያለው ይህም ገንዘብ ነገሥታቱ መንግሥታቸው ይጸናላቸው ዘንድ እንዲፀለይላቸው የሰጡት ነው ካህኑ ዛናንያ የንጉሥን መልእክተኛ ከቤተ መቅደስ ገንዘብ ለመውሰድ እንዳይሞክርም በአግዚአብሔር ስም አስፈራራው አስጠነቀቀውም መልእክተኛው ግን የካህኑን ፃናንያን ማስፈራራት እንደምንም አልቆጠረውም የሱን ተከታዮች ቤተ መዛግቡቱን እንዲበረብሩ አዘዛቸው ይህ እልል ከንሽበየበየበር ሁኔታ በአከባቢው የነበሩት አይሁድ ሁሉ እንዲሰሙት ተደረገ የቤተ ምዕራፍ ሀ መቅደስም ንብረት ወደ ሌላ ለማዛወር አልቻሉም ሰውየውን ፈርተውታልና ዛያ አራቱን መጻህፍተ ብሉያት ወደ እግዚአብሔር ብቻ ምህላ ያዙ ጾሙ ፀለዩ አለቀሱ ማቅ ለበሱ ከራሳሻው የተረጐመ ንጉሥ ብልማይ ታሪክ አመድ ነሰነሱ በዚህ የምህላ ስርአት ሴት ወንድ ህፃን ሽማግሌ ተብሎ ሳይለዩ ሁሉ ብልማይ ዛያ አራቱን መጻህፍተ ብሉያት ከእብራይስጥ ጦደ ግሪክኛ አስተረጐመ ይህን ያደረገበት ምክንያት ዮናናውያን ሰዎች በቋንቋቸው ተካፋይ ሆነ ይህን የሚመራ ትልቁ ካህን ዛናንያ ነበር የመዕዛፉ ደራሲ በመንግስቱ አልአርድሮስ የተባለ መልእክተኛ ከተከታዮቹ ጋር ወደ ቤተ መጽፃፉን ያነቡት ዘንድ ነወኪ በክኸቹቹቕ ሥኝዶነያና ህጅ በ የሚወድ ነበር ብልማይ ግብፃውያን ስላነገሱት ንጉሥ ሆኖ በግብዕ ይኖር መቅደስ ሊገባ ሲሞክር እግዚአብሔር አስደንጋጭ ቃልን አሰማው ነበር ይህ ንጉሥ ከመላ ነገደ አይሁድ መጻሕፍትን ሰበሰበ በዘመኑ የቤተ መቅደስ ሊቀ ካህናት ወደነበረው ካህንም ሦስት ምሁራነ ኦሪት እንዲልክለት መልእክተኛን ላከ ብዙ አጅ መንሻም ላክለት ከሦስቱ አንዱካህን አልአዛር ነበር ይህ ካህን ቅዱስ መጽሐፍን የተማሬ ነበር ሦስቱ እንደደረሱ ለእያንዳንዳቸው ቤት ተሰጣቸው ሦስቱም እርስ በእርሳቸው እንዳይገናኙ ሁነው የየራሳቸው እንዲተረጉሙ አደረገ ይህን ያደረገበት ምክንያት እየተጠያየቁ እንዳይተረጉሙ ብሎ ነው የዕርዕንም ቋንቋ የሚያውቁ ረዳቶችን ለእያንዳንዳቸው ተመደበላቸው በሦስቱ የተተረጐሙት መጻሕፍት በአልአዛር አማካይነት ወደ ንጉ ቀረቡ ሦስቱም የተረጐሙትን መጻሕፍት አነበቡ ንጉሥም ተደሰተ ብዙ ገንዘብንም ሰጣቸው አልአዛርንም እጅግ አከበረው ከዚህም የተነሳ በምርኮኝነት የያዛቸውን አይሁድ በነባ ለቀቃቸው ወደ ሀገራቸውም ላካቸው ተልቅ ሳህን አሰራና የምድረ ግብፅን ስዕል አስቀረፀበት ሳህኑ ከንዑህ ወርቅ የተሰራ ነበር የአባይ ወንዝም በስዕሉ ላይ አሳለ የአባይ ወንዝ ወደ ግብፅ እንዴት እንደሚደርስ የሚያሳይ በሳህኑ ላይ ተሳለ የግብፅንም ምድር እንዴት ከሰረገላውም አንስቶ ጣለው ቀተጠቀጠውም ተካታዮቹችም ከወደቀበት አንስተው ወደ ቤቱ አስገቡት ከዚም የተነሳ መናገር አትቶት አንደበቱ እንደተዝጋ ሰብዙ ቀናት ቅየ አህልም መብላት አቃተው ሲቸግራቸው ወገኖቹ ይቅርታ ያደርግለት ዝንድ ሊለምኑት ወደ ፃናንያን ፄዱ ልዑልና ክቡር እግዚአብኬርንም አንዲለምንለት ለመኑት ዛናንያም ወደ አግዚአብሔኤር ጸልዮ ከበሽታው ፈወሰው በህልሙም እግዚአብሔርየካህትኑ ዛህናንጎያ ጸሉትን ሰምቶ አድኖፃል ወደ ዛናንያ ሄደህ አመስግነው የሚል አየ አሱም ሄዶ ይህን አደረገ ለቤተ አግዚአብሔርም ብዙ የገዘብ ሥጦታ አደረገ ለሐናንያም እንደዚሁ አደረገ ከዚህ በኋላ ወደ መቄዶኒያ ሄዶ ለንጉሥ ሳርፓፎርም የደረሰበትን ነገር ንጉሠኑ በሰማው ተደነቀ ከዚህ ጊዜ ጀምሮ ሰርፖር የመቄዶንያ ንጉሥ ቤተ እገዚኪአብሔርን አክብሮ ኮነበረው አብልጦ ከፍከፍ አደረገው በየዓመቱ ለቤተ እግዚአብሔር የሚሰጠውንም ስጦታ ከፍ አደረገው ይህን ተአምር የሰሙ ሌሎችንም ሂኛቤተ እግዚአብሔርን ክብር ከፍ እንዲል አደረጉ ወደ ቤተ አግዚአብሔርም እጅ መንሻና ሌሎአችም ያቀርቡ ነበር ፌፌርርፎፎዴዴጺቂረርዴርዬ ም ም ሼም ማመር መመመ መመመ ነተኀለበበርየከዐክልበዐከዐበዐዐየ እንደሚያጠጣ አብር ተቀርፆ ነበር ይቺንም የወርቅ ሳህን ወደ ቤተ መቅደስ በስጦታ ላካት የዚህችም ሳህን ምስጢር ሳያውቁ ሰዎች ለብዙ ጊዜ ኖሩ ከመጀመሪያው አንስቶ የተጻፈው ክፍል ቀዳማዊ ከዚህ ላይ ተፈጸመ ቀጥሎ ደግሞ ክፍል ዳግማዊን አንጽፋለን ለእግዚብሔር ክብር ምስጋ ይድረሰው አሜን ክፍል ሁለት ዜና አንቲያኮስ መቄዶናዊ አንቲያኮስ መቂዶኒያዊ በዮናናውያን ላይ ነግሷል ይህ መጽሐፍ በዘመኑ በአይሁድ ላይ የደረሰውን ይገልዛል ጸሐፊው አንዳስቀመጠው የአንቲያኮስ ቤተ መንግስት መቄዶኒያ ነበር ብልማይ የእስክንድርያው ንጉሥ ሲሞት አንቲያኮስ ግብዛውያንን ወግቶ አሸነፋቸው ግብዕን ጨምሮ በገናናነት ብዙ ሀገሮችን ተቆጣጠረ የፋርስ ነገስታት ጨምሮ አሉ የተባሉ ነገስታት ሁሉ ለአሱ ተገዙ ከዚህም የተነሳ ትዕቢትና ትዝህርት ተሰማው ነገስታት ሁሉ በምስሉ ጣዖታትን አንዲያቆሙ አዘዘ አንቲያኮስ አምላክ እኔ ሃኝ አለ ሰዎችም እንዲያመልኩት አዘ እንዲያመልኩትና እንዲሰግዱለትም ወታደሮችን በየአቅጣጫው ሰዎችን ላከ ከአይሁድ በቀረም ነገስታት ሁሉ ሊሰግዱለት ፈቃደኛ ሆኑ አይሁድ ግን አንሰግድም በማለት ፀኑ በዚህ ዘመን ከቤተ መቅደስ ሰማይ ላይ ከእሳት ፈረሶች ላይ የተጫኑ እሳታውያን አርስ በእርሳቸው ሲገዳደሉ ታይተው ነበር ይህ ከቤተ መቅደስ አየር ላይ እየታየ ለአርባ ቀናት ቀጥሎ እንደነበር ይነገራል በርህ ቤተ መቅደስ ሦስት መጥፎዎች ካህናት ነበሩ ስማቸውም መለስ ስምዖንና ኤልፊሞስ ይባላል ለእያንዳንዳቸው አካይ ከምትባለው ለስለፎርከከ« ዐ አገር ወዳጆች ነበርዋቸው እነዚሀ አማጽያንና መጥፎች ካህናት ወደ ንጉሥ አንቲያኮስ ፄዱ አይሁድ የሱን ትአዛዝ አንቀበልም ብለው ለጣዖት አለመስገዳቸውንም ነገሩት የእነዚህ መጥፎዎችና አላማ ቢሶች ካህና ይህን ደርጊት መፈጸም በዚሁ ሳቢያ በንጉሥ ታውቀው የሱ ቀራቢዎችለመሆን ነው ስለ ወገኖቻቸው አይሁድ መደምሰስ ግን አልተሰማቸውምዎ አንቲያኮስ በድንገት ወደ ቤተ መቅደስ መጥቶ ብዙ አይሁዶችን ገደለ የቀሩትን በባርነት ማረካቸው በህይወት ተርፈው የማምለጥ እድል የገጠማቸው ወደ ጫካው ከቡ ከዚያም ተቀመጡ ለቤተ መቅደስም ከተከታዮቹ ሾመ የተሾመው ፊልፎስ ይባላል ሰንበትን እንዳያከብሩ እንዳይገረዜኩ ያሳማን ሰጋን እንዲበሉና ለጣዖትም አንዲሰግዱ አዘዘ እሺ ያለ በሰላም አንዲኖር አንቢ ያለ እንዲገደልም አዘዘ ፊልፎስ የተባለውን ሁሉ አንዲፈጽመጮ ቢያዛቸው አይሁድ እንቢ ከሉ አንቢ ያሉትን ገደላቸው የታዘኩትን ደግሞ በሰላም እንዲኖሩ አደረገ ፊልፎስ ከአይሁድ ሴቶች የሆኑ ሁለት ሴቶች ልጆቻቸውን በአንድ ድብቅ ቦታ ደብቀው አገኛቸው ህጻናቱን ከአናቶቻቸው ጡት ጋር አጣብቆ በሰቅላት አስገድሎ በደንጋይ አስጦገራቸው አናቶቹ ከህጻናት ልጆቻቸው ጋር በአሰቃቂ አገዳደል ተገደሉ ምዕራፍ የአልአዛር ካህን አሟሟት ታሪክ እነዚህ ከሀዲዎች እና አመፀኞች ካህናት ነገር እየሰሩ ወገኖቻቸውን ማስፈጀቱ ሥራችን ብለው ተያያዙት ከእስክንድሪያ ሊቃውንት አይሁድን በመምራት ብሉይ ኪዳንን ያስተረጎመው ታላቁ ካህን አልአዛር በአንቲያኮስ ጊዜ አጅግ ሽምግሎ ነበር ፊልፎስ ወደሱ ከስመጣው የዘጠና አመት ሰው ስለነበር በግድ መጣ ፊልፎስ ከቀድሞ ጀምሮ አንተን አውቅፃለሁ ስለዚህ በሰላም የእርጅና ዘመንህን እንድትጨርስ የንጉሥን ትአዛዝ ፈዕም አለው አልአዛር ግን አግዚአብሔር ያልወደደውን አላደርግም አለው ፊልፎስ ራስህ ካረድክው ስጋ ከቤትህ አምጣና ከፊቴ ተመገበው እኔ በዚያን ጊዜ አንተ የማትበላውን ሌላው ሥጋ እበላለሁ በዚህ ጊዜ አንተ የአሳማን ሥጋ አንደበላህ አስመስልብዛለሁ» በዚህን ጊዜ ከሞት ትድናለህ አለው አልአዛር ግን አኔ ህገ አገቢአብሔርን በመጠበቅ ኑሩ ለባአድ አምልኮ አትንበርከኩ አያልኩ አይሁድን ስመክራቸው እና ሳስተምራቸው ኖርያለሁ አሁን እኔ አድሜዬ ዘጠና ሆኖ አርጅቻለሁ በድብቅ ለጣዖት ሳልሰግድ በግልፅ ደግሞ ለጣዖት የሰገድኩ የአሳማ ሰጋንም የበላሁ በመምሰል ስታያቸው አነሱን መርቼ ከአግዚአብሔር መራቄ ነው ስለዚህ አንተ አኔን በህይወት ለማቆየት አብነት አሆናለሁ ሰጠው ወገኖቼን አትድከም በሃይማኖቴ ከሞትኩ ለአይሁድ በአግዚአብሔርም ደህንነትን አገኛለሁ የሚል መልስ ፊልፎስ በዚህ ጊዜ በጣም ተናደደና እንዲያሰቃዩት አዘዘ በመከራው ጊዜ አልአዛር እንዲህ አለ አቤቱ እግዚአብሔር ሁሉን የምትችል አንዮ ነህ ይህን መከራ ከኔ አስወግድ በአንትያኮስ ትአዛዝ አልፄድኩም ትአዛዝህን ጠብቂያለሁ በዛይማኖትም ፀንቻለሁ መከራንም ሁሉ እንደ ቀላል ነገር ተመለከተኩት ይህ የመከራ ዕናት እንዳያደክመኝ አንተ ቶሎ ውሰደኝ ስህተትንም አንዳልፈጽም ጠብቀኝ በሎ ጸለየ እግዚአብሔር ልመናውንና ጸሉሎቱን ሰምቶ ነፍሱን ከዚያው ለየ በፃዛይማኖቱ እንዲሞት አደረገ አልአዛር በጠቢብነቱና በትእግስቱ ለብዙዎች አይሁዳውያን አርአያ ሆነ አግዚአብሔርም ጸሉቱን ሰምቶ ጠበቀው ምዕራፍ አንቲያኮስ የገደላቸው ሰባት ወንድማማቾች ታሪክ ከአይሁድ ጠገኖች ሆነው ነገረ ሠሪዎች የሆነ ዎች ሰባት ወንደማማቸች ዐጣቶች ለጣዖት አንሰግድም አንዳሉ ለፋልስ ነገሩት ፋልፎስም ሰባቱን ወንድማማቾች ወደ አንትያኮስ ተይዘው አንዲሄዱ አደረገ አንቲያኮስ የአነሱን መምጣት ሲሰማ ታላቃቸው ከፊቱ አንዲተርብ አዘቨ አሱም ቀረበ አንቲያኮስ ለጣዖት አንዲሰግድ ቢያዘው አምቢ አለ አንዲህም አለ «ንጉሥ ስለሆነክ ለቤተ ብታዝን እንገዛለን እንታበቫለን አንተን ግን አናመልክህም የሚመለከው አግዚአብሔር መነገሥትህ አንድንገዛ ብቻ ነው ለፍጡርምአንሰግድም ፍጡርንም አናመለከም አለው አንቲያኮስ ተቆጣ ከብረት ጋንም በእሳት አንዲነድ አደረገ አጁና አግሩንም አንዲቆረጥ አደረገ እሱንም በዚሁ ገድሎ ሁለተኛውን ወንድሙን አስመጣው በዚህ ጊዜ የንጉሥ ባለሟሎች ግራና ቀኝ ተቀምጠው ነበር በወንድምህ ላይ የደረሰው መከራ እንዳይደርስብህ የንጉሥን ትዕዛዝ ተቀበል አሉትይህ ወጣት ግን እኔ አግዚአብሔረን ትቼ ለሰው አልሰገድም ከወንድሜ ያላነሰ መከራም አድርስብኝ ካለ በኋላ ወደ ንጉሥ አንቲያኮስ ቀረብ ብሎ አንተ አመጸኛ ከዛዲ ትእቢተኛ ስስታም በስጋችን ላይ ሰልጣን አለህ በነፍሳችን ላይ ግን ስልጣን የለህም ያንተ መከራ ያልፋል የአግዚአብሔረን ጸጋ ተቀብለን የምንሄድበት ቦታ ግን አያልፍም የፈለከውን በእኛ ላይ አድርግ አለው አንቲያኮስ ወድያው አስገደለው እና ሦስተኛውን ወጣት አስቀርቦ ያለ ፍርፃተና ያለ ድንጋጤ «ኣንተ የእግዚአብሔር ጠላት ያንተ ግርማ አያስደነግጠንም በአኛ ላይ አያደረስክ ያለኸውን ያረመኔነት ተግባር ዘበከዐየዛ በሥልጣንህ የፈጸምከው አይምሰልህ እኛ መከራውን ታግሰን የሱ ዛይል እንዲገለጥ አግዚአብሔር ስለፈለገ ይህን አደረገ እንጂ እኛም አግዚአብሔርን አምነን ዛይማኖታችንን አጽንተን መከራውን አንችላለን ሲለው ንጉሠኑና ተከታዮቹ ተደነቁ ወድያውም አስገደለውቀጥለውም አራተኛውን አመጡት ለከበረውና ከሁሉ የበላይ የሆነው እግዚአብሔር ህይወታቸንና ነብሳችንን እንሰጣለን ወጋችንን ከእሱ እንቀበላለን ምክንያትን በማቅረብ ድህነት በማይገኝበት ጊዜ በእግዚአብሔር ፊት ቀርበን አንደሰታለን በማለትም ከንጉሥ ፊት ተናገረ ንጉሥም አስገደለውና አምስተኛውን ወጣት አስመጥቶ ሲያቆመው አንተ ከፃዲ ንጉሥ አግዚአብሔር የተወን አይምሰልህ አንተ በስጋችን ላይ ስልጣን ሰጠህ ዘላለማዊውን ክብር እኛን ያጎናጽፈናል በአሱ ዘንድ ስልጣናችን ይበዛል አንተም በምትፈፅመው የአረመኔነት ድርጊት ዋጋህን ታገኛለህ የእኛን ፍርድ ለአንተ ዘሮች ይተላለፋል አለው እርሱንም አስገድሉ ስድስተኛውን ወጣት አቀረበው ወጣቱ እንደደረሰ በልዑልና ክቡር እግዚአብኤር አምናለሁ በደሌንም ይቅር እንዲለኝ ወደሱ አጠጋለሁ ትዕዛዙንም አቀበላለሁ ሃይማኖተ ቢስ ሁነህ የምትፈጽመው ግፍም ይፈርድብፃል ከዓለምም ትነቀላለህ ብሎ ሲጨርስ አስገደለው ስድስቱን ወንድማማች አስገድሎ ከሁላቸው እጅግ ያነሰውን ህፃን አስቀረበው በዚህ ጊዜ የሚሆነውን ሰመመልክከት እናቱ አብራ መጣች የልጆቻንም ሬሳዎች አየች ነገር ግን ፍርሃትና ድንጋጤ በሷ ላይ ፈጽሞ አልነበረም የልጆቿ ሬሳዎች በየ ቦታው ተጥለው ነበር ለመጨረሻውና ሰባተኛው ልጂ እንዲህ አለችቸውልጅጄ ሆይ እኔ ወላጅ እናታችሁ ከሆንኩ ካሳደግዋችሁም ከሁሉ ሰው የበለጠ ርህራፄ ቢኖረኝም በእናንተ ተግባር የፈራሁት ምንምየለኝም እናንተን ስፀንስ በሆዴ ያለውን አላወቅኩም ከእናንተ እንዳንዱ ብሆን በወደድኩ ነበር ነገር ግን ሁሉ ከልዑል እግዚአብሔር ዘንድ ይሆናል ነፍሳችሁንና ስጋችሁን የፈጠረ እሱ ነውና እንደወደደ አድርጎአቸሁ ወደዚህ ዓለምም አወጣችሁ ልቦናን ሰጥቶ ከጥፋት ሁሉ ጠበቃችሁ ትእዛዞቹን አስተማራችሁ ዛይማኖቱንና ህጉንም አስጠበቃችሁ ለተወሰነ ጊዜም አንድትመላለሱ በዓለም ፈቀደ ጥንካሬም ሰጥቶ በመከራ እንድትፈተነአደረገ አናንተም ስለሱ ፈቃድ መከራውን ታገሳችሁ አንተም በእግዚአብሔር ፈቃድ ላይ ትገኛለህ እግዚአብሔር በመረጠላችሁ ጎዳናም ቆመህ ትገኛለህ ንጉሣችሁና ፈጣሪያችሁ አሱ ነውና አግዚአብሔር ለአናንተ የሚበጀውን ያውቃል አኔ ስሰአናንተ የሚጠቅመውን አላውቅም ከወለድኳችሁ ጀምሮ በእናንተ የተደሰትኩበት ቀን የለኝ የተደሰትኩት ዛሬ ብቻ ነው ነፍሳችሁን ሰእግዚአብሔር ሰጥታችኋልና ሥጋችሁንና ነፍሳችሁን የፈጠረ እሱ ነውና አናንተ መከራንና ጭንቅን ታገሳችሁ ህገ እግዚአብሔርና ዛይማኖትን ለመጠበቅ ይህንን ፈጸማችሁ ይህን ዓለም የእግዚአብሔርን ትዕዛዝ ሳታፈርሱ ተሰናበታችሁ ለዓመጸኞች አልታዘዛችሁም ብዕዓትና ደስታ ለእናንተ ይገባል አናንተ አሸናፊዎች አናንተ የክብር ወራሾች የመጽፃፉ ደራሲ አንቲያኮስ እቺን ሴት ሲመለከታት ከልዷ ጋር ወጣች እሱ የደነገጠች መስሎት ነበር ስለተገደሉትም ልጆቿ ያዘነች መስሎ ታየው የቀረውንም ሰባተኛው ልጂ እንዳይገድልባት የምትለምነው መሰለው ከመገደል ይድን ዘንድ የንጉሥን ትእዛዝ መፈጸም እንዳለበት ታግባባው ይሆናል በማለተም ገመተ ነገር ግን የሴትዮዋ በጥብአት መጽናት ተመለከተና ራሱ ልጁን ያግባባው ጀመር ይሁንና ልጁን በተለያየ መንገድ ለማግባባት ቢሞክርም በሃይማኖቱ ጸና እንጂ ሊመለስለት አልቻለም ልጁን የማግባባቱ ሁኔታ ተስፋ ሲያስቆርጠው ወደናቱ ተመለሰ እንዲሀም አላት ። በመንገድም ተቀበረ ከሱ በኋላ ግን ልጁ አስርድ ነገሠ ባባቱ ስምም አንቲያኮስ ተባለ ምዕራፍ ዜና ምህላ በዓለህንክ የምትባል አለት አለች የማታንን ማታትዩ ልጅ ይሁዳ ስራውን ከፊጸመ በኋላ የዚች የምህላ ታሪክ እንዴት እንደሆነ ምክንያቱን ይገልጻል ሦስቱን ሲዛሃፎሮስ ብሊምስና ፄሮዶስ ካሸነፈ በኋላ ይሁዳ ወደ ቤተመቅደስ አንደተመለሰ አስቀድሞ መገለጹ ይታወሳል ወይ ቤተመቅደስ እንደተመለሰ ሌሊቱን ሙሉ አንቲያኮስ የሰራቸውን የጣዖት ማምለኪያዎች ሲያስፈርስ አደረ ከቤተ መቅደስ ዙርያ አቢያተ ጣዖትን በሙሉ አስወገደ እግዚአብሔር የማይፈቅደው በዮናናውያን የተከማቸውን ማንኛውም ነገር ጨርሶ አስወገደ የቤተ መቅደስን ግንብደረጃውንና ወለሱንም በውዛ አሳጠበ በአንቲያኮስ ትዕዛዝ እሪያ ተሰውቶበታልና ከሰዋውም በኋላ የእረያዋ ስጋ የቤተ መቅደሱን ሁሉ እንዲዳርስ አድርጓል የቅድስቱ ክፍሎች በሙሉ በአርያ ስጋ ተበክለው ነበር ይሁዳ የቤተ መቅደሱን የማጽዳት ሥራ ጨረሰና አዲስ መሰዊያን ሰራ አጣንና መባንም አስቀመጠበት ከዚህ አያይዘው ሀዝበ አስራኤል ተማማሉ ወደ እግዚአብሔርም ልመናቸውን አቀረቡ ወዴ መሰዊያውም አሳት ይልክላቸው ዘንድ እግዚአብሔርን ተማጸኑት የእግዚአብሔር ከዛሊነት በዚህ ጊቤ ታየች ስያ ያወክ የከ« አግዚአብሔር ልመናቸውን ሰምቶ ፍላጎታቸውን ፈጸመላቸው ድንጋይ ላይ አሳት ታየ እንጨቱንና መሥዋእቱንም አቃጠለው ይህ እሳት ከመሰዊያው ሳይጠፋ ለብዙ አመታት ኖረ ቤተመቅደስም አንደገና አስክትጠፋ ድረስ ሳይቋረጥና ሳይጠፋ እየነደደ ይታይ ነበረ ህዝቦቹም ቤተመሰዊያውንም አንዲሰራ ለተከታታይ ሳምንት ተናት በዓሉን አከበሩ እቺ በዓል በዓለ ህንክ በመባል ትታወቃለች የመጀመርያዋ የበዓል አለት ከሰሉ በተባለው ወር በፃያ አመስት ቀን የምትከበር ነበረች በእነዚህ ስምንት ቀናት ለጸሎት ለምህላ አግዚአብሔርን ለማክበር ህዝበ እስራኤል ባለሟቋረጥ ተሰበሰቡ በአንቲያኮስ ያሳየውንም ዛይል አስታወሱ እነዚህ ስመንት ቀናት በየ ዓመቱ ለእግዚአብሔር ምስጋና የሚቀርብባቸው አንዲሆኑ ወሰኑ በዓሉ ቋሚ ሆኖ ለብዙ ዘመናት ኖሯራል ምዕራፍ የልዮስ ወልደ አፍርድ ታሪክ ይህ ልዮስ የአንትያኮስ የልጅ ልጅ የአፍድር ልጅ ነው የአፍድር የጦር መሪ ሆኗል አፍድር የአንትያኮስ ልጅ የይሁዳ አድራጎት ስምቶ ሴሊዮስ የተባለው የወንድሙ ልጅ አይሁድን እንዲያጠፋ ሳከው ከስይሁድ አገሮች አንዷ የሆነችውን አገር መግቢያ መውጫ በማሳጣት ከበባት አገርዋ ቢብ ትባላለች የዚችን ከተማ ነዋሪዎች አይሁድ ሊቀላቀሉ ባለመቻላቸው እጅግተቸገሩ በረሀብም ተሰቃዩ ይሁዳ ሁኔታውንስምቶ ወገኖቹ አይሁድ አንዲጸልዩና እግዚአብሔርን እንዲለምኑ የአሸናፊነትንም ኃይል እግዚአብሔር እንዲሰጣቸው ይማልዱት ዘንድ አዘዛቐው ከፆምና ከጸሎት በኋላም ሰራዊተ አይሁድን አስከትሎ ዮናናውያንን ለመውጋት ሄደ አይሁዶች የዮናናውያን ብዛት ሲመለከቱ ፈሩ ናያሰለቸዊቲዩከክ ሽኹሜ«ዴዙፒኒሺሲኒሲ ን ንሲ ኤሱጮዱሱሲኬከ ከ መ ይሁዳ በዚህ ጊዜ በአሳት ፈረስ ላይ የተቀመጠና ልብሱ አንደ መብረቅ የሚያንጸባርቅ ሆኖ አየው ሰውየው በእጁ ጦርን ይቧል ይህ መልአክ ወደ ዮናናውያን አቅጣጫ ያመለክት ነበር ሊመታቸውም ሲዘጋጅ አየው ይህ መልአክ ዮናናውያንን ለማጥፋት የመጣ መሆኑንና እግዚአብሔር ዘንድ የተላከ መሆኑን አወቀ በዚሁም ልቦናው ተጥናና በሙሉ እምነትም በሌሊት ተነስቶ በይሁዳ መሪነት ዮናናውያንን ገጠማቸው ከያሉበት እንደ ቅጠል ረፈረፏቸው ብዙዎቹ ዮናናውያን ተገደሉ በዮናናውያን ላይእግዚአብሔር ፍርፃትንና ድንጋጤን አሳደረ ከሞት የተረፉት ሁሉ የትም በረሩ መሪያቸውም ሲሲዮስ ይሁዳን መማፀን ጀመረ ከይሁዳ ጋርም ሰላምን ለመመስረት ፈለገ ዮናናውያን እስክ መጨረሻው አይሁድን በጠላትነት እንዳይመለከቱ ዛይማኖታቸውንም አንደሚያከብሩና እንደሚጠብቁ እንደሚያደርግ ለይሁዳ ገለጸለት ይሁዳም አንተን አኛን እንድትዋጋ የላከህን የአንቲያኮስን ለጅ አፍድር በዚህ ከተስማማ አኔም ለሠላም እገዛለሁ ሲል መለሰለት ሊሳዮስ ስምምነቱን አንዲደግፍ ወደ አፍድር ደብዳቤ ጻፈ በደብዳቤው ውስጥ የአይሁድ ጽናትና ጥንካሬ ገለፀ በጦርነቱም የዮናናውያን ወታሮች እንደተፈጁም ጨምሮ ፃፈ አፍድር ደብዳቤውን ሲመለከት አጅግ ተደሰተ የጀመረውን የሰላም ጎደናም በይበልጥ እንዲቀጥልበትና ህጋቸውንም ሆነ ዛይማኖታቸውን አንደሚያከብርላቸው በወራሪነትም የሚነሳባቸው እንደሌለ ቃል እንዲገባላቸው አብልጦ ሊያበረታታው የመልስ ደብዳቤ ጻፈለት በሌላ በኩል ይህ የአንቲያኮስ ልጅ አፍድር ወደ አይሁድና ወደ ሊሲቃነ ካህናት በመልእክተኛው ሊሳስ በኩል ከነሱ ጋር የሰላም መድረክ መመሥረቱን ዘርዝሮ ገለጸለት በሁለቱም ወገኖች ሰላም ተመሰረተና አይሁዶች በሰላምና በጤና መኖር ጀመሩ ሕዝበ አይሁድ የማታንንመታትዩን ልጅ ይሁዳን እጅግ አከበሩት ምክንያቱም በሱ አማካኝነትና ጥረት ሰላምን ለማግኘት ችለዋልና ምዕራፍ ሀ በሮም የተቀመጡት ነገደ ከይተም ታሪክ የነገደ ከይተም ታሪክ በዚህ መዕሐፍ አርአስት ተጠቅሷል አሁንም ስለነሱ በሰፊው ይነገራል እነዚህ በሮምና ባከባቢዋ ለመኖር የተቀመጡ ናቸው በዚህ ዘመን የሮም ሁኔታ እጅግ ከከፍታ ደረጃ የደረሰበት ነበር የነብዩ ዳንኤል ስለሮም ትንቢት ሲነገር ከአራተኛዋ መንግስት ሮም አንደኛዋ ሆና ስለጣን ይኖራታል ብሎ ነበር ሮማውያን የይዕርፅን ነገሥታት አሸነፏቸው ክብራቸውንም ገፈፉ የአፍራቅያንም ነገሥታት ከነሙሉ ክብራቸው አሸነፋቸው የአህዛብ ታላላቅና ኃይለኞች ነገሥታትን አሸነፉ በአፍራቂያ አቢባል የሚባል ንጉሥ ነበርምናልባት ዛኒባል የሰሜን አፍሪቅያ ይሆን ሀቢባል አስፈሪ ግርማ የነበረው ባለ ብዙ ሰራዊት ነበር የመናገሻ ከተማው ቅርጣና ትባል ነበር ይህ ሀቢባል ብዙ ነገሥታትን አሸነፈ ገዛቸውም ቀጥሎ የሮምን አገሮች ለመቆጣጠር ገሰገሰ አምጣሪያ ከተባለችው አገር ሲደርስ የሮም ሰራዊት ጦርነት ሊገጥመው መጣ ሀቢባል ግን ሰራዊቱን በመምራት ተዋግቶ አሸነፋቸው ጦርነቱ ሳያቋርጥ ለአስር አመት ቀጠለ የሮም ህዝቦች በጦርነቱ አለቁ በመጨረሻም ሀቢባል ሮማውያንን ገዛቸው ቀጥሎ ወደ ሮም ገሰገሰና የሮምንከተማ ከበባት ከሰራዊቱ ጋርም በሮም ከተማ ዙርያ ምሽግ አበጅቶ የከተማዋን በር እስኪከፍቱለት ጠበቃቸው የሮማ ከተማ ህዝብ ረሀብ ጸናበት ከዚህም የተነሳ ህዝቡ ለሱ ሊገዛለት ፈቀደ በከተማው ሳቅያ የሚባል ሰው ነበር ይህ ሰው ጸ ኣላ ካህህህ«ፎቲክቶወ»ህክ በአውቀቱ የታወቀ ነበር ጽናትም ነበረው ለዚሁ ለሳቅያ በረዛብ ከማለቅ ለሀቢባል ብንበረከክለት ይሻላል በማለት የሮም ሰዎች አማከሩት ሳቅያ ሽማግሌ ሆኖ በሀዘቡ ተመርጦ ሮምን ያስተዳድሮ ወደነበረው ባለ ስልጣን ፄደና ከሽማግሌው በታች ስልጣን የነበራቸውን ሦስት መቶ ሀያ ሰብስቦ ለጠላት እጃችንን እንድንሰጥ እናንተ በእውነቱ ፈቀዳችሁን ሲል ጠየቃቸው እነሱም ሀቢባልን ልንቋቋመው ስላልቻን ምን እናርግ አሉት ሳቅያ ጥቂት ታገሱኝ እንጂ የማደርገው አለኝ አላቸው ቀጥሎ ጥንካሬ ያላችውን ሰራዊቶች ምረጡልኝና እኔ ደግሞ ባዶዋ ወደ ምትገኘው ሃገረ አፍራቂያ ሄጄ ልቆጣጠራት አላቸው ሳቅያ ይህንን ማለቱ ሀቢባል ሰራዊቱን ሁሉ አስከትሎ ወደ ሮም ስለሄደ ኢቺ አገር ያለ ወታደር መሆኗን ስለተረዳ ነው ስለዚህ ሳቅያ እንዲህ አለ አገሩ አፍራቂያ በውጭ ኃይል መወረሯን ሲሰማ ሀቢባል ሮምን ከመክበቡ ወጥቶ የተወረረችውን አገሩን ነዓ ለማውጣት ይሄዳል አናንተም በዚህ ነጻ ትሆናላቸሁ አላቸው ሰብአሮም የሳቅያን ምክር በደስታ ተቀበሉት ሠላሳ ሺ ወታደሮች ለሳቅያ ሰጡት ሣቅያ ሠላሳ ሺ ወታደረችን አስከትሎ በድብቅ ወጣና አፍሪቅያ ሄዶ አገሯን ወረራት ያለምንም ወታደር ያስተዳድር የነበረውን የሀቢባልን ወንድም አስትሮብሎስ አሸነፈው ገደለው አንገቱን ቆርጦ ወደ ሮም ተመለሰ ወደ ሮም ከተማ አጥር ላይ በመውጣትም ጮሆ የወንድሙን አንገት ወረወረለት አቢባል የወንደሙን ራስ ሲመለከት እጅግ አዘነ ነገር ግን ከችግር የተነሳ የሮም ከተማ ህዝብ እስኪንበረከክለት ካለበት እንደማይነቃነቅ ማለ የሮምን ከተማ ለማጥፋት ዛተ ሣቀያ በበኩሉ የአፍራቅያ ዋና ከተማ የሆነችውን ቅርጣና በመክበብ ህዝቦቿ እንዲሰቃዩ አደረገይቺ ከተማ የአቢባል ቤተመንግስት የሚገኝባት ናት ጻ የቅርጣና ህዝቦች ወደአቢባን መልእክት ልከው በችግር ላይ ወድቀን ተከበናል የከተማችን መጥፋትና የኛ አልቂት ይጠብቀናል እኛ ሣቅያንና ሠራዊቱን ለመውጋት አንችልም የቀረን በሩን ከፍተን ከተማዋን ለጠላት ማስረከብ ብቻ ነው አሉት አቢባል መልአክቱን ሲሰማ ከሮማውያን በምርኮ የያዛቸውን ሰዎች ሰብስቦ ገደላቸውና ከሮም ተመልሶ በመርከብ በመሳፈር ወደ አፍራቅያ አገሩ ተመለሰ ሳቅያንም አገኘውና ለጦር አመቺ የሆነውን ቦታ ሁሉ ተቀጣጥሮ ስለያዘ አቢባልን ጦርነት ገጠመው አቢባልም ተሸንፎ ወደ ግብዕ ሸሸ ሳቅያግን ተከታትሎ ያዘው ወደ አፍራቅያም ይዞት ተመለሰ በአናራቅያም አቢባልን ገደለውና አፍራቅያን ግዛቱ አደረጋት የሮማውያን መንግት ገናናነት የጀመረው ከዚሁ ጀምርሮነው የሮም መንግስት ከአለም ሁሉ የበላይነትንም ያዘ በዘመኑ ሮማውያንን የሚስተካከል ማንም አልነበረም ምዕራፍ ሮማውያን ወደ መታትዩ ልጅ ይሁዳ የፃፉት መፅሐፍ ታሪክ ሮማውያንን ከቋሺ የበታች ሹማንምት ጋር በመሆን ያስተዳድር የነበረው ሽማግሌ እስራኤልን ይመራ ከነበረው የመታትዩ ልጅ ይሁዳ ዘንድ መፅሐፍን ልኳል መፅሐፉ የሚከተለውን መልእክት ይዚል ይሁዳ ሆይ ሰላምታ ላንተ ይሁን እናንተ ሕዝበ አስራኤል አሸናፊዎችን መሆናችሁንም ሰምተናል በዚሁም ተደስተናል ስለዚህ ከኛ ከሮማውያን ጋር ወዳጅነትን አንድትመሰርቱ ፍላጎታችን ነው ከፅርዑ ንጉስ አንትያኮስ ጋር ወዳችነትን አንደመሠረታችሁ ሰምተናል ከሱ እኛ እንሻላችሁአለን እነዚህ ዕርዐውያን በናንተላይ ግፍ ፈፅመዋል አንትያኮስ ራሱ በናንተ ላይ የፈፀመው ግፍ ብዙ ነው ወግቷቹኋል ግፍ ፈፅሞባቹኋል እኛ መነሻችንን አንዖኪያ አድርገን ፅርዓውያንን ለመውጋት ተዘጋጅተናል አኛ አሁን የናንተን ማንነት ለማወቅ እንፈልጋለን ከኛ ጋር ከተሰለፋችሁ ተሰለፉ ከፅርዓውያን ጋር ነው የምንሆንው የምትሉ ከሆነ ደግሞ አስታውቁ ይህ ከዚህ በላይ የተዘረዘረው መልእክት ከሮም አረጋዊ መሪና ከወውሺ የበታች ሹማሙምንቶቹየጦርነት መሪ ለሆንከው ይሁዳና ለሁላቸው አይሁድ እኛ ሮማውያን ከኛጋር ተሰልፋአሁ እንድትወዳጁ ፈለግን በቸኛላይ የየብስም ይሁን የባህር ጦርነት ቢነሳ እንድትረዱን አንፈልጋለን እኛም በናንተላይ ጠላት ቢነሳ ከናንተጋር ተሰልፈን አንወጋዋለን አኛን የሚወጋ ጠላት ሲነሳ ይሁዳ ከነሠራዊቱ ጋር ከኛ ጋር ይሰለፋል በአይሁድ ላይ ጠላት ቢነሳም ሮማውያን ከናንተጋር ተሰልፈን አንወጋዋለን አኛ ሮማውያን በጻፍነው የመልእክት መፅሐፍ የመልእክት መልስ ከናተ ዘንድ እንሻለን እኔ የሮም መሪ አረጋዊና የበታች ሹማምት ይህንፃፍን ምዕራፍ የአንትያኮስ ልጅ አፍዳር ውሉን የሻረበት ዜና አፍድር ያንቲያኮስ ልጅ የአይሁድን ኃያልነት ሲሰማ የይሁዳን ከሮማውያን ጋር መወዳጀት ሲሰማ በጣም ተበሳጨ እጅግም ከፋው አስቀድሞ ከይሁዳ ጋርም ወዳጅነት መስርቶ ነበርና ወዳጅነቱን አፈረሰ ኣዛህባላህህወየከበዐከዐየ ያባቱን ወንድም ልሳአለን ከብዙ ሰራዊት ጋር አይሁድን እንዲወጋ ላከው በፅርዓዊው በልሳል መሪነት ቤተ እግዚአብሔርን ከበብዋት ይሁዳ የጽርዓውያን በወራሪነት መምጣትን ሰማ ጠገኖቹንም ሰበሰበ የአይሁድ ሽማግሌዎችንም ሰብስቦ ወደጾምና ፀሎት ገባ ለአግዚአብሔርም መባ አስገቡ ከፆሙና ከጸለዩ በኋላ ዮናናውያንን ለመውጋት ተነሱ እግዚአብሔር ስለ ረዳቸው ከዮናናውያን ብዙ ገደሉ የቀሩት ዮናናውያን ሸሹ የወገኖቹ ድል መመታትና መደምሰስ አፍድር ሰማ ነገር ግን ነገሩን አላመነም በሌላ በኩል ሮማዊ ዱስማስ ወልደ ሰልፓፎስ መቄዶንያን ለመውረር የተነሳበት ጊዜ ስለ ነበር በጣም ተጨነቀ ይሁዳ ከአክፍድር ጋር ሰላምን ለመመስረት ወጠደደ የአፍድር የአባቱ የወንድም ልጅ ልስአስን አፍድርና ይሁዳ ተገናኝተው በመካከላቸው ሰላምን መሰረቱ ዕርአውያን ይሁዳን እስከ መጨረሻው በጦርነት እንደማይፈልጉ ቃል ኪዳን ገቡ አፍድር ለቤተ መቅደስ ብዙ ገንዘብ ሰጠ እየሩሳሌምን ጎብኝቶ ወደ ሜቄዶንያ ተመለሰ ይሁዳ ደግሞ ወደ ቤተ መቅደስ ገብቶ ከአግዚአብሔር ለተደረገለት መህረትና ከጦርነትም ስለ ዳነ ለአግዚአብሔር ምስጋናን አቀረበ ለህዝብም መልካም አደረገ የመጽሃፉ ደራሲ እንደሚተርከው ቁ ከአይሁድ ወገኖች ሆነው ለአንቲያኮስ በነገረ ሰሪነት ቀራቢዎች በመሆን ህዝበ አይሁድን ካስፈጁ ሦስት መጥፎ ሰዎች አንዱ የሆነው ቢቢላኦስ ነው እንደገና ወደ አፍድር ያንቲያኮስ ልጀ ሄዶ አይሁድን እንዲያጠፋ ስለ መከረው ነው አፍድር ቀደም ብለዐዑ በሁሰቱ በአይሁድና በአፍድር የተመሰረተውን ቃል ኪዳን እንዲፈርስ ያደረገው በኋላ ግን ቃል ኪዳኑን በማፍረሱ አፍድር እጀግ ተፀፀተ ህየክሎርከበርበከ« ያ ክፉ ከሦስት የአይሁድ ወገኖች ሆነው በነገረ ሰሪነት ወገኖቻቸውን አይሁድ ለማጥፋት ከሜዳርጉ አንዱ ቢላሶን የአፍድር መዐፀትን ሲሰማ አጅግ ደነገጠ አፍድር ለስህተት የዳረገውን ቢላሶን እጅና አግሩን አሰረው ወደ ከፍታማም ቦታም አስወጣው ከዚያውም ወደ ምድር ወረወረውና ሞተ አኩይ ሞትን ሞተ አግዚአብሔር ለውርደትና ለመከራ ዳረገው ምፅራፍ የለልያፓስ ሮማዊ ልጅ መትርያስ መውጣት ዜና አፍድር ከመታታዩ ልጅ ይሁዳ ጋር ሰላምን መስርቶ ወደ ሜቄዶንያ ሲመለስ የአፍርፖስ ሮማዊ ልጅ ማትሪያስ መጣበት ከሮምያ ተነስቶ አመጣው ብዙ ሰራዊትን በማስከተል አፍድርን ለመውጋት ነው አፍድር ማትርያስን ሊቋቋመው ስላልቻለ ተሸንፎ ሸሸ የአፍድር የአባት ወንድም ልስአስ ግን ማትያስን ተዋጋው አሸንፎም ገደለው ከዚያ ወደ አንጾኪያ ሄዶ ተቀመጠ ከአይሁድ ካህናት ሶስት ነገረ ሰሪዎች ከአንቲያኮስ ጀምረው የተነሱት መኖራቸው ተደጋግሞ ተገልዷል ከነዚህ ክፉዎች ካህናት አንዱ በአፍድር ተገድሏል ሁለተኛው ካህን ድምትርያኖስን አገኘውና እያለቀሰ ይሁዳንና መሰሎቹ ከኛ ከአይሁዳውያን መካከል በግፍ ገድለዋል ከቤት ንብረታችንም አስወጥተውናል ይህን ያደረጉት ዛይማኖታቸውን ስለተውን ነው የናንተን ፃይማኖት በመከተላችን ሊያጠፉን ተነስትዋል አሁን ንጉስ ሆይ እኛን እንድትረዳንና በሰላም እንድታደርግልን እያለ ነገር ሰራባቸው ብዙ ነገርንም ተናግሮ ድምትርያኖስ ለበቀል እንዲነሳና እንዲወጋቸው የሚገፋፋ ሁኔታ በዙ የማስመሰል ተንኮሰን ተናገረ ድምትርያኖስ የበታች ባለስልጣኑን ቢፋቦርን ይሁዳን እንዲይዘው ወደ ቤተ መቅደስ ላከው ወደ ቤተ መቅደስ ሳይጠጋ ከሩቅ ሆኖ ቢፋቦር እንድንኖር ምስጢሩን ሳይገልጥ ለሠላም የመጣ በመምሰል ይሁዳ መጥቶ አንዲገናኘው ላከበት ይሁዳ ቢፋቦርን በክብር ለመቀበል ብዙ ሰራዊትን አስከትሉ ወጣ የክብርና የደስታንም አቀባበል አንዲያደርግለት ተዘጋጀ ቢፋቦር በዚህ ጊዜ በይሁዳ ላይ የመያዝም ሆነ የበላይነት ሳያሳይ ቀረ ነገሩ ግራ ሆኖበታልና ይሁዳና ቢፋበር ሃሳብ ለሃሳብ ተለዋወጡ ቤተመቅደስ ገባ በይሁዳና በቢባፎር መካከል ፍቅር አጅግ ፀና ያ መስተዋድይ ካህን ስሙ አልቂሞስ ይባላል አልቂሞስ የሁለቱን በፍቅርና በሰላም መጠመድ ሲሰማ መስተዋድይነቱ ከንቱ እንደሆነ ተረዳ ወደ አንፆዖኪያም ተመልሶ ንጉስ ድምትርያኖስን አገኘው መስተዋድይነቱንም በበለጠ ቀጠለበት አይሁድን ለማጥፋት ሆን ብሎ በምቀኝነት ተነሳ ቢባፎር ላንተ የማይታዘዝ ነው ክዶሀል በመሆኑም ይሁዳን ሊይዘውና ወጦደ አንተ የሚያጋባ በተቃራኒው መንገድ ሁለቱ ተገናኝተው ቢባፎር ከይሁዳ ጋር ወደ አምጥቶ ለፍርድ አንዲቀርብ ማድረጉን ፈፅሞ ትቷል በማለት የረከሰውን አላማው ለማስፈፀም ጀመረ ደምትርያኖስ የመስተዋድይ አልቂሞስ ነገርን ሰምቶ በሄደበት ይሁዳን ይዞ ዐዳለበት አንጾኪያ አስሮ እንዲያመጣው ካላመጣው ግን ግርፋት እንደሚጠብቀው ላከበት መልእክቱ ከቢባፎር ዘንድ ከመድረሱ አስቀድኖ ወደ ይሁዳ ደረሰ ይህንም ተቃዋሚዎች ባካባቢው የተነሱበት አስመስሉ ከነሱ አሉትበቢህ ጊዜ ቢባፎር አጅግ ተቆጣ እጅግ ብሥጭትና ንዴትንም የተቀላቀለበት ተግሳጽ በካህናቱ ላይ አዘነበ ቤተአግዚአብሄፄር ላይና በነሱ ላይም ምራቁን ተፋባቸው በቤተመቅስ ክልል ውስጥ ብኩ የተለያየ አገልግሎት የሚካሄድባቸው ቤቶች ነበሩ እነዚህ ቤቶች በወታደሮቹ አንዲበረበሩ አደረገ በዚህ ጊዜ በአይሁድ ዘንድ ብኩ ሀቨንና መከራ ደረሰ ይሁዳ ካለበት ሀገረ ሰበስጥያ ሁኖ በወገኖቹ አይሁድ እየደረሰ ያለውን መከራ ሰማና «እኔን ለማግኘት በወገኖቼ ላይግፍ አትፈጽም እኔ በቤተ መቅደስ ዙሪያ የለሁም ከራቀ ቦታ ላይ ነው ያለሁት ከፈለክ ከዚያ ውጣና ከዚያ ውጪ ከሆነ ቦታ እንገናኝ ሲል ላከበት ቢባፎር ይሁዳን ለመገናኘት ሰራዊቱን አስከትሎ ወጣ የተነሳ በእግዚአብሔር ማሀሪና ሁሉን ቻይ ላይም ስድቡን ያወርደው የእግዚአብሔርን ሃይማኖትና ቤተመቅድስንም ይሰድብ ነበር አስራኤልንም ያቃልላቸውና ይሰድባቸው ነበረ ይሁዳም የሱን ስድብ ሰምቶ ልቦናው በፍቅረ እግዚአብሔር ተቃጠለ ወደ አግዚአብሔርም ተማሕኖው እያቀረበ እግዚአብሓርን ጠራ እንዲህም አለ አቤቱ አንተ የሰናክሬምን ሰራዊት ደምስሰዛፃል የሱ ሰራዊት ብዙ ነበር የሰናክሬም ሠራዊት ወደ ቤተመቅደስ እንደማይገባም በነቢያት አስቀድመህ ተናግረፃል አሁንም ይህንን ከሐዲ ጠላት ትደመስሰው ዘንድ አለምንሃለሁ አንተና መቅደስህንም በሱ ላይ መዓትህን አፍጥን ከክህደቱም ሃበር ህዝበ ጋር ጦርነትን ልገጥም ነው በሚሜል ምክንያት ካገር ወጣ ሰባስጥያ ሰድቧልና ሃይማኖትህንም ለውጧልና ከተባለችውም ፃገር ተቀመጠ ቢባፎሮ ግን ይህንን ሁሉ አላወቀም ነበር መቅሰፍትህንም ፈጥነህ አውርድለት በማለት ጸለየ የድምትሪያኖስ ደብዳቤ ሲደርሰው ግን ይሁዳን ይይዘው ዘንድ ፈለገው ከዚያ ይሁዳና ቢባፎር ተገናኙ ጦርነትንም ገጥሞ ገደለው ሆኖም አላገኘውም የሄደበትንም ቦታ አላወቀውም ነበርና በቤተመቅደስ ከሠራዊቱም አብዛኞቹ ተገደሉ ከሞት የተረፉት ሸሹ አይሁዶቹም ከያሉበት ውስጥ የተደበቀ መሰለው ካህናቱንም ይሁዳ ከኔ ዘንድ አምጡልኝ ወጥተው ከየደረሱበት የቢባፎርን ወታደሮች ገደሉዋቸው ይሁዳና አላቸውካህናቱ ከኛ ዘንድ ይሁዳ የለም ያለበትንም ቦታ አናውቅም ተከታዮቹም በታላቅ ደስታ ወደ ቤተመቅደስ ተመለሱ ስላደረገላቸውም ኣህህወሂከዐክበዐዘቲከ«ዐየቨ ምህረት አግዚአብሔርን አመሰገኑት እቺ ዕለት የደስታና የነፃነት ቀን ሁና በየዓመቱም አንድትከበርም ይሁዳ ወሰነ ቀኗን እያስታወሱ ሕዝበአይሁዳ በየዓመቱ በቤተ መቅደስ በመገኘት አዚአብኤኬርን ሲያመሰግኑት ኖሩ ይህ ዕለት ሕዳር አስራ ሦሥት ቀን ነበር የሚውለው ይሁዳ የቢባፎርን ራስ ካስቀመጠበት መካነምሥዋዕ አንዲያመጡት አዘበ እግዚአብሔርንና ቤተ መቅደስን በሰደበበት ቦታ ላይም ሰቀለው ይህም ቦታ ከቤተ መቅደስ አቅጣጫ ስለሚገኝየቢባፎር በር ብሉ ሰየመው የይሁዳ መገደል ታሪክ ቢባፎር ተገድሎ ይሁዳ ወደ ቤተ መቅደስ የተመለሰበት ዕለት ለሁለተኛ ጊዜ በመረከብላይ እያለ ኒፊሮስ የሚባል ከሮም ታላላቅ ባለስልጣኖች አንዱ የሆነው ከብዙ ሠራዊት ጋር መጣ የሠራዊቱ ብዛት ሦስት አልፍ ያህላል አመጣጡ ይሁዳን ለመውጋት ነው ይሁዳ በዚህ ጊዜ ከሦስት ሺ ሠራዊት ጋር ለልሣን በምትባል አገር ይገኝ ነበር ሦስቱ ሺ የይሁዳ ወታደሮች ፈረሰኞች ነበሩ ስለዚህ የሮማዊው ኒፊሮስን መምጣት ሲሰሙ በፈረሳቸው እየጋለቡ ሸሹ ከይሁዳ ጋር የቀሩት ሦስት መቶ ሰዎች ብቻ ነበሩ ስምዖንና ዮሐዮንስ የተባሉት ወንድሞቹምአብረውት ነበር እነዚ የይሁዳ ወንድሞች ነፊሮስን ለመውጋት ተነሱ ሮማዊው ነፊሮስ ግን በሁለት አቅጣጫ ጦርነት ገጠማቸውበሱ ከሚመሩ ሰራዊቶቹ ጋር ነፊሮስ እነይሁዳን ገጠማቸው ጦርነት የተከፈተበት ቦታ አዝዲድ ይባላል ሁለተኛው የነፊሮስ ሰራዊት በባለስልጣኖቹ እየተመራ በሌላ አቅጣጫ መኖሩን አላወቀም ነበር ይህ ሠራዊት የመሸገበት ቦታ ዴፖ ይባላል በቪህ ጊዜ ። በዚህ ጊዜ ምትርያስ የአልፓፎስ ልጅ ወታደሮቹን ስለገደለበት ስምዖንን ሊበቀለው ተነሳ የስምዖንን መገደል ሲሰማ ባለበት ወደ ቤተ መቅደስ ሄደ አይሁድንም ሊወጋ ተነሳ ምትርያስ የሮምን ስልጣን ከያዘ በዚሁ ጊዜ አራት አመት ሆኖት ነበር ሕርቃኖስ ደግሞ ገና አንድ ዓመቱ ነበር ሕርቃኖስ ምትርያስን ባክህ በዓለ መፀለትን በማበር ላይ ስለሆንኩ ጦርነትን ከመቀስቀስ ተጠብቀህ ጠብቀን ለእግዚአብሔር ምስጋና በማቅረብ ላይ ነኝና በማለት ለምትርያኖስ ላከበት ምትርያኖስም አሺ አለ አንዲህ አለ አኔም የበዓሉን ተካፋይ እሆን ዘንድ ቀንዱ በወርቅ የተለበጠ በሬን ለቤተ አግዚአብሔር ለመስጠት ፈቅጃለሁ አስቀድሞ ለቤተ እግዚአብሔር ከወርቅና ከብር የተሰሩትን ሣህኖች አአምሮን የሚመስጥ መልካም ሽቶ ከብዙ ገንዘብ ጋር ለቤተ አግዚአብሔር ላከ ካህናቱም የምትሪያስን ሥጦታ ተቀብለው ወደ ቤተ መቅደስ አስገቡት ካህናትና ሕርቃኖስ የምትሪያስን ስጦታ ሲመለከቱ ከሱ ጋር ሰላምን ለመመስረት ተስማሙና በሕርቃኖስና በሱ መካከል ሰላም ይሆን ዘንድ ቢጠይቁት ለመታረቅ ፈቃደኛ ሆነ ወደ ቤተ መቅደስ ከተማም ሲንገባ ከአይሁድ ሽማግሌዎች በመሆን ሕርቃኖስ አቀባበል አደረገለት ሕርቃኖስ ለምትርያስ ክብር ታላቅ የምሳ ግብዣ አደረገ ሦስት መቶ ወቄት ወርቅም በስጦታ ሰጠው እየተደጋገፉ ለመኖርም በመካላቸው ቃል ኪዳን መሠረቱ ታሪክ ጸሐፊዎች ወርቁ ከነገሥታት መቃብር ላይ ይገኝ አንደነበር ይተርካሉ ከዳዊት ጀምሮ ከዚያ ወዲህ በቤተ መቅደስ ቤተ መዛገበት ውስጥ የነገሥታት መቃብር ባንዱ ነው በቤተ መዛገብት እጀግ የበዛ ወርቅ ይገኝ ነበር ሕርቃኖስ በዚሁ ጥቂቱን ለመቀነስ ለምትሪያስ ሰጠ ቀደም ሲል ምትሪያስ አፍርሶት የነበረውን የቤተ መቅደስ ቅፅር ሕርቃኖስ ጠገነው ፋርሶች በሮማውያን ሥር ይገዙ ነበር በኪሁጊዜ ግን ፋርሶች አሻፈረኝ ብለው አፈነገጡ ለሮማውያንም አንገዛም አሉ ምትሪያስ ፋርሶችን ለመውጋት ሲነሳ ሕርቃኖስም በገባው ቃል ኪዳን መሠረት ሊረዳው ሠራዊቱን አስከትሎ አብሮት ወደ ፋርስ ዘመተ ሁለቱም ፋርሶችን በመውጋት አንበረከክዋቸው ብዙ ወታደርንም ገደሉባቸው ምትሪያስ ጦርነት በተካሄደበት ቦታ ሆኖ በሀገረ ፋርስ ማስታወሻ ይሆነው ዘንድ ግንብን ሰራ ምትርያስ የፋርሱን ንጉስ ለመያዝ ወደ ማህል ሖፍስለስፆወዩከበቲከ አገር ገሰገሰ ሕርቃኖስ ሰንበትን ለማክበር ወደኋላ ቀረ ሲንቀሳቀስም አልፈቀደም ምትሪያስ ብቻው ሄዶ የፋርሱን ንጉሥ ጦርነት ገጠመው ምትርያስም በዚህ ጦርነት ሞተ አብዛኛው ሠራዊትም በጦርነቱ አለቀ ሕርቃኖስ የምትሪያስን መሞት ሲሰማ ወደ ኋላተመለሰ ሻምበተባለው ቦታም አደረ አግረመንገዱንም ሐገረ ሀለብን ጎበኘ ከዚችውም አገር ግብርን ሰበሰበ ወደ ቤተመቅደስም ተመለሰ እንደገና ወደ ሳምራውያን አገር ወረደ ናብሎስ ወደ ተባለችው ከተማ ገባ የካህኑ ምናሴ አማች ሳንበለጥ በእስክንድር ፈቃድ የሠራውንም ቤተመቅደስ አፈረሰ ሳንበለጥ ሳምራዊ ነው ይህ ቤተመቅደስ ከተሰራ በሁለት መቶ አመት ፈረሰ የዚሁ ቤተመቅደስ ካህናትንም ገደላቸው ከዚያ ተነስቶ ሕርቃኖስ ሀገረ ኤዶም ሄደ ደብረ ሹራ ከተባለው ቦታም ደርሶ ከሕዝቡ ብዙዎቹን ገደለ ሰዎቹ ግን አትጨርሰን እኛ በሰላም ለመኖር እንፈልጋለን አሉት ግብር እንዲገብሩለት ና ህገ ኦሪትንም እንዲጠብቁ አዘዛቸው እነሱም ግብር ገበሩለት ህገ ኦሪትንም ተቀብለው እስከ ቤተ መቅደስ መፍረስ ድረስ ቆዩ ሕርቃኖስ አይሁዶችን በጠላትነት የሚመሰከቱትን ያካባቢ አገሮች ሁሉ አሸነፈ መንግስቱ ከተረጋጋችም በኋላ ወደ ሮም አለቃ ከበታች ሹማምንቱ መርጦ ላከ በሱና በሮመሥሙ አለቃ መካከልንም ከምትሪያስ ጋር የገባውን ቃል ኪዳን እንደገና እንዲያድሱ በመልእክተኞቹ ደብዳቤ ላከ የሮማውያን አለቃ የሕርቃኖስን መልእክተኖች በታላቅ አክብሮት ተቀበላቸው የሱ የበላይ ሆኖና በህዝብ ተመርጦ ሮምን ከሚያስተዳድረውንም አረጋዊ የሰላም መልስ ተላከለት የመልሱ ደብዳቤም ሙሉ ቃል እንዲህ ይላል ለታላቁ የአይሁድ ንጉሥ ሕርቃኖስና ለሦስት መቶ ያንተ የበታች ሹማምንት ሰላም ላንተ ይሁን ወደኛ የላከው መፅዛና ደርሶናል እኛም አንብበነዋል በፍሬ ነገሩ አጅግ ተደስተናል ስለ ዝናህም ካንተ መልእክተኛ ተረድተናል እሱንና የተልእኮ ጓደኞቹን ታላቅ አክብሮት ሰጥተናቸዋል ያንተን ፍቃድ ለመፈፀም በሙሉ ልብ ተነሳስተናል ይህንንም ያንተን መልእክተኞች ለማክበር ስንል ፃፍንልህ ያኛውም ያገር ሽማግሌ አረጋዊ አንዳተ ሦስት መቶ ፃያ የበታች ሹማምንት አሉት እነዚህ ሁሉ ወዳንተ ሰላምታ ያቀርባሉ ያስተዳደራችንና ህዝባን ምንነት የሚገልፁ ዝርዝር ታሪክ በመልክተኞቹ አማካኝነት ልከንልዛፃል የታሪክ ምሁራን ከሮም የመንግሥት ባለሥልጣኖች በተጻፈው ደብዳቤ ንጉስ ስለተባለ በዚሁ ንጉሥ መባል አለብኝ ብሎ ሕርቃኖስ በንጉሥነት ተጠራ ይላሉ ሕርቀኖስ የአይሁድ ንጉሥ ነኝ አለ ከዚያ በፊት ግን ከብዙ ዘመናት ጀምሮ ካህኑ ነበር በታላቅነት የሚጠራው የአይሁድ ንጉስ ነኝ ማለቱን ሲረዱ አይሁድ ተሰብስበው በመዓረገ መንግስትና በማዕረገ ክህነት ሾሙት ቤተመቅደስ ደግሞ ከተሰራ አንስቶ ከህርቃኖስ በቀር በቤተመቅደስ ሌላ አልተሾመም ህርቃኖስ የክህነቱንና የንጉስነቱን ስያሜ ካገኘ በሏኋላኸዛገረ ሳምር ውስጥ ወደ ምትገኘውና ሰባስጢያ ተብላ ወደ ምትጠራ ክፍል ሄደ ወደ ማህልም ገብቶ ብሁ ሰዎችን ገደለ ብዙ ጥፋትንም አደረሰባት ከዚያ ጀምሮ ህርቃኖስ እጅግ ገነነ አይሁድምበዘመኑበሰላምና በዐጥታ ለመኖር ቻሉ ምዕራፍ የአይሁድ መለያየት ዜና በዚህ ዘመን አይሁድ ለሦስት ተከፈሉ አንዱ ክፍል ፈሪሳዊ ተባለ የዚህ ትርጉሙ የተጫነ ማለት ነው ሁለተኛው ክፍል የሰዱቃውያን ክፍል ተባለ አነዚህ ከሳዶቅ ወገኖች ናቸው ሦስተኛው ክፍል የእልግብሰዲሞ ወገን ተባለ የዚሁ ትርጉም ሕፋያን ማለት ነው እነዚህ ሦስተኛውን ክናፍል የያዙ ወገኖች ለሃይማኖት የሚያገለግሉ ናቸውሰዱቃውያን አነሱን ስለሚጠሉ በመካከላቸው ዐብ ስላለ በሶዱቃውያን የተጠሉት ምእትዝላ የተባሉት ናቸው ሕርቃኖስ ከምአትዝላ ወገን ነበር ቆይቶ ግን ወደ ሶዱቃውያን ወገንገባ ምእትዝላዎችንም ጠላቸው ይህ ይታወቅ ዘንድ ሕርቃኖስ ለታላላቅ ሹማምንቱ ታላቅ የምሳ ግብዣ አደረገና በዚሁም ሥልጣን ላይ የነበሩት የምእትዝላ ነገዶች ስለሆነ አብሮአቸው ሕርቃኖስ የግብዣው ተካፋይ ሆነ ምአትዝላዎች ጠቢባን ነበሩና ሕርቃኖስ «ከዛሬ ጀምሮ ከአናንተ ደቀ መዛሙርት እንዳንዱ ሆኛለሁ የናንተንም ምክር እቀበላለሁ እንጂ አልሽርም ከኔ ዘንድ ስሕተትን ስትመለከቱም ምከሩኝ ከስሕተትም መልሱኝ አውነትንም ግለፁልኝ ይህን ማድረግ ለናንተ ይገባልና አኔ አናንተን የሚያስቆጣ አላደርግም አላቸው አነሱም ንጉሥ ሆይ አንተ ደግነህና ከስህተት እግዚአብሔር ያድንህ እግዚአብሔርም ምስጋናን ንጉሥነትንና ክህነትን ሰብስቦ ሰጥቶኃልና አሉት። ልትሆን አይገባህምና አናትህ በአንቲያኮስ ግዜ የተማረከች ናት አንተን ከመዕነሷ አስቀድሞ ተማርካለች የምርኮኛ ልጅ ሊቀ ካህናት ሊሆን አይችልም ወደ ቅድስተ ቅዱሳንንም አይገባም አለው በዚህ ጊዜ የእልምትዝላ ወገኖች ዝም አሉ ይላል መዕዛፍ የእነሱ አባባል አውነት ነውና ሕርቃኖስ በዚሁ ተቀጣ ደስታውም ወደ ሀዘን ተለወጠ በዚሁ ከሰዶቃውያን ወገን የሆነ አንድ ከበርቴ ነበር ስሙ ዮናታን ይባላል ይህ ሰው የምአእትዝላ ወገኖች አንተን ከልብ አንደሚወዱህ በዚሁ ተረዳ እኔ አንደማይወዱህ ገልጩልህ ነበር አሁን የእኔ ነገር አውነት ሆነ አንተ ምትአዛሎች ቢወዱህ ኖሮ አልአዛር በድፍረት እንዲናገርህ ባልፈቀዱለትም ነበር አለው ሕርቃኖስ ነገደ ምአትዝላ በአልአዛር ላይ የሚገባውን ነገር በመናገሩ አንዲፈርዱበት አዘዛቸው ሕርቃኖስ ምአትዝላዎች በአልአዛር ላይ የሞት ፍርድን እንዲፈርዱበት ፈልጎ ነበር አነርሱ ግን አርባ ጅራፍ እንዲገርፉት ብቻ ፈረዱ በዚህ ምክንያ ሕርቃኖስ ወደ ሰዱቃውያን ሃይማኖት ገባ በምአተዝላዎች ላይ ከባድ ጥላቻ አደረበት የነሱን ትምህርት አንዳይቀበለም ማንም ሰው በአዋጅ ተከለከለ ትአዛዙን ያልተቀበሉትንም አብዛኞቹን ገደላቸው አብዛኞቹ አይሁዶች የምአእትዝላ መንገድ የሚከተሉ ነበሩ ስለዚህ በአይሁዶች ላይ መከራ ዐና ከዚህ በፊት አይሁድ ሕርቃኖስን ይወዱትነበር የከስምና ነገዶች የሱን ነገዶች ናቸው እነዚህ ነገዶች በአይሁድ ዘንድ የተወደዱ ስለነበሩና ሕርቃኖስም የነሱ ነገድ በመሆኑ አይሁድ ይወዱት ነበር ከምእትዝላቡድን አባልነቱን ወደሰዱቃውያ ቡድን ከገባ ጀምሮ ሕርቃኖስ የምእትዝላ ቡድን ከሆኑ አይሁዶች አብዛኞቹን ገደላቸው በሃይማኖት የተለያዩት አይሁዶች አርስበርሳቸው እንዲጣሉ ሆን ብሎ ራሱ የጠብ መሪ ሆነ በየጊዜው በአይሁዶች ዘንድ የ ርስበርስ መተላለቅ ሰፈነ አይሁድ ሕርቃኖስን አጅግ ጠሉት መላቤተሰቡም ተጠላ አንጢጎስ አስተሮቦሎስና እስክንድር የተባሉ ልጆች ነበሩት ሕርቃኖስ አንጢጎስን ይወደው ነበር እስክንድርን ግን ይጠላው ነበር አስክንድር ከአርሱ እርቆ በደብረ ገሊላ እንዲኖር አደረገ የሚወደውንም የሱንሥልጣን እንዲወርስለት አግዚአብሔርን ለመነ ነገር ግን ከሱ በቷላ አስክንድር አንደሚነግሥ በሕልሙ ምልክትንአየሕዘን ተስማው ሕልሙን ግን ለማንም አልነገረም አግዚአብሔር የወደደውን ያድርግ ብሎ በትአግስት ጊዜውን ጠበቀ አርባራት ዓመት በሥልጣን ላይ ቁይቶ ሞተ ከሱ ቀጥሉ ግን አስተሮቦሎስ ልጁ ሥልጣኑን ተረከበ ምዕራፍ ዜና አርስተቦሎስ አርስተቦሎስ ከክስምናይ ነገዶች መኳንንት ስድስተኛ ነው በስም ደግሞ ከነዚህ መኳንንት ንጉሥ ተብሎ መሰየም ሁለተኛ ነው አርስተቦሉስ በነገሠ ጊዜ ትዕቢት ተሰማው ክኔ በላይ ማንም የለም ብሎ በመታበይም ትልቅ የራስ ወርቅ በራሱ ላይ አደረገ የካህናትን የራስ ወርቅን ግን እጅግ አቃለለው ወንድሙን አስክንድር አሰረው እናቱንም እስክንድርን ስለ ምትወድ አሰራት ወንድሙንና የመጀመሪያውን ልጅ የሆነውን አንጢጎስን ደግሞ የጦር መሪ አድርጎ ሾመው አርስቶቦሎስ ለሱ አንገዛም ያሉትን አሕዛብ እንዲወጋ ወንድሙን አንጢጎስን ላከው አንጢጎስም ብዙዎችን አስገብሮ ተመለሰ ወደ ሀገረ ቁጅሽም መጣ አርስቶብሎስ ንጉሥ እጆግ ታሞ ጠበቀው መታመሙንም ህህህህህፍቶከወዐክህበፒከእዐ ሲሰማ ወደሱ ከመሄድ ይልቅ ወደ ቤተ መቅደስ ሄደ በአሸናፊነት አንዲፈፅም ላደረገው ልዑልና ክቡር አግዚአብሔር ምስጋና አቀረበ ባለበትም ለወንድሙ ፈውሰ ስጋ ከእግዚአብሔር ለመነ ጊዜው እንደ አጋጣሚ ሆኖ በዓለመፀለት ሆኖ አይሁድ ወደ ቤተ መቀደስ ተሰበሰቡ አንጢጎስ የወርቅ ቀበቶን በወገቡ ላይ ታጥቆ ነበር በቤተ መቅደስ ከወዲያ ወዲህ እየተንቀሳቀሰ ከተሸለመው የመኳንንት ልብስ ጋር ሲመለከቱት አይሁድ እጅግ ቁመናንና ደምግባቱን ወደዱት አንድ አረጋዊ ስሉህን ከሚባሉ ቡድኖች የሆነ አንጢጎስን ሲመለከተውና ሰዎችም ሲያደንቱት አየና ለተማሪው የዚህን ወጣት ጥፋት ከማየቴ አስቀድሞ ብሞት ምንኛ መልካም ነበር እነሆ በሴጥሮን ሊገደል መሆኑን ተገለዐልኝ አለው ሴጥሮን በባህር ዳርቻ የምትገኝ ክፍል ስትሆን የጥፋት ቦታ መሆንዋ ከዚያ በፊትም የታወቀች ናት እቺ የመርከቦች መቆምያ ስትሆን ከፍተኛ የማስተናገጃ አዳራሽም ነበራት ተማሪው ይህን ነገር እንዴት ሊሆን ይችላል ሴጥሮስን አኮ ከቄድዴሽ በጣም ርቃ ነው የምትገኘው ከዚያስ መቼ ሄዶነው አንጢጎስ ሊገደል የሚችለው ሲል መለሰለት አረጋዊ መምህሩ ደገኛ ነበር እንዲህም የሚል መልስ ለተማሪው ሰጠው «ይህ ማለቴን እንደማይሆንና እንደውሸት አድርገህ አትሩጠረው ልጄ ሆይ አንጢጎስ ከዘመቻው ጠደ ቤተ መቅደስ በመምጣቱና ንጉሥን አርሰተቦሎስን አስቀድሞ ባለማግኘቱ ነገረ ሰሪዎች አጣልተውታል ወንድምህ አንጢጎስ ሊገድልህ ይፈልጋ ስለዚህ ነው አንተን ማግኘቱን ትቶ ወደ መቅደስ የሄደው ከዚያም ሰዎችን ወደሱ ሊስብ ነው አሱና ተከታዮቹ በሽልማት አሸብርቀው በቤተ መቅደስ እየተዝናነ ይገኛሉ በዐና መታመምህን ስለሰማም በጦር መሳርያ እየታጀበ ይገኛል አሉት አስትሮቦሎስም የጦር መሣርያን ታጥቀው በየበሩ በመጠበቅ እንዲገድሉት ኣለባፆህወክ በዐፒቲከ«የ አዘክ አንደገና ሐሳቡን ለወጠና የጦር መሳሪያውን ገፈው ወደሱ እንዲያመጡት አዘዘ የንጉሥ የአርስቶቦሎስ ሜስት አንጢጎስን እጀግ ትጠላው ነበር አንዲገደልም ትፈልግ ነበር ስለዚህ የባልዋ የንጉሠ አርስተቦሎስን መልአክት ለውጣ አንጢጎስን እንዲጠራ ለሚላከው መልአክተኛ የተሸለመውን ሽልማት አንደተሸለመ ለንጉሥ እንዲታየው አንዲነግርላት አደረገች አሸናፊነትህንሰምቼ ስለተደሰትኩ በለበስከው የአሸናፊነት የማዕረግ ልብስ እንዳይህ አጅግ ጓሦቼ አለሁና ፈጥነህ ወደኔ ና በማለት ንጉሥ አርስቶቦሎስ አንዲጠራው አስመስላም ላከችበት መልእክተኛውም የአርስቶቦሎስ ሚሜስት እንደነገረችው ለአንጢጎስ ካለበት ድረስ ፄዶ ነገረው አንጢጎስም ምንም ሳይጠራጠር በደስታ ወደ ንጉሠ አርስቶቦሉስ ሄደ ከለበሰውም ከወርቅ ሽልማት አንዲትንም ሳይቀንስ ለብሶነበር አርስቶብሎስ በሲጥሮን አዳራሽ አምሳል የተሰራ በጦር መሣርያ የታጨቀ ስሙም ማሕፈደ ሲጥሮስ ተብሎ የተሰየመ ነበረው ቀደም ብለን አንደገለዕነው ከባሕር ወደብ ከቤተ መቅደስ ርቁበሚገኘው ማሕፈደ ሲጥሮን የሚባል እንደነበር ገልፀናል ወደ ማሕፋደ ሲጥሮን አርስቶቦሎስ ወደ ሰራው የተጠጋ ሁሉ እንዲገደል አረስቶቦሎስ አስቀድሞ አውጂል ምክንያቱም የጦር መሳርያ ማከማቻና የምስጢር ቦታ ነውና ማሕፈደ ሲጥሮን በምስጢርና በቅርብ ስለተሰራ ብዙዎች አያውቁትም ነበር በዚህ በሲጥሮን አዳራሻ በኩል አንጢጎስ ብቅ ሲል የአርስቶብሎስ ታማኝ ወታደሮች በቅፅበት ደርሰው በጎራዴ ቆራርጠው ጣሉት ያ አረጋዊ መምህር በማሕፈደ ሲጥሮን አንጢጎስ ይገደላል ብሎ የተነበየው ትንቢት ተፈፀመ ንጉስ አርስተቦሎስ የወንድሙ አንጢጎስን መገደል ሲሰማ በተንኩልና በአጅ አዙር ምቀኝነት መገደሉን ተረድቶ ኡኡ ብሎ አለቀሰ ደረቱንም በእጁ ደበደበ ከበሽታውም ገና በማገገም ላይ ነበር ስለዚህ ሰውነቱ እጅግ ተጎሳቁለ ከበሽታው ላይ የወንድሙ ሞት ሐዘን ተጨምሮበታልና በአፉም ደም ተፋ ባሮቹ ያረጋጉት ዘንድ ጣሩ እሱ ግን የወንድሙ በግና መገደል ከአንደቱ ላይ ገብቶ ተጨማሪ ከባድ ህመም ሆነበት ደመ በአፉ መፍሰሱን ቀጠለሰዎቹ ከአፉ ከሚፈሰው ደም ወደ ብልሐተኛ ሰው ወስደው እንዲያሳዩትና መድሐኒት አንዲፈለግለት እንዲነግሩት ተነሱ ደሙን በሙዳይ አሰቀምጠው ለመልእክተኛ ሰጡት መልአክተኛው አንጢጎስ በተገደለበት ቦታ በኩል ለማለዓ ሲራመድ አንጢጎስ በተገደለበት ለማለና ሄዴ የአንጢጎስ ደም ገና አልደረቀም ነበርና መልእክተኛው ሲንሸራተት የአርስቶቦሎስ ደም ከያዘው ሙዳይ አምልጦ ፈሰሰ የንጉሥ ባለሟሉች በመልእክተኛው ላይ ጮኹበት አርስቶቦሎስም አወቀ የተመሰገንክ በትክክል የምትፈርድ የዓመዐኛንም ደም አፍሳሽነት የምትመለከት አለ በልብ በሽታም ተይዞ በፃዕረሞት ላይ ተይዞ ነበር ለጥቂት ጊዜም እየተጨነቀ ቄየ ሕዝቡ ሁሉም በአንጢጎስ በሕብረት አለቀሱለት ጠላቶቻቸውንም ያቸንፍላቸጡ ስለነበር ሐዘናቸው ጠነከረ ደግነቱም ብዙ ነበረ አርስቶቦሎስም ወድያው ሞተ ከሱ በጊላም ወንድሙ አስክንድር ነገሰ የሕርቃኖስሕልምም በዚህ እውነትነቱ ታወቀ ምዕራፍ ዜና አስክንድር ወልደ ሕርቃኖስ ከክስምናይ ነገዶች መሳፍንት እስክንድር በስድስተኛ ቁጥር ይቀመጣል በን ገያ ስብ በመጠራት ደግሞ ሦስተኛው ነው አርስቶቦሎስ እንደሞተ ኣለባፆህወክዐፀቨበዐቲከ«የ ወታደሮቹ በፍጥነት እስክንድርን ከታሰረበት አወጡት እስክንድር በአርስተቦሎስ ሞት ምክንያት የአካ ሰዎች እንዳፈነገጡ ሰማ አስክንድር በናጥነት ወደ አካ ሄዶ ከበባት የአካ ሰዎች የግብፁ ንግሥት ከሆነችው ቀልብሥጥራ ልጅን ጢሩ በአስክንድር ለመጠጋት አንዲታደጋቸው ላኩበት ለሱም እንደሚገዙ ገለፁለት ጢሩ ከናቱ ሸሽቶ በቆጵሮስ ነበር የሚዋረው ጢሩ ከቆጵሮስ ተነስቶና አሥር ወታደሮቹን አስክትሎ አካን የሚያስተዳድረውን ሰው ለመርዳት መርከብ ተሳፍሮ ጐዞውን ቀጠለ የጢሩን መምጣት ሲሰማ እስክንድር ዐወደአካን መርከቡን ትቶ ተመለሰ የግብፅዋ ንግሥት ልጅ ጢሩ ጢሩዋ እንደመጣ ሲረዱ የአካ ሕዝቦች አንደገና ሐሳባቸውን ለውጠው ላንተ አንገዛም ወደ ሀገራችን ስትግባብን አሉት ጢሩ ጢሩዋ ከነበረበት ቆጵሮስ ሠራዊቱን አሰልፎ አንዲመጣ ያደረጉት የታወቀውን የነሱ አስተዳዳሪ የነበረውን ሰው በመላክ ነጡ ለሱም አንደሚገኩዙም ቃል ገብተው ነበር ነገር ግን ዋሹት በአካ አለቃም ለጢሩ ጢሩዋ ብዙ ገንዘብ ተሰጥቶት ነበር በዚሁ ጢሩ ጢሩዋየአካን ሰዎች ተቃውሞ ሳይቀበል ጥሶ ገባና አካን ተቄጣጠራት ቀጥሎ ወደ ቤተ መቅደስ ለመዝመት ተነሳ እስክንድር የጢሩ ጢሩዋ ወደ አሱ ለዘመቻ መነሳት ሲያውቅ ወደ ግብፅዋ ንግሥት ቅልብሥራ አንቺን ክዶ ወደ ቆጵሮስ የኩብለለው ልጅ በአካባያችን ይገኛል አንቺና እኔ ሁነን በመተባበር እንክበበው በዚህ ጊዜ ተሸንፎ ባንቺ እጅ ላይ ይወድቃል ሲል ላከባት ጢሩ የአስክንድር ከናቱ ቅልብሥጥራ ጋር በመልእክት መገናኘት ሲሰማ ወደ ገሊላ ገብቶ ብዙ ሰዎችን ገደለ ብዙዎችንም ማረከ አስክንድርንም ለመውጋት መንገዱን ቀጠለ በዮርዳኖስም ሰልፉን አሳመረ አስክንድርም ይህን ሰምቶ ሠራዊቱን አሰልፎ ሲዋጋው ከቤተ መቅደስ ተነሳ ስድስት ሺ ወታደርንም አስከትሎ ነበር ብዙ ትዝሕርትንና መታበይንም አሳየ ወደ ዮርዳኖስ ሄዶ አስክንድር ጢሩን ጢሩዋን ጦርነት ገጠመውና ውጊያው ተፋፋመ ጢሩዋም አስክንድርን አቸነፈው ከሠራዊቱም ብዙዎቹን ገደላቸው ይህ ውድቀት የደረሰበት በልዑልና ክቡር አግዚብሔር መመካቱን ትቶ በጉልበቱ ስለተማመነ ነው የጢሩ ጢሩዋ አናት የሆነችው ንግሥት ቅልብሥጥራ ትቷት የኩበለለውን ልጂ እስክንድር መሰረት ትፈልገው ዘንድ ወጣት ጢሩጢፊዋየናቱ የግብፅ በላከላት ቅልብጥሥራን መምጣት ሲሰማ ፈርቶ ወደቀጵሮስ ተመለሰ ቅልብስጥራ በበኩልዋ የጢሩ ጢሩዋ ፈርቶ ወደቆጵሮስ ስተሰማ ወደግብፅ ተመሰሰች በሁለተኛው ዓመት እስክንድር ወደ ጋዛ ሄደና አመዘበራት ከነዋሪዎቹም አብዛኞቹን ገደለ የጋዛ ሕዝቦች ጢሪዋን ረድተው ነበርና ጣዖታቸውንም ደመሰሰ የጣዎት ካህናቶችንም ፈጃቸውይህንንሁሉ ፈዕሞ ወደቤተመቅደሱ ተመለሰ ዳግም ክፍል መፅዕሐፍ ከዚህ ላይ ተፈፀመ ምዕራፍ ዳግምዜና እሰክንድር ወልደሕርቃኖስ ወልደ ሕርቅያኖስ እስክንድር በዓለመዐለት ሲደርስ ወደ ቤተመቅደስ ገባ በካህናት ልማድም ወደ መሠዊውያው ቦታ ወጣ በዚሁ አለት አይሁዶች የዘንባባ ዝንጣፊን የመዝፈን ባህል ነበራቸው በህጋቸውና በባህላቸውም መሰረት መዝፈን ጀመሩ ከዚህ የዘንባባዝንጣፊ ይዘው በቤተ መቅደስ ውስጥ ከሜዘፍኑ መካከል አንዱ በያዘው የዘንባባ ዝንጣፊ የንጉሱን ፊትመታው የግብዕ ንግሥት የሆነችው መመለሱን ጢሩን በመያዝ ህህህህህ«ፎከዐበዐዘቲከ በዚህ ጊዜ የንጉሱ ባለሟሎች ተቆጡ እንዲህም አሉ አናንት የምአትዝላ ወገኖች ይህን ያህል እንዴት ደፈራቹ ንጉሱንስ እንዴት ልትመቱ ሞከራችሁ የሱን ክብር ተዳፍራችኋል በንጉስነቱም አላከበራችሁትም» አይሁዶቹ ግን እኛ የበአሉን ክብር በተመለከተ ዘፈን አንጂ ንጉሥን ለመድፈር ብለን የፈፀምነው ነገር የለም ድርጊቱ ባለማወቅ ተፈፅሟል አባቶቻችን ያቆዩን ባህልም ልንተው አይገባንም አሉ ባለሟሎቹ ግን ይህን የማስተባበል አልተቀበሉትም የምእትዝላን ቡድኖች አጥብቀው ይጠሉአቸው የምአትዝላ ቡድኖች እስክንድርና ባለሟሎቹ የማሰተባበል ስላልተቀበሏቸው በአስክነድርና ባለሟሎቹላይ የድፍረት ቃልን መሰንዘር ጀመሩእስክንድር የምእትዝላን ቡድኖች እንዲገድሉአቸው ባለሟሉሎኙቹን አዘዝ በዚቸው ዕለት የምእትዝላን ፓርቲ ከሆኑት አይሁዶች መካከል ስድስትሺ ንግግር ነበርና አስክንድርና ንግግራቸውን ተገደሉ እስክንድር በዓለመፀለት ካለፈ በኋላ መካነምስዋኡን ከተራ ሰዎች መቆያየሚለይና መካነም ስዋኡን የሚከልል ግንብ ሥዋኡም ከካህናትና ታላላቅ ባለስልጣኖች በቀር ማንም እንዳይጠጋ አወጀ በምእትዝላና በሰዶቃውያን ፓርቲዎች መካከል ጥላቻው እየጠነከረ ሄደ አስክንድር የምእትዝላ ቡድኖችን ትቶ ሰዱቃውያንንይደግፍና ይረዳ ጀመረ በመካከላቸውም ጥላቻ እንደበረታና እንደተጣሉ ለሰባት ዓመት ያህል ቆዩ በዚህ መካከልም አምሳ ሺ የምእትዝላ ወገኖች ተገድለዋል አስክንድር የተቀጣጠለውን ጥላቻ ለማስቀረትና ሞከረ ነገርግን እንደጎሳ መቃጨት ሆኖ ብዙ ደም ስለፈሰሰ ሊረጋጋለት አልቻለም የምእትዝላ ቡድኖች ቂሚና ጥላቻው እያመረቀዘባቸው ስለቀጠለ ወደ ሮሙ ገዥምትርያስ ወልደስልፓዎስ እርዳታን ለመጠየቅ ሄዱ ሠራ ወደ መካነም ሰላም ለማስፈን አእስክንድርንም እንድያስወግድላቸው ለመኑት ምትርያሰ ዳግማዊ አንተያከስም ይባላል አብዛኖቹ አይሁዶች የምእትዝላን ፓርቲ አባሎች ስለነበሩ የሮሙ ገዝ ምትርያስ እስክንድር ወልደሕርቃኖስን ለመውጋት ሊመጣ ባለበሌለ ይላቸውና ንበረታቸው ሁሉ ከሱጋር ተሰለፉ ናብሎስ በተባለው ቦታም ተሠለፈና አሰክንድር ወልደሕርዋኖስ ጦርነት ገጠመው በዚህ አስክንድር ተቸነፈ ምትርያስ ብዙዎቹን የእስክንድር ተከታዮችንአይሁዶች ገደላቸው አስክንድር ሸሽቶ ወዳንድ ተራራ ወጣ ከሞት የተረፉትንም የሱ ተከታዮች አይሁድ ወዳለበት ተከተሉት ምትርያስም የደገፉ አይሁዶች ወደ ተደበቀበት ተራራ መጡ ምትርያስን እየከዱ ወደአስክንድር ገቡ ከሱጋር ምትርያስን ለመውጋት ተገለበጡ እስክንድር ደግሞ ምትርያስን ጦርነት ገጠመው በዚህ ጊዜ ምትርያስ ተቸነፈ ወዳገሩ በሽሽትና በውርዴት ተመለሰ ምትርያስን ከምእትዝላዎች ጋር ካባረረ በኋላ ወድያው አስከንድር ምእዝላዎችን ለምን ምትርያስን ደገፋቹሁ ብሎ ገደላቸው ብዙዎቹ ከምእትዝላ ቡድንየሆኑ አይሁድ ተገደሉ ከነሱምቡድን አባሎች እስክንድር ሰድስት ሺ ያህሉ ታላላቆች ወደቤተመቅደስ ወሰዶ ዕቁባቶቹና ሴቶች ባሮቹን በግራና በቀኝ አስቀምጦ በከፍተኛቦታ በመቀመጥ መጠጥ እየጠጣ ስድስት የምእትዝላ ቡድን አባሎች አይሁድ ከፊቱ እንዲገደሉ አዘዘ እነሱም ተገደሉና ከፊቱ እንዲንጠለጠሉ አደረገ እስክንድር ወልደሕርቃኖስ በአምባገነንነት ሁሉንም አቸነፈና ይገዛ ጆመር ወደ ድሞትርያስም ዘምቶ ጦርነት ገጥሞ ገደለውና ወደ ቤተመቅደስቅ ድምጥርያስን ለመውጋት ከሄደ በሦስተኛው ነው የተመለሰው ህህህህህ«ፎከወዐህበዐዘቲከዐ የሚጠሉትን አይሁዶች በሙሉ አንበረከካቸው እጆግም የገነነ ሆነ ከጊቬ በኋላ ግን በየአራት ቀን የሚያገረሽ የኩፍኝ በሽታ ያዘው ለሦስት ዓመትም በህመም ኖረ ስጋውም መነመነ አሱ ከሚገዛቸው አገሮች መካከል ህመሙን ሰምተው አመፁ አሱም በከባድ ሕመም ተይዞ አያለ ሊወጋቸው ሄደ ሴት ባሮቹና አስክንድራ የተባለች ሚስቱንም አስከተለ የዘመተባትንም አገር ከበባት ወደ ማፃል አገርም ከመግባቱ በፊት ግን በሽታ ፀናበት ይንቀጠቀጥም ጀመር ሚስቱ አስክንድራ መታመሙን አይታ ክለቀሰች እንዲህም አለች የምትእዝላው ቡድን የሆነ አይሁድ አንተን ይጠሉፃል እኔ ደካማ ሴት ልጆችህ ለዓቅመ አዳም ያልደረሱ ሕዛናት አነሱን ተቋቁመን ልንኖር አንችልም ምን ትመክረኛለህ አስክንድር አንዲህ አላት እኔ ከምትኩ ሞቴን ደብቁ በሕይወቱ ያለሁም አስመስሉ በቪችህም አገር ተቀመጭ አንቺም እአእየገዛሻት ኑሪ ከዚህም በኋላ ወደ ቤተመቅደስ ተመለሺ በድብቅም ተሸከሚኝ የምትአዝላ ታላላቆችና አለቆቻቸው ጠርተሽ አክብሪያቸው ከነሱ ጋርም ሰላምን መስርቺ ከዚያም በኋላ እሱ አናንተን በድሏል አስከሬኑን የፈለጋችሁትን ታደርጉ ዘንድ ልስጣችሁ እኔን የፈለጋችሁትን ፈፅሙብኝ በያቸው እገዚአብሔርን ስለሚፈሩም አይበቀሉሽም የምትእአዝላ ቡድኖች በውስጥም በውጭም ታዋቂነት አላቸው አንቺም ሊያነግሱሽ ይችላሉ እንዲህ እያልሽ ከቆይሽ ከልጆችሽ ለንጉስነት የደረሰ ይገኛልአላትና ሞተ እስክንድራ እስክንድር በነገራት መሠረት መሞቱን ደበቀች አገሩንም ገዛች ቆይታም ወደ ቤተ መቅደስ ተመለሰች የምእትዝላ ቡድን አባላት ከሆኑት አለቆችም ዋና ዋናዎቹን ጠርታ እስክድር እንደመከራት አደረገች እሺ አልዋት የደረሰባቸውንም ግፍ ዘረዘሩላት ይህ ሁሉ ሲሆን የእስክንድርን መሞት አልገለፀዐችም በመጨረሻ ግን መሞቱን ገፃድ አወጣች አስክንድር ወልደሕርቃኖስ በክብር ነገስታት በተቀበሩበት እንዲቀበር አደረጉ አነሱም ከመላ ማሕበረ አይሁድ ጋር ተማክረው አስክንድራን አነገስዋት የምአትዝላ ቡድን አይሁድ አባሎች አይሁድ ባልዋ ኦስከንድር የፈፀመባቸውን ግፍ በመርሳት በአስተዳደርዋ ይረድዋት ጀመር የእስክንድር ወልደሕርቅያኖስ ዘመነ መንግስት ዛያ ሰባት ዓመት ነው ሁለት ልጆችንም ወልዷል ሰማቸውም ሕርቅያኖስና አርስቶበሉስ ይባላል ምዕራፍ ዜና እአስክንድራ ንግሥተ አይሁድና የልጆቿ ሕርቃኖስና አርስቶቦሎስታሪክ አስክንድራ መንግስትነቱን ካደላደለች በኋላ የምትአእዝላን ቡድን አለቆች ሰበሰበች የነበራቸውንም ስልጣን መለሰችላቸው አከበረቻቸው ከነሱወገን የታሠረውንም ሁሉ ፈታች በሕርቃኖስና በእስክንድር አገር ተባርሮ የተሰደደውንም አይሁዳዊ ሁሉ ዐወደክገሩ መለሰች ሰዱቃውያንንም ትታ ምእትዝላዎችን ተከተለች ደገፈቻቸውም ልጆቿ ሕርቃኖስና አርስቶቦሎስ ባደጉ ጊዜ ሕርቃኖስን ሊቀ ካህናትነት ሾመችው እሱ ትሑት ርኅሩህና ታጋሽ ነበርና አርስቶቦሎስን ደግሞ የጦር መሪ አድርጋ ሾመው እሱ ብርቱና ደምግባቱ የተዋበ ነበርና የምትአዝላ ቡድኖችም ሹመቱን ተቀበሉ እስክንድር ይገዛቸው የነበሩትን አገሮችም ዐጥ ለጥ ብልው ተገዙላት በያመቱም ይገብሩላት ነበር መንግስቷ ፀና ትእዛዚንም ሁሉ ተቀበሉ የምእትዝላ አለቆች ወደሷ ገቡናሰዱቃውያን እስክንድርን እየገፋፉ ከወገኖቻችን ባንድ ጊዜ ስምንት ሺ አይሁድ አጅግም ዛባ ፎየከሀ እንዳስገደሉና እንደሰቆሉ አንቺ ታውቂያለሽ ስለዚህ ፍቀጂልንና የተገደሉትን ወገኖቻችን ደም ለመበቀል ከሰዶቃውያንወንዶችን እንግደል አሉዋት አስክንድራም የወደዳችሁትን አድርጉ አለቻቸው የምእአትዝላ ቡድን የሆኑት እነዚህ አይሁዶች የሰዱቃውያንን አለቃ ካለበት ፄደው ገደሉት ከዚያም አያይዘው ከሰዱቃውያን ብዙዎቹን ገደሉሰዱቃውያን ጊዜ እንደከዳቸው አውቀው ወደ እስክንድራ ተሰበሰቡ ልዷ አርስቶቦሎስም አብሮአቸው ነበር በዚህ ጊዜ ለእስክንድራ እኛ አስክንድር ካገሩ አልፎ ሌሎቹንም እንዲያስገብር ረድተነዋል ያን ያህል ታላቅ ንጉስ ሊሆን የቻለው የኛን ረዳትነት ይዞ ነውአሁን በከባድ መከራ ላይ እንገኛለን ይህን ሁሉ ነገር አንቼ አንዴት አታስቢም ጠላቶቻችንን አነሳሽብን በኛ ሏይም እጃቸውን ዘረጉብን የፈለጉትንም ሁሉ በኛ ላይ ፈሀመብን አነሱ የአስክንድሮ ጠላቶች ናቸውና እኛ ግን ወዳጆቹ ነበርን ይህ ሁሉ ብታስታውሺ ኖሮ ለኛ ታላቅ ውለታ በዋልሽልን ነበር በኛ ድጋዓ አህዛብን ሁሉ አስገበራቸሁ አህዛብ የኛን መዋረድ ሲሰሙ ደስ ይላቸዋል መንግስታችሁንም ለመቀማት ሊነሱባችሁ ይችላሉ አንቺንም ሊወጉሽ ይነሱብሻል በኋላ የሚመጣብሽን አታውቂም እኛ ግን አንክድሽም ከትአዛዝሽም አንወጣም የምትእዝላው ቡድኖች እንደበጎች ያርዱን ዘንድ ግን አንፈቅድም ለመክላከልም ዛፃይል አለን ከቻልሽ እነሱን አስታግሽልን ካልሆነ ደግሞ ካገር እንወጣና እንሰደድ ዘንድ ፍቀጅልን የወገኖቻችንን እልቂት ቁመን አንይ በማለት ከፊቷ ቀርበው እጅግ አለቀሱ አስክንድራም ከነሱ ጋር አለቀሰች ልጂ አስተሮቦሎስም ሰዶቃውያንን ደገፈ ብዙም ስለነሱ ድጋፍ ዘረዘረ በዚህም ምክንያት እስክንድራ ግራ ተጋባች ስለዚህ አማካሪዎች ሴቶች ነበርዋትና ሰዶቃውያኑንካገር እንዲወጡ ታደርግ ዘንድ መከርዋት በዕከ ሰዶቃውያንም ካገረ ቤተመቅደስ ይወጡ ዘንድ ፈቀደች አንዲህም አለቻቸው ከአልሞትአዝላዎችምትአዝላዎች ጋር ለመኖር አትችሉም እናንተ አስቀድማችሁ በነሱ ላይ ግፍ ፈፅማችኃልና በናንተና በነሱ መካከል የማይታረቅ ጥላቻ አለ አስክንድራ ሰዱቃውያን ከቤተመቅደስ ቢወጡ ባገሩ ሰላም ይመሰረታል ብላ ታምን ነበረ በዚህም ሰዱቃውያን ካገር ወጡ ሰዱቃውያን ሲወጡ ታላላቅ የሰራዊቱ አለቆችም አብረው ወጥተዋል የኪሁ ውሳኔ በስራላይ ሠፀዋል የአስክንድራ ትልቁ ድካምዋ ነበር በሰላም ይታዘዝዋት የነበሩ ሁሉ አየኮበለሉ ሶዱቃውያን ወደ አሉበት ሁሉ አየሄዱ ተደባለቁ ባልዋ ከሞተ ጀምሮ ታላቅ ድጋፍ ያደርጉ የነበሩ ሁሉ መክዳት ጀመሩ ለልጆችሦ ሕርቃኖስና አርስቶሮቦሎስ የእርስ ብእርስ ጦርነት መጋጠም ምክንያት ሆነ አስክንድራ ለዘጠኝ ዓመት በስልጣን ላይ ቀይታ ሞተች አድሜዋም ያ ዓመት ነው እስክንድራ ደምግባትዋ ያማረ ሃይማኖተኛ ነበረች ከመሰናክልና ከዳሕፅም የተጠበቀች ነበረች በሰዶቃውያንም ላይ ከፈፀመችው ስህተት ሌላ የፈፀመችው ስህተት የለም። ከአስክንድራ ቀጥሎ ልዷ አስትሮቦሎስ ነገሰ ምዕራፍ ዜና አስትሮቦሎስ ወልደእስክንድር አስተሮቦሎስ ከደቂቀ ክስምናይ መሳፍንት ስምንተኛው ነው በንጉስነት በመጠራት ደግሞ አራተኛ ነው አርስትሮቦሎስ የአስክንድራን በዐና መታመም ሲመለከት በሌሊት ወጥቶ ከቤተመቅደስ ፄደ ሰዶቃውያን ህካህህላፎየከህ ዘበከየ ወዳሉበት ሄዶ የናቱን በፀና መታመም ነገራቸውና ከጐድኑ እንዲሰለፉ በነሱ ረዳትነት ስልጣነ መንግስቱን እንዲያይዝ እንዲረዱት ጠየቃቸው እነሱም ጥያቄውን በደስታ ተቀበሉ ወሬውንም ወደ እናቱ እስክንድራ ደረሰ አስክንድራ የአርስቶቦሎስ ሚስትና ልጆቹ እንዲታሰሩ አደረገች የአርስቶቦሎስ እንቅስቃሴ በሶዶቃውያን ድጋፍ እየበረታ ሄደ አርሱን አንዲረዱትም ወደሱ መለሳቸው ከሊባኖስና ከገሊላ ተራሮች እየተነሱም ወደ አሱ ተሰበሰቡ ከሌሎችክፍሎች ያሉትም ወደሱመጡ የሱ ሠራዊት አጅግ በዛ ጦርነትንም አካሄደ ወንድሙ ሕርቃኖስን ጦርነት ገጠመው የምትአእአዘላው ቡድኖች ይህን ሰምተው አጅግ ፈሩ በዚህ መካከል አስክንድራ ሞተች አርስቶቦሎስ ወደ ዮርዳኖስ ሄደ ለጦርነትም ተዘጋጀ ህርቃኖስ ደጋፊዎቹን የምትእዘላው ቡድኖች አሰልፎ ሄደና ከዚያ ጦርነትን ገጠሙ ሕረቃኖስ ተሸንፎ ወደ ቤተመቅድስ ሸሸ አርስቶቦሎስ ተከተለውና ቤተመቅደስን ከበባት የከተማውንም ቅፅር እንዲያፈርሱ ወታደሮኾን አዘበ በዚህ ጊዜ ከከባድ ፈተና ላይ የወደቁ የቤተመቅደስ ካህናትና የአይሁድ ሽማግሎች ወጥተው በአርስቶቦሎስ እግር ወደቁ ከወንድሙ ጋር እንዲታረቅም ለመኑት አርስቶቦሎስም ልመናቸውን ሰማና ከወንድሙ ሕርቃኖስ ጋር ታረቀና አርስቶቦሎስ ንጉስ ሆነ ሕርቃኖስ ደግሞ ሊቀ ካህናት ሆነ ሕዝቡ ምሕላ አደረጉና ለጥቂት ግዜ ሰላም ሆነ ጥቂት ቆይቶ ግን ሕርቃኖስንና አርስቶቦሎስን አንደፌር የተባለው ሰው አጣላቸውና ጠቡ አገረሸ ምዕራፍ ዜና አንደፌር የሄሮድስ አባት አንደፊር አይሁዳዊ ሲሆን ከካህኑ አዝራ ጋር ከባቢሉን ከተመለሱ አይሁዶች ነው ነገዱ አንደፌር ሰውን የማቃለል ጠባይ ነበረው በተፈጥረው ክፉ በመጥፎ ተንኮል የተተበተበ ነው በመሬትና በገንዘብ በእንስሳትም የከበረ ነበር ይህን ሰው የሕርቃኖስ ልጅ አስክንድር አእንዲቆጣጠርለት ሹሞት ነበር የከበረ ነበር ርምን አገር ከሮም ተገንጥላ ግዛት የሆነችውን ደብረ ሹራህ ትባል ነበር አንደፌር ለብዙ ዓመታት ደብረሹራሕን አየገዛ ቆይቷል የኤዶም ተወላጅ የሆነችውን ሴት አገባ አራት ልጆችንም ከሷ ወልዷል ስማቸው ፌሰሉ ፄሄሮደስ ፍርድና ዮሴፍ ይባላል አምስተኛዋ ሴት ስተሆን ሰሎሉሞንት ትባላለች የኤዶም ትውልድ እንጂ ከአሥራኤል ምንም ትውልድ የለውም ይሉታል ይክስማይ ነገዶች ከሆኑት ካህናት አንዱ ካህን አንደፌርን በባርነት ተቀብሎት ነበረ አስክንድር ወልደሕርቃኖስ ሲሞትና አስክንድራ ስትነግስክንፌር ከሹመት ተሻረ በሀገረ ቆድሽም ያለ ሹመት ለሁለቱ ወንድማማቾች አርሰቶቦሎስና ሕርቃኖስ በየግላቸው የቅርብ ወዳጅ ይመስላቸው ነበር ሊያጣላቸው ግን ተንኮል ይሠራ ነበር አርስቶቦሎስን ለማስወገድም ጥረትን አካሄደ በሊቀ ካሀናትነት ሥልጣን ያለውን ሕርታኖስ አርሰቶቦሉስ ሊገልህ ተዘጋጅቷል አንተ በህይወት እያለህ መንግስቱ አንደፌር የተሾመባት የአይሁድ አይሁድ ተቀመጠ ወንድምህ ስለዚህ ለህይውትህ ተጠንቀቅአመቺ ገዜ ካገኘ አንተን ከመግደል ወደ ጊላ አይልም አለው ሕርቃኖስ የአንድፌርን ምክር አልተቀበለውም አንደፌር ግን አየደጋገመ ይህን የሐሰት ምክር ይመክረው ነበር በመጨረሻ አልቀበለው ሲለው ብዙ ገንዘብ በመስጠት ሌሎች ሰዎች ይህን የማስመሰል ተልእኮ ለሊቀካህናቱ ሕርቃኖስ እየደጋገሙ እንዲነግሩ በማደረግ ሕርቃኖስ አንዲጠራጠርና እንዲሰጋ አደረጉ አንደፌር አርስቶቦሎስ ወንድምህ እስኪገድልህ ድረስ ካለህበት ሁነህ ከምትጠብቅ ወደ ምዕራቡ ንጉስ ሄደህ ተጠጋና በሰላምኑር አለው አንደፌር ይህን ካለ በኋላ ወደምፅራቡ ንጉስ ዘንድ ሄዶ ሊቀ ካህናት ሕርቃኖስ የንጉስነትን ስልጣን ከያዘው ወንድሙ አርስቶቦሎስ ጋር በሰላም ለመኖር ስላልቻለ ወደአንተ በጥገኝነት ተቀበለው አለው ንጉሱም ሕርቃኖስን ተቀብሎ ለማስጠጋት ደስተኛ ሆነ ይህንን ካከናወነ በኋላ ወደ ቤተመቅደስ ተመለሰ የምዕራቡ ንጉሥ ይመጣልና ሀሪማ ይባላል ሀሪማ ሕርቃኖስን ለማስጠጋት ዓቃደኛ መሆኑን ለሕርቃኖስ ነገረው አንደፌር በሌሊት አሾልኮ ሕርቃኖስን ወደምዕራቡ ንጉስ ሀሪማ ወሰደው አብረውም ከዚያ ጥቂት ቆዩ ከዚያ አያይዞ አንደፈር አርሰቶቦሎስን ሀሪማ ይወጋው ዘንድ ወተወተው ሕርቃኖስም አንደሚረዳው ገለፀለት ሀሪማ ግን በዚህ አልስማማም አለ ከዚያ በፊት አስክንድር ወልደሕርቃኖስ ሀሪማን ሦስት ጊዜ ጦርነት ገጥሞ ብዙ ወታደሮችን ፈጅቶበታልና በዚህ ሊቀበለው አልቻለም አንደፌር በእኩይ የመሠረይነት ተግባሩ ለፃሪማ እንዲህ አለውአርስቶቦሎስ በአይሁዶች ተጠልቷል የነሱ ፍላጎት ሕርቃኖስ እንዲነግስላቸው ነው አለው በዚህ ግዜ የምዕራቡ ንጉስ እንደምት ፀናለት አያምንምና አንተን አምፆ ንጉስ እንደሆነ ህዝቡ ጠመጠመ ኩ ከ ገዳ ህዝባ ሀሪማ እውነት መሰለውና አሺ አለው አያውቁምና በእውቀትም አንተ ከሱ ትሻላልህ አመቺ ገዜ ብቻ ይጠብቃል ባኪኸዌማ ዚ ህህህህህ«ፎየከክበዐፒከ« ሀሪማ ለሕርቃኖስ አርስቶቦሎስ ተወግዶ አሱ ሲነግስ አስክንድር ወልደሕርቃኖስ ማርኮ የወሰደበትን ንብረት አንዲመልስለት ቃል አስገባው ወዲያው ሀሪማ ከሕርቃኖስ ጋር አርስቶቦሎስን ለመውጋት ብዙ ሰራዊት አስከትሎ ሄዶ ጦርነት ሲጀመር አብዛኞቹ የአርስቶቦሎስ ወታደሮች አርስቶቦሉስን አየከዱ ወደሕርቅያኖስ ተጨመሩ ከአርሰቶቦሎስ ጋር የቀረው ሰራዊት ጥቂት ሆነ አርስቶቦሎስ ከጥቂት ሰራዊትጋር ብቻውን መቅረቱን ሲመሰለከት በሌሊት ሸሸቶ ወደ ቤተመቅደስ ተጠጋ ወዲያው ሕርቅያኖስና የምዕራቡ ንጉሥ ሀሪማ ወደ ሀገረ አይሁድ ገቡ ከነዋሪዎች አይሁድ ብዙዎቹ አይሁድ አርቶቦሎስን ስለደገፉ ሁለት ቀን ሙሉ ጦርነት ተካሄደ በዚህም ጦርነት ብዙዎቹ ወደ ግብዕ ተሠደዱ ይህ በዚህ እንዳለ የቂጣ በዓል ደረሰ ካህናተ አይሁድ ለሕርቃኖስ ሠራዊቶች በዓለናእት እንደደረሰ ታውታላችሁ ለመስዋዕት የሚታረዱ እንስሳት የሉንም ይህ በዓል እግዚአብሔር የሰራው በዓል ነው እናንተ እግዚአብሔርን ፍሩት ህጉንም አትጣሱ ይህንንም ለማድረግ አትከልክሉን አሉዋቸው ሀሪማና ሕርቃኖስ ይህን የክይሁድ አባባል ሳይቀበሉ ብኩ ገንዘብ ስጡንና አንመለስ አሉ ገንዘቡንም አርስቶዐሎስ አሰባስቦ ሰጣቸው እነሱም ቤተመቅደስን መክበብ አቆሙይሁን እንጂ የቤተመቅደስ አይሁድ እግዚአብሔርን ስላስተየሙ በረሃብ ቀጣቸው በረሃብም ብዙዎቹ ሞቱ በዘመኑ ሕና የሚባል ሽማግሌ ሰው ነበረበዖምና በዐሎትም እግዚአብሔርን ይለምን ነበር ቅድስናውም በሁሉ ዘንድ ታውቆ ነበር ከሕርቃኖስ ጋር የወገኑ አይሁድ አገኙትና የነሱ ወታደሮች ወዳሉበት ወሰዱት እንዲህም አሉት አንተ የአግዚአብሔር አገልጋይ እንደሆንክ ሃሃህሃህሆፎከቪ። አርስቶቦሎስ ግን ናዓምባናዮስ አንዳሰረው ታስር ቀረ ከብዙ ተከታዮቹ ደግሞ ከፊሎቹ ተገደሉ ሕርቃኖስ የአይሁድ በአህዛብ መገዛትን አስወገደ በአህዛብ የተወሰደው ግዛታቸውንም መለሰ አይሁድ ግን በየ አመቱ ለሮማውያን ግብር እንዲያስገቡ ወሰነ ፍምፍዮስ ከቤተ መቅደስ ከመውጣቱ አስቀድሞ ነገረሠሪዐሁን አንደፌርና ህርቃኖስን አንዳይከዱት ቃል ኪዳን አስገባቸው አርስቶቦሎስን ግን እንዲታሰር ከሁለት ልጆቹ ጋር ወደ ሮም ወሰደው ሦስተኛው ልጁ እስክንድር ግን ሸሽቶ ስላመለጠ በፍምፍዮስ አልተያዘም ነበርና ሳይወሰድ ተደበቆ ቀረ ፍምፍዮስ ከቤተ መቅደስ ሲወጣ የሱን ወኪል ሰክሮስ የሚባል ተቶ ሄደ ሕርቃኖስ አንደፈሬና ሰክሮስ ተስማምተው አይሁድን ይመሩ ጀመር ፍምፍዮስምን ለማስደሰት የሱን ትአዛዝ ለማስፈፀም ወደ ምዕራብ ሄዱ ከሮም መንግሥት ጋርም በመስማማት ለመቀጠል ወሰኑ የአስትሮቦሉስ ልጅ አስከንድር የህርቃኖስ ከነስክሮስ ጋር ወደ ምፅራብ ሄዱ ከሮም መንግስት ጋርም በመስማማት ለመቀጠል ወሰኑ የአስትሮቦሎስ ልጅ እስክንድር የህርቃኖስ ከነሰክሮስ ጋር ወደ ምዕራብ መሄድ ሲሰማ ከተደበቀበት ሮጦ ወደ ቤተ መቅደስ ገባ አይሁድም በደስታ ተቀበሉት ወድያውም አነገሱት ፍምዓዮስ ያፈረሰውን የቤተ መቅደስ ቅፅር ወድያው አሰራው ብዙዎቹ አይሁዶች ባጭር ጊዜ ውስጥ ወደሱ ተሰበሰቡ ህርቃኖስ ከእንደፈሬና ስክሮስ ጋር ከሄደበት የምዕራብ ክፍል ቢመለስ አስከንድር ለጦርነት ተዘጋጅቶ ጠበቀውና ብዙዎቹን የሱን ተከታዮች ገድሎ አባረረው ምዕራፍ ዜና ፍምፍዮስ ሮማዊ ከሮማውያን ከፍተኛ ባለ ስልጣኖች አንዱ የሆነው ከስብያኖስ ከሮማውያን ተነስቶ አርመንን ለመጎብኘት መጣ ባለበትም የአርስቶተቦሉስ ልጅ እስክንድር ቤተ መቅደስን እንደያዘ ሰማና ሊዋጋው ወደ ሀገረ ቆድሽ ሄደ ሕርቃኖስ አንፌርና ሰክሮስም እሱን ተከትለው እስክንድርን ለመውጋት ወደ ቤተ መቅደስ ሀገረቄድሽ ፄዱ አስክንደርም ጦርነትን ገጥሞ በጦርነቱ ሜዳ ሕርቃኖስን አንደፌርንና ስክሮስን ማረካቸው ከስብያኖስ ግን ቀስ በቀስ ብርታትን አግኝቶ ሀገረ ቁድሽን ከበባት በዚሁ ወቅት የእስክንድር አባት አስትሮ ቦሎስ በበኩሉ ሀገረ ቁድሽንከበባት በዚሁ ወትት የአስክንድር አባትአስትሮ ቦሎስ ከሮም እስር ቤት አምልጦ ያፈተለከበት ጊዜ ነበር እስክንድር ዐደ አስብያኖስ በስላማዊ መንገድ መጣ በሰላምም እርቅ እንዲመሰረት አግባባው ወድያው ግን አንቲፎስ ከተባለው ሰው ጋር አስትሮቦሉሎስወደ አገረ አይሁድ ደረሰ ብዙዎቹንም አሸነፋቸው ተከታዮቹም ብዙዎቹን ገደላቸው አርስቶቦሎስም ተማረከና እንደገና ተይዞ ወደ ሮም ተወሰደ የቄሳሮች መንግሥት እስኪመሰርት ድረስም እንደታሰረ ኖረ ሮም ከብዙ ዘመን ጀምሮ በተመረጡ ያገር ሽማግሌዎች ትመራ እንደነበረ አስቀድሞ ተገልዷል በመጨረሻ ግን አመባገነን ቄሳር ነገሠ የተመረጠውንም ሽማግሌ ከነ ተከታዮቹ ገድሎ ከስልጣን አባረረና ራሱ ነገሠ። ሄሮድስም የቤተሰቦቹን በአንጢኮስ ቁጥጥር ሥር መዋል ሰምቶ ወዳሉበት ሀገረሱራህ ሄደ እንጢኮስንም አገኘውና ጦርነት ገጠመው የሄሮድም የሄፄሮድስ ጠንድም በሌላ በኩል እንዳያመልጥ መንገድ ዘጋበት ከግራቀኝም በመሆን ብዙ ሠራዊት ገደሉበት በዚህ ጊዜ አንጢጎስ ሸሽቶ ወደ ቤተመቅደስ ሄደና ተማሕዕኖውን ቀጠለ ፄሮድም ተከታተለውና ቤተመቅደስን ከበባት አንጢኮስ ለሮም ወታደሮች ብዙ ገንዘብን ሰጠ ከፄሮድስ እጅ እንዲያድነትም ተማዐናቸው እነሱም ሄሮድስን ለመውጋት ሞከሩ ነገር ግን አይሁዶች ከሄሮድስ ጋር ስለተሰለፉ በገንዘብ የተገዙ የሮም ወታደሮች ምንም ሊረዱት አልቻሉም ምዕራፍ ወ የአውግሥጦስ ቄሣር የጦርመሪ የሆነው አንጠቦቦስ ወደፋርስ ሄደና የፋርሱን ንጉሥ ገደለው ባለበትም የፋርስ ንጉሥ ሆነ ጥቂትም ፋርስን እየተቆጣጠረ ቆይቶ የፋርስ ሕዝብ ለሮም መንግሥት እንዲገብር አድርጎ ወደሮም ሊመለስ የኤፍራጥስን ወንዝ ተሻገረ ፄሮድስ የአንጠቦቦስን መመሰስ ሲሰማ ወንድሙ ዮሴፍ አንጢጎስን በዚያ ከሚገኙ የሮም ወታደሮች ጋር በመተባበር እንዲወጋው መመርያ ሰጥቶ አንጠቦቦስን ለመገናኘት ወደሮም ሄደ ፄሮድስ አንጠቦቦስን እንኳን ደህና ተመለስክ ካለው በኋላ አንጢኮስን ለመውጋት እንዲተባበረው ለመነው አንጠቦቦስም የፄርድስን ጥያቄ በሰላም ተቀብሎ ባንድ አለቃ የሚመራ ብዙ ሠራዊትን አዘዘለት ወዳገሩ ሲመለስም የአርመን ሰዎች እርዳታና ድጋፍ እንዲያደርጉለት ደብዳቤ ጻፈላቸው ሄሮድስ የግብዕ ንግሥት የአንጦቦቦስ ሚስት ስለሆነች ባለበት በመርከብ ወደ ግብፅ ፄደ ባለበትም አንጦቦቦስ እንዲረዳው ከሰጠው የጦር መሪ ጋርና ከሮማውያን ወታደሮች ጋር ወደ ቤተ መቅደስ ሄደ ፄሮድስ ደማስቆ ሲደርስ አንጢኮስ በዚያ የሚኖሩትን የሮም ወታደሮች አስተባብሮ ወንድሙ ዮሴፍን ተዋግቶ እንዳቸነፈውና ብዙ የሄሮድስ ወታደሮችንም እንደገደለ ወንድሙ ዮሴፍንም እንደገደለው ሰማ አንጢኮስ የዮሴዓናን አንገት ቆርጦ ለብዙ ገንዘብ ሸጠው የገዛው ሰው ግን ቀበረው ሄሮድስን እንዲረዳ ከአንጥቦቦስ የታዘዘው ሲሳር ይህን ድርጊት ሲሰማ በጣም ተናደደ መቶ ፃያ ሺህ ወታደሮችንም አስከትሉአንጢኮስን ለመውጋት ተዘጋጀ አንጢኮስ ፋፋስ የሚባል የጦር መሪ ነበረው ሁለቱ አንጠቦቦስን ጦርነት ሊገጥሙት በምድረ ገለላ ጠበቁትጹ በመካከላቸው ጦርነት ተከፈተና አንጢኮስ ተቸንፎ ሸሸ የሱ የጦር መሪ ግን በርትቶ ተዋጋ ግን በጦርነቱ ፋፋስ ተገደለ ብዙ ሠራዊቱም አለቀ ፍሩዳ የፋፋስን አንገት ቆረጠ ወደ ሄሮድስም ወሰደው ፍሩዳ የሄሮድስ ወንድም ነው ፄሮድስ ግን እንዲቀብሩት አዘዘ ከአንጠቦቦስ የተላከው ሲሳርና ሄሮድስ በመሆን አብረው ወደ ቤተ መቅደስ ሄዱ አንጢኮስም በዚያ መሽጎ ህስለስለፀየክዐፀዉክፀዐከዐ ጠበቃቸውና ውጊያ ሆነ ጦርነቱ ባጭሩ የሚያባራ አልሆነም የቤተ መቅደስ ጠባቂዎች የማይቻሉ ሆነ በሌሊት የቤተ መቅደስ ጠባቂዎች የፄሮድስ ወታደርች በመሰላል ወጥተው ከተኙበት ገደሉዋቸው ሄሮድስና ሲሳርም ወደ ቤተ መቅደስ ቅዕር በቀላሉ ለመግባት ቻሉ የሮም ወታደሮችም አብረው ወደ ቦታው ገበቢ ሄሮድስ ለሲሳር ብዙ ገንዘብን ሰጠው የሮም ወታደሮች ከአይሁድ የዘረፉትን ንብረት ግን እንዲመልሱ ያደርግ ዘንድ ሲሳርን ጠየቀው አነሱም መለሱ ሲሣር ለቤተ አግዚአብሔር ብዙ ስጦታዎችን አበረከተ እግዚአብሔር እንዳይቀየመው ፈርቷልና ተሙዝ በተባለውወር ወደ ሀገረ ቄድሽ ገባ በቢሁ ወር በአሥራ ሰባት ቀን ነው የገባው ዕለቱ የፆም ፅለት ነበር አንጢጎስን ከተደበቀበት ለመያዝ አ አግኝቶም አሠረው ወደ ምድረ ግብፅም ጠሰደው የአውግሥጦስ ቄሣር ዋና የጦር መሪ የሆነው አንጠቦቦስ የግብፅን ንግሥት አግብቶ በግብዕ ይገኝ ነበርና ሄሮድስም በበኩሉ ብዙ ገሀበረከት ይዞ ወደ አንጥቦቦስ ሄዶ አስረከበና አንጢጎስን ተይዞ አያለ አንዲገድልለት ለመነው አንጦቦቦስም በሄሮድስ ጥያቄ አንጢጎስን ገደለው ፄሮድስ ከነገሠ በዚህ ጊዜ ሦስት ዓመት ሁኖት ነበር የአንጥቦቦስም የጦር መሪ መሆን ኛው ዓመት ነበር አንጢጎስን ካስገደለ ጀምሮ ሄሮድስ ተቀናቃኝ ሳይኖረው በሰላም ይገዛ ጀመረ አይሁዶችን በኃይል ገዛቸው የሱን የበላይነት አሜን ብሎ ለተቀበለው አይሁዳዊ ግን ደህና ነበር አሱን የሚቃወም አይሁዳዊ ሁሉ እያደነ ገደለው ንብረቱንም ዘረፈ ከአይሁድ ጋር የሚመጣጠኑ አህዛብ ሁሉም ከበታቹ አስገባ የአይሁድ የበታቾች አንዲሆነም አደረገ ብዙ ግብር ስለሚያስገብርም ሀብት በዛለት መንግሥቱም ተቃናለት አህዛብ ብዙ ግብር ያመጡሰት ነበርና ምዕራጠ የሕርቃኖስ ከፋርስ መመለስና አገዳደሉ አስቀድመን የሕርቃኖስ ወደፋርስ መወሰድ መግለፃችን ይታወሳል የፋርስ ንጉሥ ዕራቅ ወደተባለው ሀገር ወሰደው ከወሰደው በኋላ ግን በኢራቅ ከሚኖሩ ወገኖቹ አይሁድ ጋር እንዲኖር ፈቀደለት ፍላጎቱንም አሟላለት በኢራቅ የሚኖሩ አይሁድ ሕርቃኖስን በመልካም ሁኔታ ይዘውት እያለ ፄሮድስ ለፋርሱ ንጉሥ ሕርቃኖስ እኔ አንዳባት ሆኖ ያሳደገኝ ባለውለታዬ ነው አሱን ይቀናቀን የነበረውን የወንድሙን ልጅ አንጤዕስን አስገድየዋለሁ ስለዚህ ሕርቃኖን በእንክብካቤ እንዳኖረው ወደኔ ላክልኝ በማለት ለፋርሱ ንጉሥ ዛፈለት ዑሑፍንም በማስረዘም ሕርቃኖስን በፍጥነት ካላክልኝ አንተን አስገድዶ እንዲያሰጠኝ የሮምን ንጉሥ እማፀናለሁ አለ ሄሮድስ ከደብዳቤው ጋር ለፋርሱ ንጉሥ ብዙ ገዐበረከትን ልኳል የፋርሱ ንጉሥ ሕርቃኖስን አንተን እንድልክለት ጠይቋል እኔ ወደሀገርህ ለመፄድ ከፈቀድክ አልከለክልህም ነገር ግን ባትፄሄድ ይሻልሃል ምክንያቱም በመልካም ይዞታ እንደሚያኖርህ ቢጻፍም በእጁ ገብብትህለት አእንዲገድልህ ስለፈለገ ነው ያንተ በዚህ መኖር ፅረፍት ስለነሳው ብቻ ምከንያት አዋረበ ፄሮድስ ክፉ መሠርይ ሰው ነው በጥርጣሬ ልትመለከተው ይገባዛሃል አንጂ አትመነው በማለት አነጋገረው በኢራቅ የሚኖሩ አይሁድ ረበናትም ተሰበሰቡና ሕርቃኖስን ሄሮድስ ካህን አደርገዋለሁ በማለት አንተን ለመውሰድ ተስገብግቧል ካህን እንዳትሆን ከከንጢኮስ ጋር የፈፀምከው ስሕተት ያግድሃል በጣም ዕድሜህ እየገፋ ሄሂጻዲል አንተ ካሁን ቀደም ውለታ ስለዋልኩለት ውለታዬን ይመልሳል የማለት ግምት ይኖርህ ይሆናል ነገር ግን ስዎች ለተደረገላቸው ውሰታ ሥልጣናቸው ህህህህህ። ዐዩ በወ ገፐከዐእዐየ የፄሮድስ ሚስት ማርያም ወንድም ነው የአርስተቦሎስ ቤተሰቦች መልካም ሕይወት ያሳለፉ ቤተሰቦች ናቸው ፄሮድስ ማርያምን ይወዳት ነበር አያቷ ህርቃኖስን ከገደለ ጆምሮ ግን ማርያም እጅግ ጠላችው እናቷ አስክንድራም በጣም ጣላችው ሁለቱም ጠሉት አስክንድር ልጂ አርስተቦሎስ ታላቅ ካህን እንዲሆንላት ትፈልግ ነበር የአያቱ ሕርቃኖስንም ደረጃ አንዲይዝ ፍላጎት ነበራት ሄሮድስ ግን አርሰተቦሎስ ካህን ከሆነ የአያቱ ሕርቃኖስ ደግነት በቤተ መቅደስ ዙርያ እንዳያንሰራራ ሥጋት አደረበት ስለዚህ ሄሮድስ ከክስምናይ ነገዶች ክህነት እንዲሠረዝ ያደርግ ዘንድ ወደደ ምክንያቱም ክህነቱ ለመንግሥትነት መወጣጫ ሊያደርጉት ይችላሉ በማለት ስለሰጋ ነው ሄሮድስ ከቤተ ክህነት ሐረገ ትውልድ የሌለውን ሰው መርጦ ሊቀ ካህናት እንዲሆን አደረገው በዚህ የፄሮድስ አማት እስክንድራና የሄሮድስ ሜስት ማርያም በፄሮድስ ላይ ያላቸውን ጥላቻ እጆግ ከረረ በሄሮድስ አማት እስክንድራና አንጠቦቦስን ባገባችው የግብፅ ንግሥት ቅልብስራ መካከል የጠበቀ ባትር ነበር ስጣታንም በመላላክ ይለዋወጡ ነበር እስክንድር ወደ ግብፅ ንግሥት ቅልብስራ አንጠቦቦስ ባልዋ ያለመደቡ ክህነትን የሾመውን ግለሰብ ሽሮ አንትሮቦሎስን ልጂን ሊቀ ካህናትነት እንዲሾመው ፄሮድስን አንዲያዘው ትነግረው ዘንድ ደብዳቤ ዛፃፈትላትጎ ቅልብስራም ለአንጠቦቦስ ባልዋ ይህን በመናገርዋ አንጠቦቦስ በታማኝ መልእክተኛው የተሾመውን ግለሰብ ሽሮ አርስተቦሎስን ሊቀ ካህናት እንዲሶም ለሄሮድስ መልእክት ላከ ሄሮድስ የአንጠቦቦስን ደብዳቤ አነበበና አሳፈረኝ አለ ካህን አንድ ጊዜ ከተሾመ መሻር ዛይማኖት አይፈቅድም የሚል መልስም ለመልእክተኛው መለሰለት ክህነት የሚሰጠው እስከ ዕድሜው ልክ ነው ካልሞተ ሌላ መተካት ፈፅሞ የተከለከለ ነው ህጋችንን እንድንደፍር አይገባንም እንዲህ ሹመት የሚወጣ የሚወርድ አይደለም አሰው ለአንጠቦቦስም ይህንኑ ቃል ፃዓፈ አንጠቦቦስ ወደቤተ መቅደስ መጥቶ በነበረ ጊዜ ማርያምንና ወንድማ አርስተቦሎስ በሁለቱ አርስቶቦሎስን አይቶአቸው ስለነበር መልአክተኛውና ደምግባት እጅግ ይደነቁ ነበር ይህ መልእክተኛ ለአስክንድራ አንዲህ አላት የሁለቱ ልጆችሽን ሥእል ስጭኝ አኔም ለንጉሥ ልስጠው ከዚያ ወዲያ አንጦቦቦስ የፈለግሽውን ሁሉ ያደርግልካል አእስክንድራ መልእክተኛው የነገራትን አደርገች ልጂ አስትሮቦሎስ እንዲሾምላት በጣም ጓጉታለችና የአስትሮቦለስን ሥአል ሲመለከት አንጦበቦስ እጅግ ተደነቀ አርስተቦሎስን ወደሱ አእንዲልክለትም አንጦቦብስ ወደ ሄርድስ ላከ በፍጥነት ካልላከው ግን እንደሚጣሉ አስጠነቀቀው ይህ መልእክት ሲደርሰው ሄሮድስ ደነገጠና ሊቀ ካህናትነተን የሾመው ሰው አውርዶ አርስተቦሎስን ሊቀ ካህናት አደረገው ይህን አከናውኖ ፄሮድስ ወደ አንጠቦቦስ እንዲህ ሲል ጻፈ እኔ ካሁን ቀደም አስትሮቦሎስን ሊቀ ካህናትነት ያልሾምኩት የካህናትን ህግ እንዳላበላሽ በማሰብ ነው አሁን ግን ትአዛዝህን ለማክበር ሹሜዋለሁ ወዳንተ እንዳልከው ግን ሊቀ ካህናትነት ከቤተ መቅደስ ርቆ የትም አንዲሄድ አይፈቀድለትም ንጉሥ የትም እንዲንቀሳቀስ ይፈቀድለታል ሌቀ ካህናት ግን ከቤተ መቅደስ ወጥቶ የትም እንዲሄድ አይፈቀድለትም የቤተ እግዚአብሐር ተልእኮ ማከናወን ብቻ ነው ተግባሩ ወዳንተ እንዲመጣ ካስገደድኩት አይሁድ የተሾመ ሰው በሙሉ ይታወካሉ አንጠቦቦስ የሄሮድስን ደብዳቤ ደርሶት ካነበበ በኋላ ዝም አለ ስለአርስተቦሎስ ወደሱ መምጣት በዚሁ ዘጋ አርስተቦሎስ በዚህ ጊዜ የአሥራ ሰባት ዓመት ነው በአይሁድ ህግ እውነትም ክህነት የዕድሜልክ ሥልጣን ኣስለባህወቶከበቲከ ነበር ይህን ህግ ለመጀመርያ ጊዜ የሻረ አንትያኮስ ነው አፌምፎስ ደገመ ካህንን መሻር ደግሞ እንደገና አፌምፎስ አንጢኮስ በነውረኝነት አካለ ጐደሎ ተብሎ ሊቀ ካዓናትነትን ከመሾም እንዲቀር ጆሮውን የአንጢኮስን ጆር ቆረጠ ሦስተኛው በካህን መሻር ደግሞ ሄፄሮድስ ነው የታወቀው አንጠቦቦስን በመፍራት መጀመሪያ የሾመውን ሽር አንትሮቦሉስን ሱሟልና ፄሮድስ የአማቱን እስክንድራና የሚስቱን ማርያም ቂም በዚሁ ይቀራል የማለት ግምት አደረው ምንጊዜም ቢሆን እስክንድራን ሰዎች እንዳታነሳሳበት ፄሮድስ ይፈራት ነበር እሷም ሳታውቅ የምትለውን ሁሉ በየዕለቱ የሚያቀብለውን ጆሮ ጠቢ ከላይዋ ላይ አቁሞ ነበር አእስክንድራ ወደ ግብፅዋ ንግሥት ቅልብስራ ልጂን አርስተቦሉስን አንድታደርግለት ደብዳቤ ፃፈችላት ቅልብሥጥራ በበኩልዋ ቴድሽ እንደምንም ወጥታ ወደ ግብፅ አንድትመጣ የምክር ደብዳቤ ጻፈችላት የምትመጣባቸውንም ታንኳዎች ከብዙ ዐጃቢዎች ጋር ላከችላት አስክንድራን ለመውሰድ የመጡ ታንኳዎች ሐይፋ በተባለው ወደብ ተሰለፉ አስክንድራም እንድትመጣ ጠሩዋት አሷም ለመውጣት አልቻለችም አሷና አርስተቦሉስ በሬሳ ሳጥን ውስጥ ገብተው ነገር ግን ያ ጆር ጠቢ ሆኔታውን ለፄሮድስ ነገረው ሳጥኑ ሲከፈት ሁለቱም እያንዳንዳቸው በሁለት የሬሣ ሣጥን ተገኙ ፄሮድስ እጅግ ተቆጣ ስለፈፀሙትም ስህተት ወቀሳቸው ነገርግን ይቅርታ አደረገላቸውና ወደቤታቸው መለሳቸው ከዚያ አያይዞ በዐለመፀለት ደረሰ በዚሁም ምክንያት ሰዎች ወደቤተመቅደስ ተሰበሰቡ በየብቻቸውም ቆሙ የአስራ ሰባቱ ዓመት ወጣት አርስቶበሎስ የሊቀ ካህናቱን ልብስ ለብሶ ወደ ቅድስተ ቅዱሳት ገባ ሕዝበ አይሁድ ከመልከመልካም የተፈጥሮ ውበቱ ጋር የሊቀካህናቱን ልብስ ለብሶ ሲያዩት ደስ አላቸው እጅግም ይኸጡም ድጋፍ ከሀገረ መውጣት ጀመሩ ወደዱት ይህ ነገር ግን ለሄሮድስ የሚዋጥለት አልሆነም አርስተቦሎስ ከሊቀካህናትነት አልፎ ወደንጉሠነት እንዳይሸጋገርበት ከባድ ቅንዓት አሳደረበት በዐለመፀለት ሲያልቅ የእሥራኤል ነገሥታት በኢያሪኮ ወደሚገኘው የአትክልት ቦታ የመውጣት ባህል ነበራቸው በዚሁም ለጥቂት ቀናት ይሰነብቱ ነበር ይህንን ልማድ መነሻ አድርጎ ፄሮድስ ወደተጠቀሰው የስትክልት ቦታ ወጣ የአትክልት ቦታው በጣም ደስ ይላል ሄሮድስ በዚህ በነበረበት ገዜ አርስቶቦሎሉስም በሊቀ ካህናትነቱ አብሮት ከዚሁ ነበር የንጉሥ ቤተሰቦችና ወዳጆቹም ከዚሁ ነበሩ ሄሮድስ አርስቶቦሎስን ከጐድነ አስቀመጠውና የቀሩትን ተከታዮቹ እንደየደረጃቸው አስቀመጣቸው የምሳም ግብዣ በዚሁ ተደረገና በለተው ጠጥተው ሁሉም ተደሰቱ በዚሁ ፀሐይ በርትቶ ቀትር ሲሆን በየአትክልቱ መዘዋወር ጀመረፎ ከየአቅጣጫው የሚጐርፈውም የውሃ ምንጭ ይመለከት ተከታዮች ባሮች በውፃው ፄሮድስ በምስጢር ለባሮቹ አብሮ በመዋኘት እያለም በማስጠም ግደሉት ማሕል ሄሮድስ ነበር አርስተቦሎስም አብርት ነበር የንጉሥ ለመታጠብ ይሽቀዳደሙ ነበር በዚህ ጊዜ ከእናንተ ጋር እንዲዋኝ አርስተቦሎስን ጥሩት እንዳይነቃባችሁ እየዘፈናችሁና እየቀለዳችሁ ወደታች መሞቱን ሳታረጋግጡ አትተውት አላቸው አነሱም እንዳላቸው አደረጉና የገዛራሱ ዋና ሳይችል ቀርቶ እንደሞተ አስመስለው ሬሣውንአወጡ ሕዝበ አይሁድ በሱ መሞት እጾጆግ አለቀሱ እጅግም አዘነ ሄሮድስም አርስተቦሎስን በማስገደሉ እየተፀዐተ አለቀሰ ከከሥራ ሰባት ዓመት ምንም ሳይጨምር አርስተቦሎስ ሞተ ፄሮድስ በታላቅ ክብር አስቀበረው በሊቀ ካህናትነት ላንድ ዓመት ሙሉአልቀየም እስክንድራ ፄሮድስን በዚህ አንደገና ጠላችው የሷ ልጅ የፄሮድስ ሚስት ማርያምም ጠላችው የፄሮድስ እናት ኤዶማዊት ናት ሚስቱ ማርያም በዚሁ ትውልዲ ታሽሟጥጣት ነበር ይህንንም እናቱ ለሄሮድስ ትነግረው ነበር ሄሮድስ ግን ከአናቱ የሚነገረውን የማርያም አሽሟጣጭት በዝምታ ያልፈው ነበር ሄሮድስ ግን ማርያምን አጅግ ይወዳት ነበርና ማርያም ግን ጠባምየሄፄሮድስን እናትና እህቱን ከመሣለቅ አልፋ ኤዶማውያን በመሆናቸው ትሰድባቸው ነበር እያደረ ጠቡ ከረረ የሄሮድስ እህት ተንኩለኛ ነበረች ወደፊት እንደምንገልዐፀውም ብዙ የተንኩል ተግባር ፈዐመኝ ምዕራፍ ቋ የአንጠቦቦስ ከአውግስጦስ ቄሣር የማፈንገጥ ዜና ቅልስጥራ ተንኩለኛ ከመሆንዋም ሌላ በሽልማት የመዋቡን ነገር ታውቅበት ነበር ከዚያም ላይ የምትቀባቸው የሽቶ ዓይነቶች ወደር የማይገኝላቸው ነበሩ ታላቅ በዕድሜ የገፋች ሴት ሁና እያለም ገና ለግላጋ አየመሰለች ትታይ ነበር የሷን ያህል በተሟላ ሁኔታ ተስተካክላ የምትታይ ሴት የትም አልነበረችም አንጦቦቦስን ካገባቹም ጀምር ህሊናውን ለወጠችው አቅጣጫ ታሽከረክረው በሷም ምክር እየተመራ በሮም መንግሥት ሥር የነበሩትን የብዙ አገሮች ነገሥታት እየገደለ ንብረታቸውን ይዘርፍ ጀመር በግፍ ነገሥታቱን ይገድልና ንብረታቸውን ይዘርፋል ሚስቶቻቸውንና ልጆቻቸውን በባርነት ያሰቃያል በዚህም አንጠቦቦስን ብዙዎች ጠሉት ይህ ነገር እስከ አውግስጦስ ቂሣር ተሰማ አውግስጦስም ድርጊቱን አጠገዘ እጅግም ጠላው ቅልብሥጥራ አንጠቦቦስን የአይሁድን ንጉሥ ሄሮድስን ይገድለው ዘንድ መከረችው እሱ ግን የሄሮድስ በአውግስጦስ ቄሣር ዘንድ ባለሟል መሆንን ስለሚያቅ አልገደለውም አውግስጦስ ቄሣርን እንዲክድም መከረችው ነጋም ወጣት ወደፈለገችውም ጀመር ህህህህህህ«ፎከወዐወ በዐ ቲከዐ መሠ መመ መው አንጠቦቦብስ በቅልብጥራ ሚስቱ ተመርቶ አውግስጦስን ካደው ሊወጋውም ተዘጋጀ ፄሮድስም ከሱ ጋር ተሰልፎ አውግሥጦስ ቄሣርን ለመውጋት እንዲነሳ አዘዘው ሄሮድስ የአንጠቦቦስን ትአዛዝ ተቀብሎ አውግሥጦስን ለመውጋት አብሮት ለመዝመት አስቀድሞ ወደ ግብዕ ሄደ በዚህ ጊዜ አንጠቦቦስ ለሄሮድስ እኔና አንተ አብረን አገርን ጥለን ከሄድን የምንገዛቸው የአህዛብ ነገሥታት ሊከዱን ይችላሉ የአህዛብ ነገሥታት አንተን እንደሚሜፈሩህ አውቃለው ስለዚህ አንተ የሁለታችንን ግዛት እየጠበቅህ ብትቆይ ይሻላል ዓረቦች ከወዲሁ አንታዘዝም ማለት ጀምረዋል አንተ ወደነሱ ሄድና አንብርክካቸው አለው ይህን ለሄሮድስ ነግሮ አንጠቦቦስ አውግሥጦስን ለመውጋት ወደ ርም ገሰገሰ ሄሮድስ በበኩሉ ዓረቦች ወደሚኖሩበት ሀገረሻም ሄደ ቅልብስጥራ ሄሮድስን አትወደውም ነበር የሱንም መንግሥት ደርቦ ለመውሰድ ትፈልግ ስለነበር ሊሞትላት ትፈልግ ነበር የሌሎችን አገሮች መንግሥታት በሥርዋ ነበሩና የፄሮድስንም ግዛት እንደዚሁ ለማድረግ ትመኝ ነበር የሕርቃናስ ለጅ እስክንድራ ሄሮድስን በቻለችው እንድታስገድልላት በምሥጢር ዘወትር ትመፀናት ነበር አንጠቦቦስ እንዳዘዘው ሄሮድስ ዓረቦችን ለመውጋት ከመሄዱ አስቀድሞ ወደ ሀገረ ቁድሽ ተሯለሰ ሁሉ ከዚያም ተልእኮውን ለማከናወን ወደ ዓረቦች ጉዞውን ቀጠለ ቅልብስጥራ እሳውር በመባል የሚታወቅ የሷ ባለሟል ከሄሮድስ ጋር አብሮ እንዲዘምት ላከችው ብዙ ሠራዊትንም አስከትሏል። ከፀ ምዕራፍ ቋወሟ ዜና ሄሮድስ በሐሰት የሱን ሚስት ማርያምን ተገናኝቷል ስለጠረጠረና ማርያምን ለማስጠላትና ለማስገደል ስትል እህቱ ማርያምን አንዳማገጠ ስለነገረችው ሄሮድስ ዮሴፍን ለተባው ኤዶማዊ አጋባት ወደ ኤዶምም ሹሞ ዘመን ይገረዙና የኦሪትን ህግ ያከብሩ ንጉሥ ሕርቃኖስ አስገድዶአቸዋል ሄሮድስ ብሉ ባልዋ ዮሴባ ገድሎ አህቱን ከርስስ ላከው ኤዶማውያን በዚሁ ነበር ይህን እንዲያደርጉ ቀዳማዊ ሄፄርድስ የኦሪትን ህግ ከጠበቁና ከተገረዙ ጣዖትን ማምለክ አንዲተው አንዲመክራቸው አዘዘው ከርስስ ግን የፄሮድስን እህት በመጥፎ ጠባይዋ ጠላት ሄሮድስንም ከዳው የፄሮድስ አህት ከከርስስ አንዲያፋታት ሄሮድስን ለመነችው አይሁድ በሦስት ቡድን በተከፈሉ ጊዜ ክስምናይን የተባሉ ቡድኖች ሦስተኛውን ክፍል መያዛቸው ይታወቃል የክስምናይን ቡድን ደጋፊዎች በሄሮድስ ከመገደል እያመለጡ ከርስስ በሚገዛው አባባቢ ይደርሱና አሱም በሮም ግዛት እንዲደበቁ አስቀመጣቸው በማድረግ ለአሥራ ሁለት ዓመት የሄሮድስ እህት የነገደ ክስምናይን በዚያ መኖር ለሄሮድስ ነገረችው ሄሮድስም በግድ አስመጥቶ ገደላቸው የእህቱ ባል ከርስስንም ገደለው ከዚህም በመነሳት በክስምናይን ፓርቲ የተጠሩ የአይሁድ ወገኖች አንድም ሳያስቀር ፈጃቸው ሄሮድስን የሚቃወም ሁሉ እየታደነ ተገደለ የልቡንም አደረሰ ሄሮድስ ብዙ ከኦሪት ህግ እንዲሻር አደረገ ቤተ መቅደስን ግን በጥሩ ሁኔታ ገነባ የራሱንና እያቸነፈ የገደላቸውን ነገሥታት ሥአልንም በቤተ መቅደስ ግንብ ላይ አስቀረፀ የቤተ መቅደሱንም ግቢ እጅግ ሰፊ እንዲሆን ከበከየ ዉዉጮ አደረገ በቤተ መቅደሱም ግቢ ሠረገላን አየጐተቱ ፈረሶች የሚያሸቀዳድመ በትን ሜዳ ሠራ እንደ አስታድየም ያለ ማለት ነው በቤተ መቅደስ ዙርያ የአውሬዎች ፓርክ አዘጋጀ የሴት አንበሳንም ከፓርኩ ውስጥ አኖረና አንበሳዋ አየተለቀቀች ሰዎችን አእንድትገድል ያደርግ አለ የአይሁድ ደጋግ ብዙዎች ነበር እሷን ያቸነፈ ሰው ብዙ ገንዘብ አእሠጠዋለሁ ሰዎች በዚህ ሁሉ ድርጊቱ ሄሮድስን አይወዱትም ፄሮድስን ለመግደል ሞክረው እግዚአብሔር ለቅጣት ያመጣው አምባገነን በመሆነ አልተሳካላቸውም እሱን ለመግደል ሲያሴሩ ባሉት ጆሮ ነበር በዘዴ ንጉሥ ጠቢዎች አማካይነት ይደርስባቸዋልና ይፈጃቸዋል ብዙዎች እንደሚሉት መልኩን ለውጦ ራሱ በሰዎች መካከል እየተገኘ በመሰለል ወዳጁንና ጠላቱ ይለይ ነበር ከዚህም የተነሳ በአይሁድ መካከል ሰላም ያለው ሕይወትን ለመኖር አይቻልም ነበር አሱ የሚደግፋቸው ከአይሁድ ፓርቲዎችም ነበሩ የአልሞትእዝላ የሐሌልና የከስማይን ቡድኖች በጣም ስለሚወዳቸው ያከብራቸው ነበር በነሱ ድጋፍ ሊነግሥ ችሏልና ከረበናት መካከልም አልሱላፃ የባሉትን ቡድኖች ያከብር ነበር ከነዚህ የረበናት ቡድን ውስጥ ምናፄም የሚባል ደግና ብልሐተኛ ነበረ ፄሮድስ በሕፃንነቱ ወደ መምህራነ ለመማር በሄደ ጊዜ ምናሄም ለወደፊት እንደሚነግሥ አውቆ ንጉሥ ሆይ ህያው ሁን አለው እየተባለ የሚነገር ታሪክ አለ ለጊዜው እየተሳለቁበት መስሉት ተቄጥቶ ነበር ምናሄንም ሰድቦታል ምናፄ ለምን ሰደብከኝ ብሎ ገረፈው እንደገናም ወዳጄ ሆይ እግዚአብሔር ነግሥዛል የኔን ግርፋትና ንግርት ግን አትርሳት ንጉሥ ሁነህ ብዙ ክፉ ሥራ ልትሠራ ነው የምነግርህን ብቻ ልብብለህ አስተውለው እኔ ግን ንጉሥ ስትሆን ክፉውን እየተውክ መልካምን እንድትሰራ እመክርፃለሁ እኔ ምከሬን እንደማትቀበል ከወዲሁ አረዳለሁ ለክፋት ብቻ ትተጋለህ ብሎት ምናሄም ከሱ ተለየ ፄሮድስም ለምን መታኝ ብሎ እያለቀሰ ሄደ ይላል ታሪኩ ፄሮድስ አድጎ ይህን የምናፄን ትንቢት አስታወሰ በዚህጊዜ ምናፄ በጣም ሸምግሎ ነበር ፄሮድስ ምናሄፄን እኔ እንደምነግሥ ትንቢት ተናግረፃል አሁን ደግሞ በንጉሥነት ስንት ዓመት እንደምቆይ ንገረኝ አለው ምናሄ ግን ዝም አለ ቶሎ እንደሚያበቃ ያውቅ ነበርና ሄርድስ መልሶ መልሶ ምናሄን ቢጠይቀው አልመልስልህ ቢለው ካሁን ወዲያ አሥር ያህል አነግሣለሁን አለው ምናፄም በዚህ ጊዜ አሥርም ፃያም ሊሆን ይችላል ብሎ መለሰለት ብዙ አቆያለሁ ብሎም ተስፋ አደረገ ሀገረሣምርን ፄሮድስ አቅንቶአታል ሳብስጥያ የሚል ስያሜም ሰጣት በዚችም ለአውግሥጦስ ቄሣር አዳራሽ ሠራ ዓመት የቂሣርያንም ከተማ ቆረቆረና በዚችውም ጥሩ ግንብ ሠራ ፄሮድስ ብዙ ከተሞችን ቆርቁራል ብዙ ግንብንም ሠርቷል በዚህም ተወድሷል ሄሮድስ ሌላ የተወደሰበትም ምክንያት አለው በኛው ዘመነ መንግሥቱ በመላ ምድረ ይሁዳ ረሀብ ሆነ በአህዛብ አገሮችም እንዲሁ በሱ ግዛት ሥር ያለ ሁሉ በረዛብ ተጐዳ በስንፃሩ ግብፅ ውስጥ ጥጋብ ነበር ከቤተ መዛግብቱ የተከማቸውን ገንዘብ አውጥቶ በመርከቦች እህልን ገዝቶ ከግብፅ ሕዝቡን በረሃብ ከመሞት ታድጓል ወደ አውግሥጦስ ቄሣርም ደብዳቤ ጽፎ ሕዝብ ስለተራበ እህል እንዲልክለት ስለጠየቀ አውግሥጦስ ቄሣር ለተራቡት ሁሉ ከሮምና ከግብፅ በየብስ በግመሎች በባህር በመርከቦች ባፋጣኝ እህል እንዲደርስ አዚል ገንዘብ ያለው ሰው እህሉን መገዛት ያለበት በጥጋብ ጊዜ በነበረው ዋጋ እንዲሆንም ትአዛዝ አስተላልፏል ባለታሪኮች ይህን ሲዘረዝሩ ብዙ እንደራ እያስጋገረ ደካሞችን በመመገብ እንዲጦሩ ያደረግ ነበር ማየት የተሳናቸውና አጅ እግር የሌላቸው ዝህህህህህርቪከሀበከሮ ፎፎነ መ ር መ መ ው መፍ መመ ፈሩ ችን በፄሮድስ ዘመን ቀን ወጥቶላቸው ነበር ወጣቶች ደግሞ በጉልበታቸው ዘመነ ምግባቸውን እንዲያገኙ ዕለታዊና ቋሚ ሥራን እየሠሩ በረሀብ አድርጓል እግዚአብሔር የረሀብን ዘመን እስካሳለፈ ድረስ ፄሮድስ ህዝቦችን በዚሁ መንገድ ረድቷል በዚችው የረሀብ ዘመን ፄሮድስ አምስት መቶ ሺህ ሰዎችን መግቧል አይሁድና አሕዛብ በዚሁ አድንቀውታል የቀደመውንም ተግባሩ ብዙ አመስግነውታል የአካባቢው አገሮች መንግሥታትም መጥፎ ተግባሩ እንዲረሱ አድርጓል ይህን አድርጎ ሕዝቡ ሁሉ እጅግ እንደወደዱት ተረዳና ማንም እንደማይቃወመው ተረድቶ መቅደስን ከሥር መሠረቱ አፍርሶ በሰሎሞን የተሠራውን የመጀመሪያውን ቤተ በአሥራ ስምንተኛው ዓመተ መንግሥቱም የአይሁድን ሽማግሌዎች እንደየ መቅደስ ለመሥራት ዐወሰነ መዓረጋቸው ሰብስቦ እነሆ እግዚአብሔር የኛን መንግሥት አስፍቷል የሮም ነባዛሥታት ግን ዓለምን በበላይነት እንዲቆጣጠሩ ስሰፈቀደ የኛ የበላዮች ናቸው ከዚያ በመለስ ግን እኛ በአገራችን ከሥራችን አስገብተናል ሮማውያን እኛን ስለሚወዱንም ይደግፉናል ይህንንም እግዚከብሔር ከደረገልን አሁን ያለው የቤተ መቀደስ ሥራ የፋርሱ ንጉሥ አባቶቻችን ከምርኮ ሲመለሱ ባዘዛቸው መሠረት የሠሩት ነው ከዚህ አብልጠው እንዳይሠሩ አዚቸዋል እንደፈቀዱት ለመሥራት አልቻሉም ችሎታም አልነበራቸውም ከዚያ ወዲህም ዮናናውያን እየገዙዋቸው ኑረዋል የከስምናይ ካህናት ነዓ አስከወጡ ድረስም በዮናናውያን እየተገዙና በኋላ ግን እግዚአብሔር በካህናት አማካይነት ነፃ የሥራ ልጆች በሆኑት እየተዋረዱ ኑረዋል አወጣቸው የከስምናይ ልጆችም ከጠላት ጋር በመጋፈጥ ናሩ እንጂ ለሥራ ጊዜአልነበራቸውም አሁን ግን ለኛ መቅደስን እንድንሰራ ሁሉ ተሟልቶልናል ሓጎ ሻቸ ማና ሦግ የግል ቤታችንን ባስደናቂ ሥራ ብንሠራ ዋጋ የለውም ቤተ መቅደስን አሣምረን ብንሠራ ግን ዋጋ አለው ለኔ ቤተ እግዝአብሔርን ሙሉ በሙሉ አፍረሶ ሰሎሞን እንደሠራው አድርጎ መሥራት ደስ ብሎኛል ቤተ እግዚአብሔር የዛይማኖታችን ምሰሶ ነው ልዕልናችንና ክብራችን አንዲሁም ትምክህታችን በቤተ እግዚአብሔረ ማማር ነው ቤቱንም ስለሠራን አግዚአብሔር ወደሱ ያቀርበናል በሠራነውም ቤተ መቅደስ እግዚአብሐርን እናመሰግናለን አላቸው ታሪክ ፀሐፊው እንደመዘገበው አይሁዶቹ ለጊዜው ግራ ተጋብተው ዝም አሉ መልስንም አልሠጡትም በነሱ አስተሳሰብ ማፍረስ ሊያፈርሰው ይችላል መሥራቱን ግን ከፍፃሜ ሊያደርሰው ይችላልን የማለት ግምትም አደረባቸው አሱም ዝም ያሉበትን ምክንያት የሚያስፈልጉትን ማተርያሎችቁሳቁሶች ለማፍረስ አልሞክርም አላቸው ተረድቶ አጌ ለሕንፃው አዘጋጅቼ ሳልጨርስ መቅደሱን ፄሮድስ ከሁሉ አስቀድሞ ዲንጋዩን ዕንጨቱን ብሩን ወርቁን ብረቱንና ሌሎችንም ቁሳቁሶች አሰባሰበ የሕንፃውን መሣራያ ለመሰብሰብ ብቻ ሰባት ዓመት ፈጀበት አሥር ሺህ አናዒዎችንም ሰበሰበ ቅድስተ ቅዱሳን ውስጥ ማንም ሊገባ ስለማይፈቀድለትም ከካህናት አንድ ሺህ ሰዎችን መረጠ ይህን ሁሉ ዝግጅት በተመለከቱ ጊዜ ሕዝበ አይሁድ መሠራት አለበት ለማለት በቁ ፄሮድስም በፍጥነት አሮጌውን ሕንፃ አፈረሰው የሰሎሞን ቤተ መቅደስንም ንድፍ አዘጋጀ ሌላ ተጨማሪንም ነደፉ ግሩም የሆነ ሕንፃንም ሠራ በወርቅና በብርም ጌጥ እንዲኖረው አደረገ ለሥራው የወሰደው ጊዜ የወጣው ወጭና በሕንፃው የተካፈሉ የብዙ አገር ጠቢባን ቁጥር በሌላው የስይሁድ መጽሐፍ ተመዝግቧል ነኣጌና ግባሪሁሰ ወዘተውህበ ንዋይ ዓሰበሐናፅያን ወኩሉ ዘተደመረ በገቢረ ሕንጻ ክ የፐከእ ፎኢጮመመ ም ፒተተሙመጮጾሙ ሕንዐቱ ዘወሀቦ ሄሮድስ ልኩፅ ውስተ መፅሐፉ አይሁድ ወዜናሆመሙጐጓ የዚህ መጽሐፍ አዘጋጅም ሕንዛው ተጀምሮ አስኪጨረስ ስምንት ዓመት እንደወሰደ መዝግቧል በመጀመሪያ የመቅደሱ አጀማመር ዓመት ዝናም አልዘነመም ይህም ሥራው እንዳይሰናከል የእግዝአብሔር ፈቃድ አንደሆነ ያሳያል የመቅደሱ ሥራ ተከናውኖ እንዳለቀ ፄሮድስ መባ እንዲገባ አዘዘ ስለራሱና ስለሕዝብ ሁሉ ኃጢአትም የሥርየት መሥዋእት አንዲሰዋ አዘዘ አቹንም ቤተ መቅደስ ሠርቶ ሄሮድስ የፈፀመባት ዓመት የደስታ ዓመት አንድትሆን አወጀ ዓመቱንም ሙሉ ሕዝቡ በእግዚብሔር ምስጋናና አክብሮት በመንፈሳዊ ደስታ አሳለፉዋት ምዕራፍ ጣ ፄሮድስ ልጆቹን እስክንድርንና አስትሮቦሎስን ገደለ ፄሮድስ ልጆቹን እስክንድርንና አስትሮቦሎስን ለትመህርት ወደ ርም ልኳቸው በሮም የሮማውያንን ጥበብ በመማር ላይ ነበሩ እናታቸው ማርያምን እንደገደለ ስለሰሙ እጅግ ታወኩ ከሮም ወደ ቤተ መቅደስም ተመልሰው መጡ አባታቸው ሄሮድስ ባገኙትም የአባትነትን ክብር ሳይሰጡት ቀሩ በናታቸው በሱ መገደል እጀግ አዝነዋልና ፄሮድስ» ረሲስ የምትባል ሚስት ነበረችው ከሱም አንድ ወንድ ልጅን ወልዳ ነበር የልጁ ስም አንደፌር ተባለ ከሁሉ አብልጦ ማርያምን ስለወደዴ ሪሲስንና ልጅዋን አንደፌርን ከቤቱ አስወጥቶ አባረራቸው የማርያምን ልጆችእስክንድርንና አርስተቦሎስንም እጀግ ይወዳቸው ነበር ማርያምን በገደለና ልጆቿንም በነቀፈ ጊዜ ግን ረሲስንና ልጂአንደፌርን ወደቤቱ መለሳቸው አንደፌርን ከሱ ቀጥሎ ባለው ሥለጣን ላይ ሾመው ሙሉ ሥልጣንንም ሰጠው እህህህሆከሀ በ ፕ ፒ ፒር ፌዴሔኡ ሙሥ አንደፌር እነዚህ የማርያም ልጆች እስክንድርና አርስተቦሎስ ከሄሮድስ በኋላ ሥልጣን ይቀናቀኑኛል በማለት ሠጋ ማርያም ከታላላቅ ካህናት ወገን ስለሆነች የሷ ልጆች በአይሁድ ዘንድ ታላቅ ተቀባይነት እንዳላቸውም ያውቃል ረሲስ ግን ምንም እንኳ የአይሁድ ተወላጅ ብትሆንም ከነገደ መንግሥት ወይም ከነገደ ካህናት ወገን ተውልድ የላትም ስለዚህ ረሲስ ፄሮድስ በሕይወት እያለ እስክንድርንና አርሰተቦሎስን እንዲያስወግድላት ልጂን እንዲያከብርላት ስትወተውተው አሷም በበኩልዋ ሁለቱን ለማስገደል ምክንያት ትፈልግ ነበር አንደፌር ለፄሮድስ እንዲህ የሚል የስብቀት ቃል ነገረው ካባታችን ሄፄርሮድስ በበለጠ አገርን መምራት እንችላለን እሱ ለንጉሥነት ብቃት የለውም የኛ እናት ከሁሉ ስለምትበልጥ መንግሥቱ ለኛ መሆኑ አያጠራጥርም ይላሉ ከዚህም አልፈው አንተን ለመግደል በማሴር ላይ ናቸው እናታቸውንም ስለገደልክሊበቀሉህ ያደባሉ አንደፌር በዚህ ብቻ አልተገታም ሰዎችን በጥቅማጥቅም እየገዛ ለፄሮድስ በእነእስክንድር ላይ ለሞት የሚያደርሰውን ሁሉ ስብቀት ያቀርብ መር ለጊዜው ሁለቱንም እስክንድርንና አርስተቦሎስን ከቤቱ እንዲርቁ አደረገ በዚህ ማህል ፄሮድስ ወደአውግሥጦስ ቄሣር እጅ ለመንሳት በሄደ ጊዜ እስክንድርን አስከትሎት ሄደ የገዛ ልጁንም እኔን በናቱ ቂም ሊገድለኝ ይፈልጋል በማለት ወደ አውግሥጦስ ቄሣር ከሰሰው ነእስክንድርንነ አውግሥጦስ ቄሣር እስክንድርን ለምን እስኪከስህ ድረስ አባትህን ታስቀይመዋለህ አለው እስክንድር እኔ በእናቴ ሞት ላይ ነው ሐዘኔ ያለሐጢአት ተገድላለችና እንስሳት እንኳ ከናታቸው ሲለዩ ያዝናሉ በዚሁ መንገድ ስትመለከተው እናቴ እንደናፈቀችኝ ስትለየኝና አገዳደልዋም በግና ሳውቅ እንዴት አላዝን ሊገድለኝ ይፈልጋል ማለቱ ግን በእግዚአብሔር ፊት ፍፁም ሐሰት ነው እግዝአብሔር አባትህንና እናትህን መፈፀሙን በህየየከእየ ። በተለይም ዳግም ሲታሠሩ ከማዘኑ የተነሳ የራስ ምታት ተነሳበት እንደሌሎችም ሐዘነን ሊታገሰው አልቻለም ከንጉሠ ዘንድም የመቅረብ መብት ነበረው ከሠራዊት መካከል በመሆንም በከፍተኛ ድምፅ ኩኡ አለ እየጮኸም እውነት ተገደለች ሐሰት ሰፈነች ፍትሕ ከዓለም ራቀች አለ ለሄሮድስ ደግሞ አቤቱ ጠሳቱን የሚወድ ወዳጁን የሚጠላ ንጉሥ የት አለ ሄሮድስ ሆይ አእምሮህ የት ሄደ ምክርህና ጥበብህስ የት ገባ የጠላቶችህን ወሬ ትቀበላለህ እነሱ አንተን እያታለሉ ልጆችህን ሊያስገድሉህ ነው ብበሏላም አንተ ብቻህ ስትቀር ይገድሉሃል አለ የእስክንድርና የአርስተቦሎስ ጠላቶች ግን ፄሮድስ ሆይ ይህ አረጋዊ አየጮኸ ያለው አንተን ስለወደደ አይደለም ልጆችህንም አይወዳቸውም ነገር ግን በልቡ ስለሚጠላህ በሰበቡ ጥላቻውን ለመወጣት ነው አየጮኸ ያለው ልብ እንደሌለህም ይገምታል እሱ ቀንደኛ ጠላትህ እንጂ ወዳጅህ አይደለም ነገር ግን አንተን ለማስገደል ይህ አረጋዊ ከጠላቶችህ ብዙ ገንዘብን ተቀብሏል በማለት ሄሮድስን በማስመሰል አዋከቡት ሄሮድስም በነሱ ተገፋፍቶ አረጋዊውን ሰው በፍጥነት ይዘው ባሰቃቂ ሁኔታ ይገድሉት ዘንድ አዘዘ መዛይን የተባለውም የሠራዊት አለቃ አብረው ነገር ስለሠሩበት ሁለቱ ተይዘው እንዲገደሉ አዘዘ ያ የአረጋዊው ልጅና የእስክንድር ወዳጅም አብሮ እንዲሰቃይ በፄሮድስ ተወሰነበት መዛይንና አረጋዊው ለምርመራ አንዲናገሩ ብዙ ሲቀጠቀጡ ትንፍሽ አላሉም ወጣቱ የሽማግሌው ልጅ ግን ስቃዩ ስለፀናበት ነገረ ሠሪዎቹ የሚሉት እውነት እንደሆነ ለፈለፈ ይህን ለመቀባጠር የተገደደው ከስቃዩ ለመዳን ብሎነው አባቱንም በዚሁ ከሞት የሚተርፍለት መሰለው ግን ምንም አልተጠቀመም አባቱን መዛይንንና ወጣቱን እንዲገደሉ ሄሮድስ ስላዘዘ ወዲያው ተገደሉ አስክንድርንና አስትሮቦሎስን ዳግም ሰብስጥያ ወደተባለው ቦታ አስወሰዳቸው በዚሁም አስገደላቸው በድናቸውም ተሰቀለ ለእስክንድር ሁለት ልጆች ሲኖሩት እስክንድርና ብርገን ይባሉ ነበር እናታቸው የክፍቦር ንጉሥ አርከላኦስ ልጅ ናት አስትሮቦሉሎስ በበኩሉ አስትሮቦሎስ አግሪጳና ሄሮድስ ነለበለበፆቶከበዐየቲከዐየ ጄሼርርጳአ ስ የሚባሉ ልጆች ነበሩት አግሪጳ ከአንደፌር ቀጥሎ ንጉሥ ሁኗል ይህ በአያቱ ስም ፄሮድስ የተባለው የአርስተቦሎስ ልጅም ሁለት ልጆችን ትቷል ምዕራፍ ወ አንደፌር ወልደ ፄሮድስና የፄሮድስ አሟሟት ዜና እስክንድርና አርስተቦሎስ የፄሮድስ ልጆች በተገደሉ ጊዜ ተደሰተ የተመኘውንም አገኘ ሕዝቡ ግን ር ግን በዚህ አኩይ ተግባሩ ብቻ አልተገታም ፄሮድስ የገዛ ልጆቹን በግፍ ከገደላቸው ተፀዐተ ስለዚህ ወንድማቸው አንደፌር እጅግ አንደፌርን እጅግ ጠላው አንደፌ የነሱንም ልጆች ለማጥፋት ፈለገ በኋላ በሐሰት ተሞርኩዞ እንደገደላቸው ተረዳና እጅግ የአርስተቦሎስንና የእስክንድርን ልጆች አቀረባቸው አኗኗራቸውም አሳመረ ፄሮድስ የቤተ መንግሥቱን ትላላቅ ባለሥልጣኖች ሰብስቦ እፄ ነፍሴን በነፍሴ አቁስያታለሁ ልጆቼን ገደልኩ ልቅሶዬ ሐዘኔና ትካዜዬ የከፋ ነው የሐሰትን ቃል በመስማት ብቻ ልጆቼን ገደልኳቸው የነሱ በግፍ መገደል እሳት ሆኖ ህሊናየን እንክብካቤ መያዝ አከለብኝእነሱ ከቢያም ላይ በዕድሜ ስለገፋሁ ልሞት ቀርቤአለሁ አቃጠለው የነሱን ልጆች በታላቅ ርሕራፄና ገና ትንሾች ናቸው ባባቶቻቸው ምትክ እኔ ከፍተኛ ዋጋ ልከፍላቸው ይገባሻል አላቸው ወንድሙን ፍሩዳ ያንተን ሴት ለእስክንድር ልጅ ብርጋን እንዳባ አለውአንደፌርን ተንኩለኛውን ልጁ ደግሞ ዘንድ ትሆነው ዘንድ ላጋባው ፈቀድኩ ያንተን ሴት ልጅ ለወንድምህ አርስተቦሎስ ልጅ እንዳባት ትሆነው በዚህ ጊዜ ለሄሮድስ ፍዋሩዳና አንደፌር ስለዚህ እሺ አሉት በልባቸው ግን እጀግ እንድታጋባው እፈልጋለሁ አለው ፄሮድስን ለመቃወም አልቻሉም ቅር ተስኙፄሮድስ ደግሞ በህጋቸው መሠረት ነገሩን አመነበት በለፆዩከወኋ በስብሰባው የተገኙት ባለስልጣኖች ደግሞ በፄሮድስ ድርጊት ተደሰቱ ፄሮድስ እነሱን በምስክርነት አስቀምጦአቸዋልና በናቱ ብርገን ወልደ አስክንድር የክፍየር ንጉሥ አርከላኦስ የልጅ ልጅ ነው ስለዚህ ብርገን የአያቱን ድጋፍ አግኝቶ ጉድ እንዳያፈላበት ነገረ ሰሪው ፍሩዳ ፈራ ንጉሥ አርከላኦስ በለመደው የቅጥፈት ሥራ ሄሮድስ የጀመረውን የጋብቻ ዛደት አቅጣጫ እንዲያስለውጥ ፉሩዳ መከረው በመሠርይነት ተግባሩም የተባለውን ጋብቻ ኪዳነን እንዲያሳድስለት ወደ አውግሥጦስ ቄሣር ወደ ርም ላከው ሄሮድስ አስለወጠ በዚህ እያለ ሄሮድስ ያንን መሠርይ ልጁ አንደፌርን ቃል ወንድሙ ፍሩዳ የሱን ሞት እንደሚመኝ ስማ ከቤቱም አራቀው ደግሞ እንዳይገባም ከለከለው ፍሩዳ በፀናታመመ ወንደሙን ፄሮድስም ከመሞቱ አስቀድሞ እንዲያየው ላከበት ፄሮድስም በርኃራፄ ተጠመደና ሊያየው ሄደ በፃዕረ ሞት ተይዞ ሲመለከትም አለቀሰለት ካባታቸው ሞት በኋላ እንደሚረዳቸው ልጆቹንና ቤተሰቦቹን አፅናናቸው ፍሩዳ ሞተ ሄሮድስም በወንድሙ ሞት አዘነ ባባቶቹ መቃብርም ቀበረው ፍሩዳ እንደሞተ ፍሩዳ በሱ ላይ ነገር ሲያውጠነጥን እንደነበር ለፄሮድስ ጥቆማ ደረሰው ፄሮድስ ይህን ነገር ለማጣራት የፍሩዳን ሴትና ወንዶች ባሮችን አስሮመረመራቸው እነሱም አንደፌርና ፍሩዳ በቤት እየተገናኙ በሱ ላይ ሲመክሩበት ሌሊቱን ሙሉ ያድሩ እንደነበር ገለፀለት ወደ አንደፌር እናት ረሲስም ይሰበሰቡ እንደነበር ገለሀሰት ከባሮቹ አንዱ ከእለታት ባንዱ ቀን ይህ ፄሮድስ ሰው በላ አውሬ ነው ከአውሬም በላይ ነው አውሬ ልጆቹን አይበላም ይህ ግን ልጆቹን በላ ሚስቱንም በላ እኛንም ለመግደል ወደላ አይልም ሳይቀድመን በሆነ ዘዴ ተጠቅመን እንግደለው ይህን ካላደረግን እኛን መግደሉ አይቀሬ ነው እሱን ከገደልን በኋላ እነዚያን እያስጠጋቸው ያሉት የልጅ ልጆቹን ደግሞ ፌሬ እ እንገድላቸዋለን አሉ ዓሩዳ እኑን ማራቅ ሃምሯል ቀጥሎ ሊገድለኝ ይችላል አየሽን ልጆቼን ከኔ በኋላ በመልካም አያያዝ እንደሚያኖራቸው ቃል ገባልኝ አለ እንደፌርም እኔንም አያራቀኝ ነው ሲል ሰማሁት አንደፌር ወደ ሮም አመፀኛው አንደፌር ግን እንድገድለው አሳሳተኝ አስገደደኝም የማጠጣውንም ለመፄድ ሲነሳ አንደፌር ፍሩዳ አንተን ገድሎ እንዲጠብቀው ነገሮት ሄዷል መርዝ አንደፌር ሰጠኝ እኔ ግን ይህ ስለዘገነነኝ በሥራ ላይ አላዋልኩትም ሲመለስ ንጉሥ እንዲሆን ነው ፍላጎቱ አላቸው ሄሮድስ ያባትና የናቴ ልጅ ነው ስለዚህ እግዚአብሔር አንዳይፍጣኝ መርዙን ሄሮድስ ፍሩዳንና አንደፌርን በጠላትነት ተመለከታቸው እየተገናኙም ወደ መሬት ድፊው መርዙ ሳይደፋ ከቆየ አንደፌር በመርዙ ወንድሜን ልጆቹን ሚስቱንና ሌሎች ወዳጆቹን እንዲገድል ሲያደርጉ ኑረው በመጨረሻ ሲገዌድዴልበት ይችላል ስላለኝ ደፍቸዋለሁ ለምልክት ያህል ስላስቀረሁበት ግን እሱን ለመግደል መዘጋጀታቸውን ደረሰበት የአንደፌር የመዛግብት ኃላፊ ላሳይህ እችላለሁ አለችና መርዝ መያዣውንዕቃ አምጥታ አሳየችው የመርኩ መረመረውና የተባለው ሁሉ እውነት መሆኑን ገለፀለት ፄሮዶስ ይህን ሰው እንጥፋጣፊም ከዕቃው ላይ ነበረ ለመመርመር ብዙ ስቃይ አድርሶበታል ስላለቃየውም ምሥጢሩን ሁሉ የመርዙ ቀሪ በጥንቃቄ እንዲቀመጥ አድርጎ ፄሮድስ ሴትዮዋ ወድቃ ገልፆለታል ፍሩዳና አንደፌር አርኮም ከተባለው የግብፅ ንጉሥ ተላልከው በመሠበርዋ በሥቃይ ላይ ስለነበረች ጠቢባን ሕክምና እንዲያደርጉላት መርዝ እንዳመጡና አንደፌር ይህን መርዝ ለፍሩዳ እንዳስረከበው ፍሩዳም አዘዘላት ፄሮድስ አንደፌር ከሮም ባስቸኳይ እንዲመለስ ጠራው አንደፌር መርዙን በጥንቃቄ እንዲያስቀምጥ ሰጥቶ አንተን በዚሁ ለመግደል ጊዜ ሲመለስ የአውግሥጦስ ቄሣር ጦኪልም አብሮት ለመምጣት ተነሳ አንደፌር እየጠበቀ ነው አንደፌር እኔ ባለሁበት አባቴ ፄሮድስ ከተገደለ እኔ አግረመንገዱ ሲመለስ ቂሣርያ ደረሰና የአባቱ ወንድም ፍሩዳ እንደሞተ ሰማ እንዳስገደልኩት ሕዝቡ ይጠረጥረኛል በሌለሀብት ከተገደለ ግን የሚጠረጥረኝ በአንደፌር እናት ረሲስ ላይ ፄሮድስ እንደተቆጣም ሰማ ከአመቤትነቷም የለም በማለት ለፍሩዳ መመሪያ ሰጥቶታል በማለት አስረዳው እንዳወረዳት ሰማ ረሲስ ከማርያም በፊት ያገባት የሄሮድስ ሚስቱ ናት ቂሮድስ የፍሩዳን ሚስት ያስቀመጠችውን መርዝ እንድታመጣ ላከባት አንደፌር በሱና በፍሩዳ መካከል ያደረገውን ሄሮድስን ስለመግደል አሷ በዚህ ጊዜ ደንግጣ ከከፍተኛ ደረጃ ተፈጥፍጣ ወደቀች አወዳደቋም ምሥጢር ራሱ ሄሮድስ ሰምቶ እንዳይሆን በማለት ተጠራጥሮ እጅግ ፈራ ለመሞት ነበረ ግን አልሞተችም አካላቷ በመሰባበሩ ግን ለብዙ ሥቃይ ባለበትም ወደ ሌላ ለመኩብለል ፈለገ ነገር ግን የሄሮድስ ታማኞች ወታደሮች ተዳረገች እንዲህ ሁና እያለም ወደፄሮረድስ ተሽክመው ወሰዷት እየተቆጣም ተከትለውት ሄደው ስለነበር የትም እንዳይኩበልል ከለከሉት ሄሮድስን ፄሮድስ የወንድሙን ተግባር እንድትዘረዝርለት አዘዛት ፍሩዳ በዚህ ሰሞን ይፈሩታልና ስህተትህን ብትገልፅ ይሻላል አሱም ሊራራልህ ይችላል አሉት ሙቶ ነበር ስለኪህ ሴትዮዋ ለሄሮድስ እንዲህ አለትው ንጉሥ ሆይ ከፍሩዳ አንደፌርም በአባባላቸው ተስማማ ወደ ቤተ መቅደስም ተመለሰ ር ሕይወቴ ብታልፍ ኑሮ በተሻለች ነበር ነገር ግን ወደኋላ ቆይቼ ለከፋ ወደአካባቢው ሲደርስ እንደወትሮው ማንም አቀባበል አላደረገለትም ሕይወት» ተጋለጥኩ ሊሞት በተቃረበ ጊዜ እኔን ጠርቶ አንተ እሱን ፄሮድስ እአንደጠላው ሁሉም አውቋልና የሚወዱትም ቢሆነ ሄሮድስን ስለፈሩ ለመጠየት መጥተህ ስትመለስ ጠራኝና ወንድሜ ፄሮድስ እንዴት እንደሚጠላኝ አልተቀበሉትም አንደፌር እንደደረሰ የትም እንዳይሸሽ በጥብቅ ኣህህካህፍቶከ። በህህኛኛ «የከሀስአዐከበዐየ« ለአይሁድ ጥምቀትን ያስተማረ ዮሐንስ ነው አይሁድ ዮሐንስን ይሕያ ይሉታል ክርስቲያኖች ደግሞ ዮሐንስ ይሉታል በፄሮድስ ልጅ ሥጦስቄሣር ሞተ ጢባርዮስ ቄሣርም ነገሠ በሱ ዘመን ብዙ ክፉ ነገር ታየ ሰዎች ንሰግድልህም አንጠሬስ ዘመነ መንግሥት አውግ ጢባርዮስ ቄሣር ክፉ ንጉሥ ሆነ አዘዘ እንዲያመልኩትም አዘዘ አይሁድ አ አይሁድ በዓመፀኝነት ተባብረው አንጠሬስን ይዞ ወደሱ እንዲሰግዱ ስላሉ ብዙዎች አይሁዶችን ገደለ አባረሩት እነሱ እንደጠሉት አውቆ ጢባርዮስ ቄሣር አንጠሬፊስ ሣልሳዊ ሄሮድስ ጥሉ የሱ ወንድም ከቤተ መንግሥት አንድሎስ በተባለው ቦታ አሠረው በዚያውም ሞተ በመሆን አይሁድን ዛያ አንድ ዓመት ገዝቶአቸዋል ከሱ ቀ የአርስተቦሎስ ልጅ አግሪጳ ነገሠ ምዕራፍ ዜና አግሪጳ ወልደ አርስተቦሎስ ወልደ ፄሮድስ ቀዳማዊ በክመነ አግሪጳ ወልደ አርስተቦሎስ ጢባርዮስ ቄሣር ሞተና በምትኩ ተኛ ፄሮን ቄሣር ነገሠ ከሱ በፊት እንደሱ ክፉ ቄሣር አልነገሰም እሱ አራተና ሁሉ አምላክ እንዲሉት አዘዘ ሲምሉም በስመ እንዲምሉ ሁሉ እንዲታነፅ ወሰነ ቂሣር ነው ሰዎች አዘዘ በስሙም የሚመለክበት ቤተ መቅደስ በሱ ግዛት ሦጐርባን በየመቅደሱ በስሙ መፈፀም አለበት አለ አሕዛብ ሁሉ በሱ ትእዛዝ ተመሩ የሱን ትእዛዝ አንቀበልም ያሉት አይሁድ ብቻ ናቸው አይሁድ አፌሎ የተባለውን ሰው ወደሱ ላኩ አፌሎ አስተዋይና ብልሐተኛ ነበር ኔሮን ቄሣር አፌሎን ለምን አንታዘዝም ትሉኛላችሁ አለው አፌሎ በበኩሉ አምላክ የምንለው እግዚአብሔር እንጂ ጋ ኢዚሙፎሠ ሎፀየከ በጾምና ሰውን አምላክ አንልም የምንምለውም በእግዚአብሔር ስም ብቻ ነው መቅደስንም ለእግዚአብሔር ብቻ እንሠራለን ቁርባንንም ለሱ እናቀርባለን እንጂ ከአምላካችን ትእዛዝ አንወጣም አለው ኔሮን አጅግ ተቆጣ በኦፌሎ ላይ ብዙ የአይሁድ መልእክተኞችን አስከትሎ ነበር የፄደው ጦደ ኔሮን እንዲቀርብ የተፈቀደለት ግን እሱ ብቻ ነው ከኔሮን የወረደበትን የስድብ ውርጅብኝ ከውጭ ለሚጠብቁት አይሁድ ነገራቸው አሁን እሱ በኛ ላይ ቁጣውን ሊያነድብን ነው እኛ እግዚአብሔርን በፀሎት እንለምነው ከዚሁ ከተደቀነብን መከራም ያወጣን ዘንድ አንማፀነው አላቸውም በመሳ ምድረ ሮም ያሉት አይሁድ ከያሉበት ሁነው በልቅሶ በፆምና በጸሎት ረድኤተ እግዚአብሔርን እንዲጠይቁ መልእክት አስተላለፈላቸው እነሱም ሦስት ቀንና ሦስት ሌሊት ጸለዩ ከኔሮን ቄሣር እጅ እንዲያድናቸውም እግዚአብሔርን ለመኑነ በሦስተኛው ቀን አይሁድ የሮምን ሕዝብ አስተባብረው ተነሱና ኔሮን ቄሣርን ከበቡት በሰይፍም አንገቱን ቆረጡት አካላቱን በሙሉ ቆራርጠው ጣሉ በመይዳ ላይም የአካላቱን ቁርጥራጭ ስለጣሉ ውሾች በሉት በመቃብር አልተቀበረም እግዚአብሔር ቁጣውን በሱ ላይ አሳይቷልና ከሱ ቀጥሉ ቀላውዴዎስ ቄሣር ነገሠና ኦፌሎ በሰላም ወዳገሩ አንዲመለስ አደረገ ኦፌሉና ተከታዮቹ እየተደሰቱ ወደ ቤተ መቅደስ ተመለሱ ኔሮን እንዲመለክባቸው የተሠሩትን የጣዖት ቤቶች በሙሉ እንዲፈርሱ ቀሳውዴዎስ ቄሣር አዘዘ ቄሣር የአይሁድ ንጉሥ አግሪጳም በመልካም አመራር ይኖር ነበር ሆኖም ቀላውዴዎስ ቄሣርንም እያከበረውና እየታዘዘው ኖረ። ይጠባበቁ ጀመር ትና ከሐናን አገዛዝ ከድነን እያሉም ወደሮማውያን ይላላኩ ጀመር ሐናንን ተሰብስበው ከካህነ አናን ጋር ተማከሩ ሲያጠናባቸው አይሁድ ከካህናት አለቀች ጋር ብዙ ሕዝብንም ሰብስበው ሐናን ጦርነት ጠደ ቆድሽም እንደ ገባ መከራ ገጠጮት ከባድ ጦርነትም ተካሄዶ ሐናን ተባረረ ካህነ አናን ባየ ጊዜ በቤተመቅድስ ጦርነት መካሄድ እንደሌለበት የግድ ነውና ከቤተመቅደስ ውጭ ሐናንንና ግብርአበሮቹን ብዙ ሕዝብ እንዲጠብቀው አደረገ ስድስት ሺ ሕዝብ ያህል ይጠብቀው ጀመር አናኒ ካህን ሰላምታ እንዲለዋወጠው ቢያስጠራው አምቢ አለ በሌላ በኩል በድብቅ ረዳት ይደርስለት ዘንድ ወዶ ኤዶም ልኳል ከኤዶም ባንድ ጊኬ ሁለት መቶ ሺ ረዳት መጣለት አናኒ የኤዶማውያንን መምጣት ሲያውፃ መግባት እንዲከከክሉዋቸው አ ለምንስ መጣችሁ በሮች ከግተው አይሁድ ከቅዕሩ ግንብ ላይም አናን በመውጣት ከየት ከኤዶም መጣን ከየት መጣችሁ ለምንስ መጣፐዩ በቤተመቅደ የከተማውን መጣችሁ በማለት ጠየቃቸው እኛ በማለት ጠየቃቸው እኛ ከኤዶም መጣን አመጣጣችንም ለእግዚአብሔር ምስጋናን ለማቅረብ ነው አሎት የኤዶም ሰዎች ከአይሁዳዊዑ ንጉሥ ሕርቃኖስ ጀምር የአይሁድን እምነት እንደተቀበሉ አስቀድመን ገልፀናእ አናኒ ግን ለምን የጦር መሣርያ ይዛችሁ መጣችሁ አላቸው እነሰም በምንመጣበት መንገድ የሮም ሠራዊች እንዳያገኘን ነው የጦር መሣርያውን ልንይዝ የቻልነው ሲሉ መለሱለት አዓሂ ሐናንን ለመርዳት መምጣታኝሁን ነው የተነገረን ስለዚህ አኛም እንዳትገቡ ከለከልናችሁ እነሱን ለመርዳት ከሆነ አመጣጣችሁ በደለኞች ናችሁ ሐናንና ተከታዮቹ ወንበዴዎች ናቸውና ብኩ ሰላማዉሆያንን ገድለዋል ሊደረግ የማይገባውንም ሁሉ አደርገዋል ከለዚህ ካህናትንና ሰለማዊውን ሕዝብ ረድታችሁ ከቪህ እነሱን ማውጣት አለባችሁ ሠ ከኛ ቃልኪዳን ከገባችሁ እንከፍህአአያ ጉቡም በዚህ ከኝ ጋርረ«ሪልኪዳን ድ ዝህርየከዐክ የጦርመሣርያችሁን አስቀምጣችሁ ነውወ አላቸው እነሱም የምትለንን ሁሉ እንቀበላለን በእምነት ከናንተ ጋር አንድ ነንና አሉት አናኒ ግን አላመናቸውም ይሁንና አናኒ የከተማውን በር ለመክፈት ከበሩ ላይ ቆመ በዚሁ ጊዜ ያልታሰበ ከባድ ዝናም ወረደ መብረቅና ነጎድጓድም በማስከቲሉ አስደንጋጭ ነበር በረደውም በከባድ ሁኔታ ወረደ አናኒ ከቅፅሩ ላይ መቆምን ስላልቻለ ወረደ አናኒና ወገኖቹ ይህ ከባድ ዝናም እነሱን ለመርዳት ከአግዚአብሔር እንደመጣ አሰቡ የዘነመው ግን እነሱን ለማጥፋት ነበር ሐናን በዝናቡ ምክንያት እነአናኒከዝናም ሸሽተው ወደ የቤታቸው እንደገቡ ተረድቶ ወጣ ተከታዮቹም አብረውት ወጡና መዝጊያውን ሠብረው የኤዶምን ሠራዊት አስገቡዋቸው ከነሱም ጋር ተባብረው ባንድ ሌሌት አይሁዶች ያሉባቸውን ሥፍራዎች በሙሉ ተቀጣጠሩ አምስት ሺ ያህሉ የአይሁድ ታላላቆችንም ገደሉ ከቪህ ውጭ ሊቆጠሩ ያልቻሉት ወጣቶች ተገድለዋል በማግስቱ አሉ የተባሉትን ንብረታቸውንም ዘረፉ ሀብታሞች እያደነ ገደሉ በወቅቱ አስባስያኖስ በቋሳርያ ነበር ሐናን መሪ ሁኖ በቤተመቅደስ ዙርያ ያደረሰውን ዕልቂት ሲሰማ አስብስያኖስ ተደስተ በቤተመቅደስ ሰዎች ላይ መከራ እስኪፀናም ካለበት ዝም አለ እርስ በርሳቸው ይተላለቁ በማለትም ድጋፍን ሠጠ በቀድሽ ህዝቦችና በሐናን ተከታዮች የማያቋርጥ መተሳለቅ ቀጠለ በያለበት ግድያ ሆነ ሐናን ወደ የአቅጣጫው ተከታዮቹን በመላክ አይሁዶችን ጨርሶ ለማጥፋት ተነሳ የሐናን ተከታዮች ወደ ዮርዳኖስ ተሻግረው ፍብረዳ ወደተባለችው ቦታ ደረሱ የአይሁድ ወገኖች የሐናን መከራ ሲፀናባቸው ወደ አስብያኖስ መልእክተኛችን በመላክ ሐናን ከሰሱት ከሐናን እልቂት እንዲታደጋቸውም አስብስያኖስን ለመኑት አስብያኖስ ግን መታደጉን እምቢ አለ ወደፍብረዳም ሄደ በቲከዐ መመመ አነዚህ የአስብስያኖስን መምጣት የሰሙ አስቀድመው መጥተው በዮርዳኖስ ወደምትገኘው ባብረዳ የገቡ የሐናን ተከታዮች የአስብስያኖስን መምጣት ሲሰመጮ ሸሸተው ወደጫካ ገቡ ከዚያውም ተተመጠ አስብያኖስ የነሱን ሸሸቶ ጫካ መግባት ሲሰማ ሠራዊቶቹን ላከባቸው የተላኩትም ሠራዊቶቹ የሐናንን ተከታዮች ከገበብት ገብተው አገኙዋቸው ጦርነትንም በመክፈት አብዛኛቸቹን ገደሉ የቀሩት የትም ሸሹ አነቪህ የአስብስያኖስ ሠራዊት ሲመለሱ ወደቤተመቅደስ የሚመጡትን አይሁድ አገኘ ና ገደሉዋቸው አንድ መቶ ሺ ሦስት መቶ አይሁድ በዚሁ ተገደሉ የቀሩትን አይሁዶች ከነ ሕይወታቸው በሙላት ላይ ወደነበረው የዮርዳኖስ ወንዝ ወረወሩዋቸው ብዙዎች አይሁድ በዚህ አለቁ አስብአያኖስ ጉዞውን ወደሮም አቀና ደግዳ» ወደተባለው ቦታም ደረሰ ተጥሎ ሰብስጥያ ደረሰ ራሱ ያፈረሰውንም የከተማዋ ቅፅር እንዲሠራ አከበ ወደ ቤተመቅደስ ለመዝመትም ዝግጅት አደረገ ቂሣርያም ደረሰ ብኩ ሠራዊትንም ስበሰበ በቤተመቀደስ ኩርያ የተቀሰቀሰው ጦርነት አላባራም ነበር ሐናን ያለዕረፍት ሕዝቡን በመግደል ሴቶቹን በመማረክና ንብረትን በመዝረፍ ላይ ነበር ምዕራፍ የስሞዖን ታሪክ ሐናንና አስብያኖስ በየግላቸው ቤተመቅደስንና አይሁድን ደምስሰው በነበሩበት ወቅት ስምዖንየሚባል ሰወዉተነሳ ይህም ስንዖን የለየት አረሜናዊ ክፉ ሰው ነበር የሐናን ፈለግ ተከትሎ አይሁዶችን መፍጀቱ ተያያዘው አናኔ ካህን ይህንእኩይ ሰው ካገር አባረረው ይሁን እንጂ በፄደበት አገር መሰል ወንበዴዎችን አሰባሰበ ሁለት መቶ ሺ ወንበዴዎች ወደሱ ተሰበሰበ በየከዞ የቤተመቅደስ ሰዎች ሁኔታውን ሰምተው ወዳለበት ወታደሮችን ላኩበት ነገር ግን አብዛኞቹን ገድሎ የቀሩትን አባረራቸው ወደዴቤተመቅደስም ተመልሶ የሕዝበ አይሁድን አዝመራ አቃጠለ በሀገረ መቅደስ የነበረችውን ሚስቱ ካገር እንድትወጣ ላከባት ሐናን ስምዖንን ለመውጋት ተነሳነገር ግን ሊቃወመው እንዳልቻለ ተረድቶ በሌላ አቅጣጫ ተመለሰ የስምዖን ሚስት ወንዶችንና ሴቶችን ባሮችዋ አስከትላ ወደባልዋ ሰመድረስ ጉዞ ስትጀምር ሐናን ከመንገድ መልሶ በሀገረ ቤተመቅደስ ባለው ቤቱእንድትቀመጥ አደረገ ስምዖን የሐናንን ድርጌት ስምቶየሐናንን ቤተሰቦች እጃቸውን ቀርጦ ወደ ሐናን ላካቸው አንዲህም አለው «ሚስቴን ካልላክልኝ በአቸናፊነት ወደ ቤተመቅደስ አመጣና የነዋሪዎችን ሁሉ እጅ እንደዚሁ አቀርጣለሁ» በዚህ ጊዜ የሀገረ መቅደስ ነዋሪዎች እጅግ ደነገጡ ሐናን በፍጥነት ሚስቱን ላከለትና ሀገረ ቤተመቅደስን ማጥፍቱ ለጊዜው አቆመ ነዋሪዎቹም ላጭር ጊዜ ዕረፍት አገኙ ስምዖን ወደ ኤዶም ሄዶ ነዋሪዎቹንም አሳደደ ንብረታቸውንም ዘረፈ ይህን ካደረገ በኋላ ባለበት ወደ ሀገረ መቅደስ መጣ ሀገረ መቅደስ በሐናንና በስምዖን አማካይነት ሰላም አጥታ ታወከች ካገር ውጭ ስምዖን ያገኘውን አይሁዳዊ ይገድላል ንብረቱንም ይዘርፋል ባገር ውስጥ ደግሞ ሐናን ሰውን ይጨፈጭፋል ንብረትንም ይዘርፋል ሀገረ መቅደስ በውስጥም በውጭም ተወጠረኘ የቤተመቅደስ ነዋሪዎች ቢቸግራቸው ሐናን እንዲያስወግድላቸው ወደስምዖን ላኩ ጭንቀቱና ዕልቂቱ በዝቶባቸዋልና ስምዖን ሐናን ካስወገድኩ ለኔ እንድትገዙ ቃል ግቡልኝ እኔም ክፉ ላለማድረግ ቃል እገባለሁ አላቸው አነሱም እሱ በተናገረው መሠረት ቃል ገቡለት ወድያው ወደማህል አገር ገብቶ ከሐናን ጋር ጦርነትን ገጠመ ሐናን ግን ሊሸነፍለት አልቻለም የሁለቱ ጦርነት በሕዝቡ ዘንድ የማይያቋርጥ ጦርነት ተቀሰቀሰ የገባውም ቃል ኪዳን ሽሮ በቨፒክ ኦመ።

• N.B. This Summary is Very Experimental!! based on the following scripts from:
  • https://github.com/millzon/textSummarizer-am
  • https://github.com/icoxfog417/awesome-text-summarization#motivation